Στα πέτρινα χρόνια των μνημονίων οι συλλογικές ή μεμονωμένες  ανακοινώσεις της τρόικας για την ελληνική οικονομία έβγαζαν πρωτοσέλιδα.

Η οικονομία κυριαρχούσε, η πολιτική σε μεγάλο βαθμό  περνούσε από το φίλτρο της οικονομίας.  Σήμερα, μόλις έξη χρόνια μετά την μεγαλύτερη οικονομική κρίση των τελευταίων 150 ετών, οι απόψεις και υποδείξεις του ΔΝΤ για την ελληνική οικονομία …άντε να αναφερθούν.

Γιατί άλλωστε να πολυασχοληθούμε;  Σε γενικό επίπεδο (μακροοικονομία το λένε οι οικονομολόγοι)  η οικονομία πάει καλά, οι γκρίνιες επικεντρώνονται στα γνωστά λημέρια της ακρίβειας και του ΕΣΥ, κάπου σε 3^η θέση είναι η βία και η ασφάλεια. Ο Έλληνας, εξάλλου, βαρέθηκε να ακούει πόσο χάλια είναι, οπότε άδραξε από μαλλιά την ευκαιρία που πρόσφερε ο Μητσοτάκης να κοιτάξει και πάλι τον γύρω κόσμο κάπως υπεροπτικά.

Δεν λέμε ότι η κυβέρνηση δεν έκανε καλή δουλειά. Δομές, λειτουργίες και εικόνες άλλαξαν. Η Ελλάδα έγινε πάλι επιθυμητή χώρα, οι Έλληνες συμπαθητική και φιλόξενη ράτσα.  Οι κίνδυνοι, όμως, δεν εξαφανίζονται ως δια μαγείας. Και ο μεγάλος κίνδυνος είναι τώρα ένας: εφησυχασμός μπροστά στις παγκόσμιες προκλήσεις συνδυασμένος με εθελοτυφλία ως προς τις μεσοπρόθεσμες οικονομικές  προοπτικές της χώρας.

Οι τεχνοκράτες του ΔΝΤ είναι προσεκτικοί σε σημείο συγκατάβασης. Με απαλές, διπλωματικές διατυπώσεις επαινούν και, ταυτόχρονα, προειδοποιούν. Παράδειγμα, το 2025 θα έχουμε ανάπτυξη 2,1% (ανεπαίσθητα  κάτω από φετινό 2,3%), αλλά το 2026 ο ρυθμός θα πέσει στο 1,5%! Όταν δεν μπορείς να διαχέεις τα φρούτα της ανάπτυξης με το 2,5%, τι ανισότητες θα δημιουργηθούν το 2026 και με τι κοινωνικό-πολιτικές επιπτώσεις. Κι αυτό για την Ελλάδα, χωρίς εξωτερικές επιρροές!

Για τις αρνητικές ή θετικές επιπτώσεις του παγκόσμιου περιβάλλοντος τι να πεις, άλλωστε; Λες και γνωρίζει κανείς. Με βάση λοιπόν την περίφημη υπόθεση-ασπίδα των οικονομολόγων, εκείνο το περίφημο ceteris paribus (μεταφράζεται «εφόσον τίποτα άλλο δεν θα αλλάξει»), ξεχνάμε αυτό που δεν γνωρίζουμε και παίζουμε θεωρητικά σενάρια με αυτά  που γνωστικά νομίζουμε ότι κατέχουμε.

Η εικόνα για την Ελλάδα εικόνα του 2026 (Tramp, Putin, Xi εξαιρουμένων) είναι μάλλον απαισιόδοξη. Κι αυτό με βάση τα δικά μας τεκταινόμενα. Αν σκάσουν παγκόσμιες κρίσεις η εικόνα χειροτερεύει. Δεν υπολογίζουμε πόσο χειρότερα. Ποιοτική είναι η προσέγγιση απ’ όλους και για όλα.

Κατά ΔΝΤ, πέντε είναι τα βασικά προβλήματα: χαμηλή συμμετοχή στον εργατικό πληθυσμό, πληθωρισμός, δημογραφικό, επενδυτική ανεπάρκεια, χαμηλή αύξηση της παραγωγικότητας.

Τι προτείνει; Θα υποστήριζα τα… τετριμμένα: συνέχιση της δημοσιονομικής πειθαρχίας, ώστε να διευκολυνθεί και η βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους. Μεταρρυθμίσεις από την πλευρά της παραγωγής. Συγκράτηση στις αυξήσεις συντάξεων και μισθών του δημόσιου τομέα. Ρυθμιστική διευκόλυνση των επενδύσεων. Βελτίωση στην δικαιοσύνη.  Λίγα λόγια. Τεράστια προβλήματα. Αν τα καταφέρναμε θα άλλαζε η μορφή του ελληνικού κράτους. Μισό αιώνα προσπαθούμε. Τι έχουμε να επιδείξουμε; Όποιος αναρωτιέται ας διαβάσει τις προτάσεις του ΔΝΤ, π.χ., το 2012 ή το 2014, το 2017.

Αν ερμηνεύσουμε, κατά κρίση, τις επισημάνσεις, τι υποστηρίζουν; Συγκρατημένη δημοσιονομική πειθαρχία. Κατά των ολιγοπωλίων και μονοπωλίων. Μικρές αυξήσεις στον δημόσιο τομέα – μισθών και συντάξεων. Λιγότερη γραφειοκρατία. Περισσότερο αποτελεσματική δικαιοσύνη. Αυτά σε αντιστοιχία με τα πέντε προβλήματα.

Πρόσθετα; Ενθάρρυνση της συμμετοχής των γυναικών στο εργατικό δυναμικό, αποδοχή ότι η διαρθρωτική ανεργία είναι της τάξης του 10%, βελτίωση των δεξιοτήτων, καλύτερη προετοιμασία των τραπεζών για μία πιθανή κρίση.

Θα έλεγα ότι όλοι οι υπουργοί, είτε είναι υπό ατμόν είτε όχι, οφείλουν να διαβάσουν προσεκτικά το μικρό κείμενο του ΔΝΤ. Δεν λέω ότι οι τεχνοκράτες του είναι θεοί, αλλά κάτι ξέρουν και οι εξελίξεις το έχουν αποδείξει – παρά τα λάθη που έκαναν (και κάναμε). Ο μόνος που δεν χρειάζεται να πολυδιαβάσει είναι ο Γιώργος Πιτσιλής. Θα έβαζα τον Κωστή Χατζηδάκη στους ελαφρούς και γρήγορους αναγνώστες, αλλά το Νίκο Παπαθανάση σε εντατικά φροντιστήρια. Για τον Άδωνη Γεωργιάδη και τη Νίκη Κεραμέως θα χρειαστεί λίγο πιο εντατική συγκέντρωση σ’ αυτά που διαβάζουν. Πολλοί άλλοι είναι για να έρθουν με τον κηδεμόνα τους.