Η Πλεύση Ελευθερίας μπορεί να ζει την εικονική πραγματικότητα της εξουσίας, αλλά το θέμα των Τεμπών φυσιολογικά περνά σε δεύτερο πλάνο.

Το παιγνίδι της αντιπολίτευσης ήταν παροδικά μόνο νικηφόρο – οι πολίτες τελικά το τοποθέτησαν στις διαστάσεις του κοινωνικού ρεαλισμού. Αυτός ακριβώς ο ρεαλισμός, όμως, ανοίγει δύο πληγές για την κυβέρνηση όπου, αν θέλει να αποφύγει φαινόμενα σιωπηλής διακομματικής διαμαρτυρίας θα πρέπει να συνειδητοποιήσει πως τα μέτρα που έχει λάβει δεν ικανοποιούν τον πολίτη. Η αναφορά είναι στην ακρίβεια και στην στέγη—δυο θέματα που σε μεγάλο βαθμό ορίζουν πλέον την καθημερινότητα.

Και τα δύο αποτελούν τεράστια πρόκληση για την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, ειδικά για τους κκ. Χατζηδάκη και Πιερρακάκη – φυσικά για τον ίδιο τον πρωθυπουργό. Είναι γεγονός ότι κανένα από τα δύο δεν επιδέχεται άμεση λύση. Προσπάθειες έχουν γίνει, αλλά είναι σαφές ότι απαιτείται μεγαλύτερη φαντασία, διάθεση να «σπάσουνε αυγά».  Επειδή, δε, ζούμε στην εποχή των εντυπώσεων μία καλή αρχή θα μπορούσε να γίνει αν υιοθετείτο το μοντέλο Κυρανάκη.

Ας πάρουμε το θέμα της ακρίβειας. Τα καλάθια της νοικοκυράς αποτελούν ένα ευφάνταστο εύρημα αλλά όχι διαρθρωτική αλλαγή. Στην εποχή μας «ο κόσμος το’ χει τούμπανο και εμείς κρυφό καμάρι» ότι τα ολιγοπώλια μαίνονται τις αγορές, έχουντας κατακτήσει τις αλυσίδες εφοδιασμού, την σημαίνουσα θέση και την τιμολόγηση των ενδοομιλικών συναλλαγών.  Η αναζήτηση λύσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο δεν αποδίδει – τα πολυεθνικά λόμπι είναι πανίσχυρα. Η χώρα μας, όμως, έχει την δυνατότητα να παρέμβει σε εθνικό επίπεδο, αρχίζοντας από τις αλυσίδες εφοδιασμού του αγροτικού τομέα (όπου γίνεται «το έλα να δεις» και οι λύσεις είναι χιλιοσυζητημένες),  περνώντας στην επιβολή προστίμων (κι ας απορριφθούν μετά από 3-4 χρόνια στα ευρωπαϊκά δικαστήρια) σε πολυεθνικές που εκμεταλλεύονται την δεσπόζουσα θέση τους και την ικανότητα τους να κρύβουν τα κέρδη τους σε φορολογικούς παραδείσους και καταλήγοντας σε γρήγορες, χειρουργικές, στοχευμένες, παρεμβάσεις της Επιτροπής Ανταγωνισμού—όχι σε δίχρονες και τρίχρονες μελέτες.

Στο θέμα της στέγης τα υπάρχοντα προγράμματα δεν αποδίδουν σε βαθμό που να επηρεάσουν τις τιμές ενοικίων και αγοροπωλήσεων.  Το πρόβλημα είναι ουσιαστικά από την πλευρά της προσφοράς και εκεί πρέπει να γίνει η παρέμβαση – όχι από την πλευρά της ζήτησης που χειροτερεύει το πρόβλημα. Τρία πράγματα κρατούν υψηλά το απόθεμα κλειστών σπιτιών: ο ΕΝΦΙΑ, η φορολογία των ενοικίων και η έλλειψη ειδικών πιστώσεων για την αναμόρφωση-εκσυγχρονισμό παλαιών σπιτιών. Αν ο δημοσιονομικός χώρος δεν επιτρέπει περαιτέρω επέμβαση στον ΕΝΦΙΑ, περιθώρια υπάρχουν να μειωθεί η φορολογία στα ενοίκια (έχουν συνειδητοποιήσει άραγε η ΑΑΔΕ και το ΥΠΟΙΚ πόσο μεγάλη είναι η φοροδιαφυγή στον συγκεκριμένο τομέα;) και σε συνεννόηση με τις τράπεζες να δημιουργηθούν ειδικές, επιδοτούμενες γραμμές πίστωσης με μακρόχρονο ορίζοντα αποπληρωμής, που να μην σχετίζεται υποχρεωτικά με την (κατά τεκμήριο) μεγάλη ηλικία των ιδιοκτητών που δεν ανοίγουν τα σπίτια τους.

