«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η γυναίκα έχει κατακτήσει πολλά ανδρικά ‘’οχυρά’’ στον χώρο της εργασίας και έχει σαφώς βελτιωθεί η θέση της σε σχέση με έναν αιώνα πριν», αναφέρει στο mononews.gr η Χριστίνα Κουλούρη, Καθηγήτρια Ιστορίας, Πρύτανις Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών.

Έχοντας διαγράψει μία εξέχουσα ακαδημαϊκή πορεία στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, με σημαντικά επιτεύγματα στον χώρο της παιδείας αλλά και της ακαδημαϊκής έρευνας, η Πρύτανις του Παντείου Πανεπιστημίου μεταξύ άλλων υποστηρίζει ότι «Το σημαντικότερο πρόβλημα είναι οι υποσυνείδητες διακρίσεις και τα στερεότυπα που δεν δηλώνονται ποτέ ανοιχτά αλλά λειτουργούν υπόγεια επηρεάζοντας τις κρίσεις και υπονομεύοντας την αντικειμενικότητα έναντι των γυναικών».

1

Αποδεχόμενη την πρόσκληση του mononews.gr, η Χριστίνα Κουλούρη συμμετέχει στο μεγάλο αφιέρωμα με τίτλο «Ηγεσία Γένους Θηλυκού» και μας εκφράζει τις απόψεις της για τη θέση της γυναίκας σήμερα, μέσα από τα προσωπικά της βιώματα, ενώ παράλληλα, δεν παραλείπει να επισημάνει ότι θεωρεί «κομβικής σημασίας η ελληνική πολιτεία να στηρίζει τη δημόσια ανώτατη εκπαίδευση με πόρους γιατί εν τέλει είναι μια κρίσιμη πολιτική επιλογή για το μέλλον της χώρας συνολικά».

 – Πώς ξεκίνησε η καριέρα σας και τι σας ώθησε να ακολουθήσετε αυτόν τον επαγγελματικό δρόμο;

Επέλεξα να σπουδάσω ιστορία λόγω της αγάπης μου γι’ αυτό τον κλάδο και επειδή, όπως κατάλαβα, η γνώση της ιστορίας είναι ένας σημαντικός δρόμος αυτογνωσίας. Η ακαδημαϊκή καριέρα προέκυψε χωρίς σχεδιασμό, εφόσον έχοντας ολοκληρώσει τις διδακτορικές μου σπουδές στη Γαλλία και επιστρέφοντας στην Ελλάδα, η διεκδίκηση θέσης στο πανεπιστήμιο ήταν σχεδόν αυτονόητη επιλογή.

 – Ποια ήταν τα πιο σημαντικά βήματα ή στιγμές στην καριέρα σας που σας οδήγησαν σε θέση ηγεσίας;

Κατέκτησα θέση ηγεσίας χάρη στην εμπιστοσύνη των συναδέλφων μου γιατί, για να γίνει κάποιος/α Πρύτανις, θα πρέπει να ψηφιστεί από την πλειοψηφία των καθηγητών/τριών του Πανεπιστημίου του/της. Έχοντας διανύσει μια μακρά πορεία στο ελληνικό πανεπιστήμιο και παραγάγει επιστημονικό και συγγραφικό έργο που είχε αναγνωριστεί ήδη, είχα παράλληλα ασχοληθεί ενεργά με τη διοίκηση στο Πανεπιστήμιο. Συγκεκριμένα, είχα διατελέσει Πρόεδρος Συλλόγων μελών ΔΕΠ σε δύο διαφορετικά πανεπιστήμια (Δ.Π.Θ. και Πελοποννήσου) και μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του Ιονίου Πανεπιστημίου ενώ είχα επίσης εκλεγεί στη συνέχεια Πρόεδρος Τμήματος και Κοσμήτορας Σχολής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

– Αντιμετωπίσατε ποτέ προκλήσεις ή εμπόδια λόγω του φύλου σας στον επαγγελματικό σας βίο; Πώς τα διαχειριστήκατε;

