Ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν είναι θετικός στην χρήση των 300 δισεκατομμυρίων δολαρίων από δεσμευμένα κρατικά περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας στην Ευρώπη, να διοχετευθούν στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, στις περιοχές που ελέγχει η Μόσχα, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Reuters. 

Στις 18 Φεβρουαρίου, Ρωσία και Ηνωμένες Πολιτείες πραγματοποίησαν τις πρώτες δια ζώσης συνομιλίες για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία στη Σαουδική Αραβία, ενώ τόσο ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, όσο και ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντίμιρ Πούτιν, εξέφρασαν την πρόθεση να συναντηθούν σύντομα.

1

Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους επέβαλαν περιορισμούς στις συναλλαγές με τη ρωσική κεντρική τράπεζα και το υπουργείο Οικονομικών, δεσμεύοντας μεταξύ 300 και 350 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία.

Τα περισσότερα από αυτά αφορούν ομόλογα των ΗΠΑ, της Βρετανίας και ευρωπαϊκών χωρών, τα οποία βρίσκονται σε ευρωπαϊκή θυρίδα κινητών αξιών.

Σύμφωνα με τις πηγές του Reuters, μολονότι οι συζητήσεις μεταξύ Ρωσίας και Ηνωμένων Πολιτειών βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο, μία από τις προτάσεις που εξετάζονται στη Μόσχα είναι η χρήση μέρους αυτών των κεφαλαίων για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, στο πλαίσιο μιας πιθανής ειρηνευτικής συμφωνίας.

Οι ανατολικές περιοχές της Ουκρανίας έχουν υποστεί εκτεταμένες καταστροφές, με εκατοντάδες χιλιάδες στρατιώτες να έχουν σκοτωθεί ή τραυματιστεί και εκατομμύρια Ουκρανούς να έχουν καταφύγει στην Ευρώπη ή τη Ρωσία.

Πριν από έναν χρόνο, η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμούσε ότι το κόστος ανοικοδόμησης και αποκατάστασης της χώρας θα ανερχόταν στα 486 δισεκατομμύρια δολάρια.

Η ιδέα να χρησιμοποιηθούν τα δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας δεν είχε αναφερθεί μέχρι στιγμής, ενώ αποτελεί ένδειξη για το πεδίο στο οποίο η Μόσχα ενδέχεται να επιδείξει διαλλακτικότητα, την ώρα που ο Τραμπ πιέζει για πρόσβαση των ΗΠΑ στα ουκρανικά ορυκτά για να ανταποδώσει την υποστήριξη της Ουάσινγκτον.

Τα κύρια αιτήματα της Ρωσίας για να σταματήσουν οι μάχες περιλαμβάνουν την απόσυρση των στρατευμάτων του Κιέβου από τα ουκρανικά εδάφη που διεκδικεί η Μόσχα και τον τερματισμό των φιλοδοξιών της Ουκρανίας να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.

Η Ουκρανία λέει ότι η Ρωσία πρέπει να αποσυρθεί από το έδαφός της και θέλει εγγυήσεις ασφαλείας από τη Δύση. Από την πλευρά της, η κυβέρνηση Τραμπ λέει ότι η Ουκρανία έχει μη ρεαλιστικούς, «ψευδαισθητικούς» στόχους.

Δεν έχει διευκρινιστεί αν η χρήση των δεσμευμένων κεφαλαίων συζητήθηκε στις επαφές ΗΠΑ-Ρωσίας στη Σαουδική Αραβία.

Οι G7 είχαν ανακοινώσει το 2023 ότι τα ρωσικά κρατικά κεφάλαια θα παραμείνουν δεσμευμένα έως ότου η Μόσχα πληρώσει για τις ζημιές που προκάλεσε στην Ουκρανία.

Η κεντρική τράπεζα της Ρωσίας δε συμμετέχει στις συνομιλίες για την άρση των κυρώσεων ή την αποδέσμευση των ρωσικών αποθεμάτων, δήλωσε την Πέμπτη η διοικήτριά της, Ελβίρα Ναμπιούλινα.

Ένα βασικό ζήτημα στις διαπραγματεύσεις είναι η θέση της Ευρώπης, η οποία ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος των δεσμευμένων ρωσικών αποθεμάτων. Σύμφωνα με τον αναλυτή της Renaissance Capital, Όλεγκ Κουζμίν, οι διαφορές μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρώπης ενδέχεται να καταστήσουν δύσκολη την αποδέσμευση των κεφαλαίων.

Η Ρωσία έχει κατηγορήσει τη Δύση ότι η χρήση των δεσμευμένων κεφαλαίων για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας συνιστά «ληστεία».

Προτάσεις για κατανομή των κεφαλαίων

Σύμφωνα με μια πηγή από τη Μόσχα, η Ρωσία θα μπορούσε να δεχθεί την κατανομή των δύο τρίτων των δεσμευμένων κεφαλαίων για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, υπό την προϋπόθεση ύπαρξης εγγυήσεων διαφάνειας. Το υπόλοιπο ποσό θα μπορούσε να διατεθεί για τις περιοχές της ανατολικής Ουκρανίας που ελέγχει η Μόσχα και θεωρεί ρωσικό έδαφος.

Μια άλλη πηγή τόνισε ότι οι διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε αρχικό στάδιο, ενώ σημαντικό ρόλο αναμένεται να παίξει η κατανομή των συμβολαίων ανοικοδόμησης.

Ευρωπαϊκές ανησυχίες για το πάγωμα των κεφαλαίων

Στην Ευρώπη, χώρες όπως η Γερμανία και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα εμφανίζονται επιφυλακτικές σχετικά με την πλήρη κατάσχεση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, καθώς εκτιμούν ότι μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε να προκαλέσει νομικές αντιδράσεις και να υπονομεύσει την αξιοπιστία του ευρώ ως αποθεματικού νομίσματος.

Η Ρωσία έχει υποστηρίξει ότι η δήμευση των κεφαλαίων της παραβιάζει τις αρχές της ελεύθερης αγοράς και υπονομεύει την εμπιστοσύνη στις διεθνείς τραπεζικές συναλλαγές.

Ρώσοι αξιωματούχοι έχουν επανειλημμένα προειδοποιήσει ότι η κρατική κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων αντιβαίνει στις αρχές της ελεύθερης αγοράς, καταστρέφει την τραπεζική ασφάλεια και διαβρώνει την πίστη στα αποθεματικά νομίσματα.

Σε αντίποινα, η Ρωσία έχει καταρτίσει νομοθεσία για την κατάσχεση κεφαλαίων από εταιρείες και επενδυτές από τα λεγόμενα μη φιλικά κράτη, εκείνα δηλαδή που την έχουν πλήξει με κυρώσεις. Το νομοσχέδιο δεν έχει ακόμη ψηφιστεί στην κάτω βουλή της Κρατικής Δούμας της Ρωσίας.

Παρά την οργή της Μόσχας για την κατάσχεση των κεφαλαίων, Ρώσοι αξιωματούχοι και αναλυτές αναγνωρίζουν ότι η Ρωσία ενδέχεται τελικά να συμβιβαστεί με την παραχώρηση των αποθεμάτων, εφόσον οι ρωσοκρατούμενες περιοχές παραμείνουν υπό τον έλεγχο της Μόσχας.