Ο Ισπανοπερουβιανός συγγραφέας, Μάριο Βάργκας Λιόσα, άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 89 ετών στη Λίμα, χθες Κυριακή, και ενώ τους τελευταίους μήνες, είχαν πολλαπλασιαστεί οι φήμες για επιδείνωση της υγείας του.

«Η αποχώρησή του θα στενοχωρήσει τους συγγενείς, τους φίλους και τους αναγνώστες του, αλλά ελπίζουμε ότι θα βρουν παρηγοριά, όπως και εμείς, στο γεγονός ότι απόλαυσε μια μακρά, πολύπλευρη και γόνιμη ζωή και αφήνει πίσω του ένα έργο που θα τον ξεπεράσει. Θα προχωρήσουμε σύμφωνα με τις οδηγίες του», αναφέρει η δήλωση των παιδιών του. «Δεν θα υπάρξει δημόσια τελετή. Η μητέρα μας, τα παιδιά μας και εμείς οι ίδιοι πιστεύουμε ότι θα έχουμε τον χώρο και την ησυχία για να τον αποχαιρετήσουμε ως οικογένεια και με τη συντροφιά στενών φίλων. Η σορός του, όπως επιθυμούσε ο ίδιος, θα αποτεφρωθεί», προσθέτουν.

1

«Βρίσκεται στην αυγή των 90 του χρόνων, ηλικία στην οποία πρέπει να μειώσει λιγάκι την ένταση των δραστηριοτήτων του», δήλωσε ο γιος του Αλβαρο τον Οκτώβριο, αποφεύγοντας να υπεισέλθει σε λεπτομέρειες για την κατάσταση της υγείας του πατέρα του.

Πρωταγωνιστής στο λατινοαμερικανικό «μπουμ»

Παιδί οικογένειας της περουβιανής μεσαίας τάξης, ήταν ανάμεσα στους μεγάλους πρωταγωνιστές του λατινοαμερικανικού λογοτεχνικού «μπουμ» τα χρόνια του 1960 και του 1970, μαζί με τον Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες (Κολομβία) και τον Χούλιο Κορτάσαρ (Αργεντινή).

Ο Βάργκας Λιόσα πρωτοέγινε γνωστός με εμβληματικά έργα όπως τα «La ciudad y los perros» (Η πόλη και τα σκυλιά) (1963), «La casa verde» (Το πράσινο σπίτι) (1965), και το μνημειώδες «Conversación en La Catedral» (Πότε πήραμε την κάτω βόλτα;) (1969).

Υπήρξε πολυγραφότατος σε ευρεία γκάμα λογοτεχνικών ειδών –κωμωδίες, αστυνομικά, ιστορικά και πολιτικά μυθιστορήματα– ενώ έχει γράψει πολλά άρθρα, τα οποία δημοσίευε για πολλά χρόνιας στην ισπανική εφημερίδα El Pais. Αρκετά από τα έργα του, όπως το «Pantaleón y las visitadoras» (Ο Πανταλέων και οι επισκέπτριες), (1973) και το «La tía Julia y el escribidor» (Η θεία Χούλια και ο γραφιάς) (1977), διασκευάστηκαν και μεταφέρθηκαν στον κινηματογράφο.

Πολλά από τα έργα του Βάργκας Λιόσα είναι επηρεασμένα από την περουβιανή κοινωνία και τα προσωπικά του βιώματα. Ωστόσο, καταπιάστηκε και με παγκόσμια ζητήματα.

Οπως και άλλοι Λατινοαμερικανοί συγγραφείς, ο Βάργκας Λιόσα υπήρξε πολιτικά ενεργός στο μεγαλύτερο μέρος της πορείας του. Ηταν υποψήφιος πρόεδρος του Περού το 1990 με το κεντροδεξιό κόμμα Δημοκρατικό Μέτωπο (FREDEMO).

Το Νόμπελ και η πολιτική

Τον Οκτώβριο του 2010 η Σουηδική Βασιλική Ακαδημία των Επιστημών τίμησε τον Λιόσα απονέμοντάς του το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.

To 2Ο10 κατά την απονομή του βραβείου Νόμπελ
To 2ο10 κατά την απονομή του βραβείου Νόμπελ

Σύμφωνα με το σκεπτικό της, το βραβείο απονεμήθηκε στον Λιόσα «για τη χαρτογράφησή του των δομών της εξουσίας και τις διεισδυτικές του εικόνες της ατομικής αντίστασης, εξέγερσης και ήττας».

Το 1963, στα είκοσί του χρόνια είχε γίνει γνωστός κερδίζοντας άλλο βραβείο, το Biblioteca Breve, που του απένειμε ο εκδότης Seix Barral της Βαρκελώνης για το «La ciudad y los perros» (Η πόλη και τα σκυλιά). Η έμπνευση για τη συγγραφή του είχε προέλθει από το προσωπικό του παρελθόν: την εφηβεία του στη στρατιωτική σχολή Leoncio Prado στη Λίμα, όπου τον υποχρέωσε να ενταχθεί ο πατέρας του.