Κάθε γυναίκα αντιμετωπίζει προκλήσεις και εμπόδια λόγω φύλου ιδιαίτερα αν κινείται σε ανταγωνιστικό επαγγελματικό περιβάλλον όπως είναι ο πανεπιστημιακός χώρος όπου υφιστάμεθα συνεχή αξιολόγηση. Το σημαντικότερο πρόβλημα είναι οι υποσυνείδητες διακρίσεις και τα στερεότυπα που δεν δηλώνονται ποτέ ανοιχτά αλλά λειτουργούν υπόγεια επηρεάζοντας τις κρίσεις και υπονομεύοντας την αντικειμενικότητα έναντι των γυναικών. Διαχειρίστηκα τις προκλήσεις αυτές με σκληρή δουλειά, πειθαρχία, αντοχές και σταθερότητα.

 – Πώς αντιμετωπίζετε την πίεση και τις απαιτήσεις μιας θέσης ηγεσίας;

Δε νιώθω ότι η πίεση και οι απαιτήσεις είναι μη διαχειρίσιμες ούτε μου δημιουργούν υπερβολικό άγχος. Άλλωστε γνώριζα τι θα αντιμετώπιζα και μάλιστα τώρα είμαι στη δεύτερη θητεία μου, επομένως είμαι απολύτως συνειδητοποιημένη ως προς τις απαιτήσεις. Προσπαθώ να οργανώνω καλά τον χρόνο, να αντιμετωπίζω ορθολογικά και με ψυχραιμία τις κρίσεις και να στηρίζομαι από ομάδες άξιων συναδέλφων και υπαλλήλων.

– Ποια πιστεύετε ότι είναι τα βασικά χαρακτηριστικά ενός καλού ηγέτη;

Όποιος/α κατέχει ηγετική θέση οφείλει να είναι ψύχραιμος/η, ανθεκτικός/ή, χαλκέντερος/η θα έλεγα, να ακούει με ενσυναίσθηση και να παίρνει αποφάσεις χωρίς να αμφιταλαντεύεται. Χρειάζεται επίσης να εξισορροπεί την πίεση με μια καλή προσωπική ζωή.

-Διαφέρει ο τρόπος γυναικείας από την αντρική ηγεσία;

Όχι, δεν πιστεύω ότι υπάρχει διαφορά. Αλλιώς θα υιοθετήσουμε κι εμείς τα στερεότυπα που θέλουν τη γυναικεία «φύση» -και επομένως την ηγεσία- να είναι διαφορετική από την ανδρική. Υπάρχουν βεβαίως διαφορές λόγω κοινωνικού φύλου και του τρόπου που έχουν ανατραφεί οι γυναίκες αλλά τα χαρακτηριστικά της ηγεσίας δεν έχουν φύλο.

– Πώς διαμορφώνετε τη στρατηγική σας και πώς διασφαλίζετε ότι η ομάδα σας είναι ευθυγραμμισμένη με τους στόχους σας;

Η στρατηγική έχει διαμορφωθεί πριν την έναρξη της θητείας μου εφόσον αποτελεί μέρος του προγράμματος που υποβάλλει ο/η υποψήφιος Πρύτανις για να εκλεγεί, όπως και οι πολιτικοί. Η στρατηγική αυτή αναπροσαρμόζεται προφανώς αναλόγως με τα δεδομένα, τους πόρους και τις προτεραιότητες που υπάρχουν. Ο νόμος δίνει τη δυνατότητα στον/στην Πρύτανι να επιλέξει την ομάδα της, επομένως εξασφαλίζεται εξαρχής η σύμπλευση. Ταυτόχρονα, καλώ τα μέλη της ομάδας να συνδιαμορφώσουν τη στρατηγική σχεδόν σε εβδομαδιαία βάση, συνεπώς εμπλέκονται και δεσμεύονται. Επενδύω πολύ στη συλλογική δουλειά και στις δημοκρατικές διαδικασίες.

-Αποδέχονται οι άντρες υφιστάμενοί σας μια γυναίκα σε θέση υψηλότερη από αυτούς;

Ευτυχώς δεν είχα ποτέ πρόβλημα με αυτό. Ενδεχομένως να οφείλεται και στις ιδιαιτερότητες του ακαδημαϊκού χώρου.

