Ο Κωστής Χατζηδάκης στην τελευταία του δήλωση ως υπουργός Οικονομικών είχε την τύχη να μιλά για την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας από τη Moody’s την οποία η χώρα περίμενε συνολικά 14 χρόνια εκ των οποίων τα 2 τελευταία που σημαδεύτηκαν από την κωλυσιεργία του διεθνούς οίκου όταν όλοι οι υπόλοιποι είχαν κινηθεί, με πρώτη τη Scope Ratings το καλοκαίρι του 2023. Μπορεί το timing της ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας να ήταν όντως τυχαίο καθώς όταν, στα τέλη του προηγούμενου έτους, ο οίκος προγραμμάτιζε πως η αξιολόγηση θα γινόταν στις 14 Μαρτίου ουδείς μπορούσε να προβλέψει πως θα συνέπιπτε χρονικά με τη μέρα του μεγάλου ανασχηματισμού που είχε ως κεντρικό πυλώνα τη μετακίνηση του κ. Χατζηδάκη σε αναβαθμισμένο ρόλο αντιπροέδρου, δίπλα στον Κ. Μητσοτάκη.

Η τύχη όμως σταματά σε αυτή τη χρονική σύμπτωση καθώς η πορεία τα τελευταία χρόμνια προς την επενδυτική βαθμίδα – και από τη Moody’s – κάθε άλλο παρά τυχαία ήταν.

1

Επρόκειτο για τον πιο δύσκολο – και απρόβλεπτο – σκόπελο στη θητεία του κ. Χατζηδάκη ως υπουργού καθώς ο ξένος οίκος για δικούς του λόγους δεν αποφάσιζε να κάνει το μεγάλο βήμα. Μέχρι ένα σημείο η καθυστέρηση αυτή παρέμενε εντός λογικών πλαισίων. Η Moody’s είναι ο μεγαλύτερος οίκος, η σφραγίδα του αξίζει πολλά για τις αγορές, και ήταν και ο οίκος που πριν ξεσπάσει η κρίση στην Ελλάδα το 2010 έδινε στη χώρα την υψηλότερη αξιολόγηση, βρέθηκε με άλλα λόγια περισσότερο εκτεθειμένος από άλλους.

Από ένα χρονικό σημείο και μετά όμως, ειδικά όταν όλοι οι άλλοι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης, όχι απλά έδωσαν στη χώρα την επενδυτική βαθμίδα αλλά πήγαν και κάποια βήματα παραπέρα, η συνεχιζόμενη στάση αναμονής από τη Moody’s ξεκινούσε να αποκτά χαρακτηριστικά liability για τη χώρα. Μάλιστα τις τελευταίες εβδομάδες πριν την αξιολόγηση αρκετοί σοβαροί και προσεκτικοί παρατηρητές θεωρούσαν ακόμη εξίσου πιθανή τη μη αναβάθμιση από τη Moody’s και την παράταση της αγωνίας μέχρι το Σεπτέμβριο. Όμως τελικά η Moody’s, κλιμάκιο της οποίας είχε επισκεφθεί και τη χώρα πριν από λίγες εβδομάδες προκειμένου να συλλέξει πληροφορίες και στοιχεία από το οικονομικό επιτελείο και άλλους φορείς για την αξιολόγηση που έκανε το βράδυ της Παρασκευής, πήρε τη μεγάλη απόφαση. Προφανώς όσα έχουν γίνει στην οικονομία μέχρι τώρα, αν και όχι…Παραδεισένια, δεν είναι ούτε λίγα, ούτε αυτονόητα και έπεισαν τον ξένο οίκο να κάνει το μεγάλο βήμα.

Δεν είναι λίγο για παράδειγμα το ότι ο προϋπολογισμός πέρσι κλείνει όπως όλα δείχνουν με οριακό δημοσιονομικό πλεόνασμα, ούτε και το ότι το πρωτογενές πλεόνασμα αναμένεται να πιστοποιηθεί στην περιοχή του 3,5% με συνεισφορά και από τη φοροδιαφυγή. Έναν τομέα που ο κ. Χατζηδάκης δεν έπαυσε να επιμένει πως είναι νευραλγικής σημασίας καθώς μπορεί να εξασφαλίσει έσοδα αυξάνοντας του βαθμούς ελευθερίας στην δημοσιονομική πολιτική. Άλλωστε τα  περιθώρια ελιγμών ή παρεκκλίσεων στη δημοσιονομική πολιτική, εις βάρος των πλεονασμάτων είναι ανύπαρκτα, καθώς το χρέος της χώρας πρέπει πάση θυσία να παραμείνει σε πτωτική τροχιά, καθώς κανείς δεν θέλει να ρισκάρει μια βίαιη αντίδραση των αγορών.