Η μακροοικονομία δεν «μετρά» για τον πολίτη, αλλά η πορεία της τον επηρεάζει χωρίς καλά-καλά να το συνειδητοποιεί. Άσε που ότι αρνητικό συμβαίνει αυτόματα χρεώνεται σε όποιον κυβερνά εκείνη την στιγμή. Το μεγάλο πρόβλημα, που έρχεται τώρα ξανά στην επιφάνεια με τον εμπορικό πόλεμο του Τραμπ, είναι το μοντέλο ανάπτυξης. Ουσιαστικά, έχουμε αυτό-εμπλακεί σε περιβάλλον που δεν ευνοεί την αύξηση της παραγωγικότητας, οπότε η ανάπτυξη μας στέκεται σε πήλινα πόδια: σε ευκαιριακούς μοχλούς που εύκολα ανατρέπονται από γηγενή και διεθνή γεγονότα. Κατά πάσα πιθανότητα θα το δούμε και θα ζήσουμε σύντομα: όποιο και να είναι το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων με τις ΗΠΑ, ο Τραμπ θα πάρει την δική του μερίδα αίματος.

Η παραγωγικότητα στην Ελλάδα δεν θα μπει σε ανοδική τροχιά χωρίς αφενός βαθιές αλλαγές στην δομή των επιχειρήσεων (στην ραχοκοκαλιά των μικρομεσαίων επιχειρήσεων) αφετέρου την ολοκλήρωση της εφαρμογής του μοντέλου ΔΕΗ σε όλες τις δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμούς. Το πρώτο είναι κυρίως θέμα αναδιοργάνωσης της τραπεζικής λειτουργίας και πίστης—όπως και κυβερνητικής βούλησης.  Το δεύτερο είναι αποκλειστικά θέμα πολιτικής βούλησης.

Στον δημοσιονομικό τομέα, ενώ οι χειρισμοί στο θέμα του χρέους είναι άριστοι, δεν μπορεί να λεχθεί το ίδιο στο θέμα των ληξιπρόθεσμων οφειλών. Υπάρχουν οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του δημοσίου προς τους ιδιώτες, οι εκκρεμείς επιστροφές φόρων, τα χρέη των νοσοκομείων προς τους προμηθευτές, όλα μαζί πλησιάζουν τα 4,5 έως 5 δισ. ευρώ, χωρίς  πτωτική στάση. Και υπάρχουν τα ληξιπρόθεσμα χρέη των ιδιωτών προς το δημόσιο (φόροι και εισφορές) που ξεπερνούν τα 150 δις. Κάθε φορά που πάει να γίνει μία προσπάθεια να καθαρίσει το τοπίο, η γραφειοκρατία το εμποδίζει – άμεσα και έμμεσα.

Το αποτέλεσμα είναι ότι το μεν δημόσιο στερεί από την αγορά κεφάλαια και ρευστότητα, ο δε ιδιωτικός τομέας διστάζει να αναλάβει νέες πρωτοβουλίες, ιδιαίτερα αν είναι στα κατάστιχα του δημοσίου ως χρεώστης. Άσε που μπορεί μεν οι τράπεζες να παρουσιάζουν ευνοϊκούς ισολογισμούς, αλλά η αγορά στενάζει από το βάρος των χρωστούμενων που έχουν αλλάξει αφεντικό – τα funds είναι τώρα αυτά που ασκούν πίεση.

Δεν είναι ούτε εύκολη  ούτε ανώδυνη η έξοδος από την κρίση – η διαδικασία εξακολουθεί να υπάρχει, δεν έχουμε τελειώσει παρά σε επίπεδο μακροοικονομίας.

Η μικροοικονομία εξακολουθεί να βαδίζει στην δρόμο της εξόδου, επώδυνα και κλυδωνιζόμενη.

Η κυβέρνηση θα μπορούσε να ξεκαθαρίσει το τοπίο με τρεις τρόπους:

(α) μειώνοντας σταδιακά αλλά σταθερά το σύνολο των δικών της ληξιπρόθεσμων οφειλών (και μιλάμε για την Γενική Κυβέρνηση, όχι μόνο για την Κεντρική),

(β) γενναία ανατρέποντας τον κατάλογο των ληξιπρόθεσμων των ιδιωτών, υπολογίζοντας μόνο όσα είναι πραγματικά εισπράξιμα, και

(γ) θέτοντας χρονικά όρια στην δράση των funds.

Διαβάστε επίσης

Τα απλά, τα περίπλοκα, τα λίγα, τα πολλά που θέλει ο Τραμπ