– Πώς βλέπετε τον ρόλο της γυναίκας στον χώρο εργασίας σήμερα σε σύγκριση με το παρελθόν;

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η γυναίκα έχει κατακτήσει πολλά ανδρικά «οχυρά» στον χώρο της εργασίας και έχει σαφώς βελτιωθεί η θέση της σε σχέση με έναν αιώνα πριν. Αυτό έγινε με πολλούς αγώνες σε όλο τον κόσμο από γυναίκες πρωτοπόρους που διεκδίκησαν ίσα δικαιώματα, ισότητα στη μόρφωση και στην εργασία. Θυμίζω ότι αναπτύχθηκε ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα ένα ισχυρό φεμινιστικό κίνημα που διαμόρφωνε τα αιτήματα και τις μεθόδους του ανάλογα με τις ιστορικές συνθήκες. Οι γυναίκες δεν είχαν καν το δικαίωμα ψήφου. Ωστόσο, παρά τις αδιαμφισβήτητες κατακτήσεις, εξακολουθούν να υπάρχουν διαφορές στις αμοιβές μεταξύ ανδρών και γυναικών ενώ υπάρχουν επαγγέλματα που ακόμη ανδροκρατούνται.

 – Τι πιστεύετε ότι μπορεί να γίνει για να ενισχυθεί η ισότητα των φύλων σε θέσεις ηγεσίας;

Εδώ χρειάζονται σημαντικές παρεμβάσεις γιατί οι λόγοι που δεν υπάρχει ισότητα σε θέσεις ηγεσίας είναι πολύπλοκοι και σύνθετοι. Καταρχάς, η ίδια η εκπαίδευση από τις χαμηλές βαθμίδες θα πρέπει να περιλάβει γυναικεία ηγετικά πρότυπα και να εμπνέει ίδιες φιλοδοξίες σε αγόρια και κορίτσια. Συχνά, το γεγονός ότι δεν βλέπουμε γυναίκες σε θέσεις ηγεσίας οφείλεται και στην έλλειψη αυτοπεποίθησης και φιλοδοξίας εκ μέρους των γυναικών να τις διεκδικήσουν. Εν συνεχεία, θα πρέπει να υπάρχουν κανόνες εντός των εργασιακών χώρων που να ενισχύουν και να πριμοδοτούν τη γυναικεία ηγετική παρουσία. Αυτό σημαίνει νομοθετικές παρεμβάσεις.

Χριστίνα Κουλούρη, Καθηγήτρια Ιστορίας, Πρύτανις Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών

– Υπήρξαν γυναίκες που σας ενέπνευσαν ή σας υποστήριξαν στην καριέρα σας; Αν ναι, ποιες και πώς;

Η πρώτη γυναίκα που με ενέπνευσε ήταν η μητέρα μου, γυναίκα δυναμική και ανεξάρτητη, που με μεγάλωσε με αυτή τη στάση, ενίσχυσε την αυτοπεποίθησή μου και με στήριξε στα όνειρά μου. Στον ακαδημαϊκό χώρο, δυστυχώς δεν υπήρχαν, όταν εγώ σπούδαζα στο ΕΚΠΑ, πολλές γυναίκες που να λειτουργήσουν ως πρότυπα αλλά συνάντησα τέτοιες γυναίκες στο Παρίσι όταν πήγα για μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές. Εκεί, στη Σορβόννη, με εντυπωσίασε για το πάθος της η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ που είχα ως καθηγήτρια. Ακόμη τη θυμάμαι να διδάσκει όρθια ενώ εμείς καθόμαστε γύρω από το τραπέζι της αίθουσας σεμιναρίων.

– Ποια είναι η συμβουλή σας σε νέες γυναίκες που επιθυμούν να αναλάβουν θέσεις ηγεσίας;

Να πιστεύουν στον εαυτό τους, να αντέχουν, να μη συμβιβάζονται ως προς τα όνειρά τους και να θυμούνται ότι όλα είναι αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς.