Εντούτοις και παρά το ότι ο κόσμος είναι κουρασμένος μετά από 14 χρόνια δημοσιονομικής προσαρμογής και παίρνει με αργό ρυθμό, σταδιακά πίσω το μέρισμα της δημοσιονομικής προόδου, ο κ. Χατζηδάκης και το επιτελείο του επικοινώνησαν αποτελεσματικά και σταθερά, εντός και εκτός συνόρων πως η δημοσιονομική συνέπεια είναι μονόδρομος ακόμη και εάν αυτό δεν είναι εκείνο που θέλουν να ακούσουν – και δικαίως – όλες οι κοινωνικές ομάδες. Είναι όμως αυτή η συνέπεια στη δημοσιονομική πολιτική και σε παρεμβάσεις, λογικές μεν αλλά όχι αυτονόητες στη χώρα μας πρωτίστως σε ότι αφορά στην ανακάλυψη «κρυφού πλούτου», που πείθουν τις αγορές αλλά και δύσπιστους, δύσκολους παίκτες όπως αποδείχθηκε η Moody’s, πως η οικονομική πολιτική και οι δεσμεύσεις τηρούνται στο ακέραιο.

Κάτι που πιστώνεται σίγουρα και ο κ. Χατζηδάκης για τον οποίο αυτή η αρχή υπήρξε αδιαπραγμάτευτη.

Ο ήρεμος doer

Ο ίδιος, ήρεμος doer και πρόθυμος να εξηγήσει αλλά και να περιφρουρήσει τα δημοσιονομικά όρια εντός των οποίων κινούμαστε εξ’ ανάγκης έναντι των αγορών αλλά και επειδή δεν πρέπει να τεθούν σε κίνδυνο όσα με κόπο έχει καταφέρει ο κόσμος πληρώνοντας τεράστιους φόρους μέχρι σήμερα, θα έχει την ευκαιρία αλλά και την ευθύνη από το νέο του πόστο να συμβάλλει στην περαιτέρω βελτίωση της ελληνικής οικονομίας. Οι επιλογές άλλωστε δεν είναι πολλές: περισσότερη ανάπτυξη, αναδιάρθρωση παραγωγικού μοντέλου, σταθερή παραγωγή πρωτογενών πλεονασμάτων, σταθερή μείωση του χρέους για να υποχωρήσει κάποια στιγμή σε λίγα χρόνια κάτω από το 100% του ΑΕΠ.

Οι στόχοι αυτοί κληροδοτούνται στον διάδοχο του κ. Χατζηδάκη, τον κ. Πιερρακάκη ο οποίος δήλωσε φυσικά το Σάββατο κατά την τελετή παράδοσης παραλαβής από τον κ. Χατζηδάκη πως οι δημοσιονομικοί στόχοι θα τηρηθούν στο ακέραιο. Είναι μια επιτυχημένη στρατηγική άλλωστε, την οποία υπηρέτησε πιστά ο προκάτοχος του, καταφέρνοντας, την τελευταία ημέρα και τη μεγάλη εξέλιξη της αναβάθμισης από τη Moody’s, την οποία όμως διαδέχθηκε μια ακόμη σημαντική επιβράβευση της πολιτικής που ακολούθησε τα τελευταία χρόνια το οικονομικό επιτελείο. Η επιτυχία αυτή δεν ήταν άλλη από τη διπλή ομολογιακή έκδοση που σήκωσε προσφορές – ρεκόρ άνω των 50 δισ. ευρώ  – ποσού που αντιστοιχεί περίπου στο ¼ του ελληνικού ΑΕΠ για να έχουμε μια τάξη μεγέθους.

Δεν πέρασε μάλιστα απαρατήρητο πως ο κ. Χατζηδάκης, όχι μόνο ως ένας ικανός υπΟικ αλλά και ως ένας αποτελεσματικός “manager” φεύγοντας από το υπΟικ δεν παρέλειψε να κάνει ιδιαίτερη αναφορά σε αυτή τη σημαντική εξέλιξη που σημειώθηκε επί του πεδίου των αγορών, οι οποίες είναι ο τελικός και ο πιο σκληρός κριτής για την οικονομική πολιτική της χώρας.  «Είναι σημαντικό ότι με τις χθεσινές εκδόσεις και εκείνες που προηγήθηκαν από την αρχή του χρόνου, καλύφθηκαν κατά το μεγαλύτερο μέρος οι δανειακές ανάγκες της χώρας για το 2025. Και διαμορφώνεται δίχτυ ασφαλείας για όποιες πιθανές αναταράξεις μπορεί να προκύψουν στις διεθνείς αγορές τους επόμενους μήνες. Μπράβο στον ΟΔΔΗΧ, μπράβο σε όλους τους συντελεστές της μεγάλης εθνικής επιτυχίας» σημείωσε χαρακτηριστικά το βράδυ της Παρασκευής ο κ. Χατζηδάκης χωρίς να τσιγκουνευτεί σε αυτή τη σημαντική στιγμή τα εύσημα σε σημαντικούς του συνεργάτες, όπως ήταν και ο ΟΔΔΗΧ.

Κάτι που, διαχρονικά, για να το πράξει ένας πολιτικός προϊστάμενος δεν αρκεί το competence. Χρειάζεται και character.

Διαβάστε επίσης:

Ο Αλέξανδρος Εξάρχου στο My Story: Το μυστικό της επιτυχίας Aktor – Attica Bank και οι εξομολογήσεις για την προσωπική του ζωή
Κυριάκος Πιερρακάκης: Οι «καυτοί» φάκελοι στο Υπουργείο Οικονομικών