Εζησε στη Λίμα, στη Μαδρίτη, στο Παρίσι, στο Λονδίνο και στη Βαρκελώνη. Αν ο λογοτεχνικός του δάσκαλος ήταν ο Φλομπέρ –από τον οποίο έμαθε ότι όπου δεν έρχεται το ταλέντο, έρχεται η προσπάθεια– η πρώτη του ιδεολογική αναφορά ήταν ο Ζαν-Πολ Σαρτρ. Με τον καιρό θα αστειευόταν για το νεανικό του παρατσούκλι «ο γενναίος μικρός Σαρτρ».

Το 1971 ήρθε σε ρήξη με την κουβανική επανάσταση –ένα άλλο πάθος του– και με τον Κομμουνισμό. Εκτοτε, οι επιρροές του προέρχονταν από την αντίπερα όχθη: τον πολιτικό φιλελευθερισμό που σφυρηλατήθηκε από στοχαστές όπως ο Καρλ Πόπερ, ο Αϊζάια Μπερλίν και ο Ραϊμόν Αρόν, ο οποίος σε οικονομικούς όρους μεταφράστηκε στον νεοφιλελευθερισμό της Μάργκαρετ Θάτσερ και στη συντηρητική επανάσταση που θριάμβευσε τη δεκαετία του 1980, με πιο εμβληματική της στιγμή την πτώση του Τείχους του Βερολίνο

Τι έγραφε για την Ελλάδα την περίοδο της οικονομικής κρίσης

Παρέμβαση στις εξελίξεις και στην Ελλάδα είχε επιχειρήσει με ένα από τα πολυάριθμα άρθρα του στην El Pais το 2015.

Ηταν τότε η δεύτερη φορά που ο Λιόσα έδειχνε αυξημένο ενδιαφέρον για τα ελληνικά πράγματα. Τον Ιούνιο του 2012, παραμονές των δεύτερων κρίσιμων βουλευτικών εκλογών στη χώρα μας, είχε αναφερθεί με θαυμασμό και αγάπη στον ελληνικό πολιτισμό.

«Η Ελλάδα», έγραφε, «δεν μπορεί να πάψει να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της Ευρώπης χωρίς η τελευταία να μετατραπεί σε μια γκροτέσκα καρικατούρα του εαυτού της, καταδικασμένη στην πιο παταγώδη αποτυχία. Η Ελλάδα είναι το σύμβολο της Ευρώπης». Αφορμή εκείνες τις ημέρες ήταν οι εικασίες για πιθανή έξοδο της χώρας μας από τη Ζώνη του Ευρώ.

Στη δεύτερη αναφορά του 2015, σε άρθρο με τον εύγλωττο τίτλο «Χαρακίρι» (μτφρ. Κώστας Κουτσουρέλης), είχε επανέλθει κάνοντας παραλληλισμούς με την πραγματικότητα χωρών της Λατινικής Αμερικής: «Οι Ιάπωνες ευγενείς πια δεν αυτοκτονούν, αλλά η θυσιαστική τελετουργία τους παραμένει ζωντανή, και πλέον είναι συλλογική. Σ’ αυτήν έχουν επιδοθεί χώρες όπως η Αργεντινή και η Βενεζουέλα. Τώρα, είναι η σειρά της Ελλάδας […]».

Αναφερόταν επίσης στην τότε κυβέρνηση, τονίζοντας ότι υποσχέθηκε στους Ελληνες «μια Επανάσταση και τον Παράδεισο. Αλλά στην ολέθρια κατάσταση στην οποία βρίσκεται η χώρα, που υπήρξε γενέτειρα της δημοκρατίας και του δυτικού πολιτισμού, αυτή η σκοτεινή κάθαρση των Ελλήνων εκλογέων είναι ίσως κατανοητή […]».

Στη συνέχεια ο Μάριο Βάργκας Λιόσα έκανε λόγο για δαιμονοποίηση της Γερμανίας παίρνοντας σαφή θέση: «Η Γερμανία δεν μπορεί να κατηγορείται επειδή τόσες χώρες της Ευρωπαϊκής Κοινότητας ναυάγησαν οικονομικά».

Διαβάστε επίσης:

Κίμπερλι Γκιλφόιλ: Δημιούργησε Action Figure στο ChatGPT – Η τσάντα με την ελληνική σημαία

Σι Τζινπίνγκ: Ο εμπορικός πόλεμος δεν θα έχει «κανέναν νικητή»

Kαμιά χώρα δεν θα τη «γλιτώσει» από τους δασμούς διαμηνύει τώρα Ντόνταντλ Τραμπ