 – Πώς διαχειρίζεστε την ισορροπία ανάμεσα στην προσωπική και την επαγγελματική σας ζωή;

Θέλω να παρατηρήσω ότι δεν θα κάνατε αυτή την ερώτηση σε έναν άνδρα και αυτό από μόνο του επιβεβαιώνει το πόσο ισχυρά είναι ακόμη τα κοινωνικά στερεότυπα αλλά και πόσο οι διακρίσεις εναντίον των γυναικών υπάρχουν εντός τόσο του εργασιακού όσο και του οικογενειακού χώρου. Έχοντας αποδεχτεί αυτή την πραγματικότητα, θα πω ότι ανήκω στην κατηγορία των γυναικών που κατάφεραν να συνδυάσουν την προσωπική και την επαγγελματική ζωή γιατί ανέλαβα το ρίσκο να κάνω οικογένεια και παιδιά. Η ισορροπία επιτυγχάνεται μόνο με σιδερένια πειθαρχία αλλά η ζυγαριά ταλαντεύεται συνεχώς.

– Έχετε συμβουλές για γυναίκες που προσπαθούν να συνδυάσουν καριέρα και οικογένεια;

Η καθεμιά μας βρίσκει τη «συνταγή». Επειδή οι συνθήκες είναι διαφορετικές κατά περίπτωση, δεν υπάρχει μια λίστα με συμβουλές κοινές για όλες. Απλώς θα ήθελα να πω ότι αξίζει μια γυναίκα να τα συνδυάσει γιατί αντλεί ικανοποίηση και από τα δύο και αυτό της δίνει μεγαλύτερη προσωπική ισορροπία και πληρότητα.

– Ποιοι είναι οι μελλοντικοί σας στόχοι, τόσο σε προσωπικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο;

Πρώτιστος στόχος μου είναι να ολοκληρώσω τη δεύτερη θητεία μου έχοντας παραγάγει ένα έργο που θα αποτελεί βάση περαιτέρω ανάπτυξης για το Πανεπιστήμιο. Ταυτόχρονα θέλω να συνεχίσω να παράγω επιστημονικό έργο, όσο δύσκολο κι αν είναι με τον μεγάλο φόρτο διοικητικού έργου της πρυτανείας. Σε προσωπικό επίπεδο, θέλω να είμαι δίπλα στις δύο μου κόρες που αυτή τη στιγμή, έχοντας ολοκληρώσει τις σπουδές τους στην Ελλάδα, κάνουν μεταπτυχιακές σπουδές στο εξωτερικό. Ελπίζω ότι θα μπορώ να λειτουργήσω ως έμπνευση για εκείνες και για τα μελλοντικά τους σχέδια. Εξάλλου κι εγώ μαθαίνω από εκείνες ώστε να κάνω λιγότερα λάθη.

– Πώς βλέπετε το μέλλον του Παντείου και τον τομέα της εκπαίδευσης γενικότερα;

Το Πάντειο Πανεπιστήμιο αποτελεί ένα αναγνωρισμένο, ιστορικό πανεπιστήμιο που διακρίνεται από μεγάλη εξωστρέφεια –σε τοπικό και διεθνές επίπεδο- και παρακολουθεί ταχύτατα τις αλλαγές που συντελούνται στον ακαδημαϊκό και επιστημονικό χώρο. Τόσο το Πάντειο όσο και τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια εν γένει έχουν να αντιμετωπίσουν πολλές προκλήσεις σε ένα πολύ ανταγωνιστικό περιβάλλον. Παρέχουμε υψηλής ποιότητας σπουδές, όπως δείχνει η αξία των πτυχίων όσων αναζητούν εργασία στο εξωτερικό ή συνεχίζουν εκεί τις σπουδές τους. Θεωρώ όμως κομβικής σημασίας η ελληνική πολιτεία να στηρίζει τη δημόσια ανώτατη εκπαίδευση με πόρους γιατί εν τέλει είναι μια κρίσιμη πολιτική επιλογή για το μέλλον της χώρας συνολικά.

Ανακαλύψτε το αφιέρωμα «Ηγεσία Γένους Θηλυκού»