Μάρκος Καμπάνης: Μια ζωγραφική Οδύσσεια σε συνομιλία με το ομηρικό έπος

Εδώ και χρόνια, από το 2018 άρχισε η ενασχόληση του Μάρκου Καμπάνη με την Οδύσσεια και το αποτέλεσμα ήταν μια μεγάλη σειρά έργων, που έχουν πηγή έμπνευσης την απαράμιλλη παραστατική δύναμη του ομηρικού έπους.

Ένα σύνολο, που αποτελεί έναν ζωγραφικό διάπλου, βραχύτερο του ομηρικού αλλά και βασισμένο σε μια παράλληλη φανταστική γεωγραφία, που συνέλαβε ο καλλιτέχνης στον απόηχο του λόγου του ποιητή. Είκοσι δύο από αυτά τα έργα, απότοκα της φαντασίας και της τέχνης του ζωγράφου, η οποία κατά κάποιο τρόπο συνομιλεί με το έπος περιλαμβάνονται στην έκθεση «Μάρκος Καμπάνης. Οδύσσεια», που αρχίζει σήμερα στην Πινακοθήκη Γκίκα του Μουσείου Μπενάκη.

Πρόκειται για μια ενιαία ζωγραφική σύνθεση με έργα φτιαγμένα με μολύβι, κάρβουνο, ακρυλικό χρώμα, μελάνι και με την χρήση της τεχνικής του κολλάζ πάνω σε χαρτί ή ξύλο. Ποικίλα μέσα δηλαδή, τα οποία μετέρχεται ο ζωγράφος για να δημιουργήσει τους τόπους της δικής του περιπλάνησης.

Την επιμέλεια της έκθεσης έχουν ο Κωνσταντίνος Παπαχρίστου (Μουσείο Μπενάκη) και ο Μάνος Δημητρακόπουλος (Εταιρία Κοινωνικού Έργου και Πολιτισμού).

Λέξεις, χρώματα, σχήματα

Αφετηρία του ταξιδιού είναι η εξαίσια χειρόγραφη Οδύσσεια του 15ου αιώνα από τη συλλογή χειρογράφων Χάρλεϊ της Βρετανικής Βιβλιοθήκης. Ο καλλιτέχνης εκτύπωσε ψηφιακά τις 24 ραψωδίες και πάνω τους ζωγράφισε οδυσσειακούς τόπους, άκτιστους και κτιστούς, επιβεβαιωμένους και ανεπιβεβαίωτους. Περιμετρικά στοιχίζονται οκτώ μικρά έργα-βιβλία, το κάθε ένα από τα οποία σχετίζεται με μια συγκεκριμένη αφήγηση ή ραψωδία του έπους: Χάρτες 1, Οίνοψ Πόντος Ι, Άδης, Χώρα των Κυκλώπων, Τηλεμάχεια Ι και ΙΙ, Τα Παλάτια Ι και ΙΙ.

Ο θεατής οδηγείται από τις λέξεις στα χρώματα και στα σχήματα, που τις υποκαθιστούν χωρίς εικονογραφική διάθεση, καλούμενος να δει και όχι να διαβάσει. Τα έργα-βιβλία πλαισιώνονται από πραγματικούς και επινοημένους χάρτες με την πορεία του Οδυσσέα και του Τηλέμαχου: Χάρτες 1 και 2, Οδύσσεια-Χάρτης Ι-V, Βράχια.

Δίπλα στα έργα του Μάρκου Καμπάνη εξάλλου εκτίθενται μία ελαιογραφία του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα, καθώς και σχέδια και γλυπτά του, όλα από τη συλλογή της Πινακοθήκης. Ο θεατής μάλιστα, εύκολα αναγνωρίζει τη συγγένεια της καλλιτεχνικής αναζήτησης στα έργα και των δύο ζωγράφων, καθώς η εξωτερική γεωμετρία, που δομεί τα πράγματα εφάπτεται αρμονικά με την εσωτερική γεωμετρία, που μορφοποιεί την ψυχή. Και εν τέλει η ζωγραφική χειρονομία εξελίσσεται σε ατελεύτητο πνευματικό νόστο.
Αναζητήσεις και τεχνικές

Γεννημένος στην Αθήνα ο Μάρκος Καμπάνης σπούδασε ζωγραφική στο Λονδίνο, όπου και έζησε για πολλά χρόνια. Ασχολείται με τη ζωγραφική, τη χαρακτική, την εικονογράφηση βιβλίων, την τοιχογραφία και την αγιογράφηση ναών ενώ παλαιότερα και με την σκηνογραφία. Από το 1979 τα έργα του εκτίθενται σε γκαλερί, μουσεία και πολιτιστικά ιδρύματα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό σε ατομικές εκθέσεις αλλά και ομαδικές ενώ το 1984 έλαβε μέρος στην 15η Biennale της Αλεξάνδρειας.

Στη ζωγραφική του κυριαρχεί η ποικιλία τόσο θεματολογικά, όσο και σε μορφολογικές αναζητήσεις και τεχνικές. Κυρίαρχα θέματά του παρ΄όλα αυτά είναι τα τοπία, οι νεκρές φύσεις, τα δέντρα, για αρκετά χρόνια μάλιστα η δουλειά του είχε επικεντρωθεί στο Άγιον Όρος με αποτέλεσμα τη μεγάλη αναδρομική έκθεσή του στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο. Το 2024 εξάλλου, η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος αφιέρωσε στο έργο του αναδρομική έκθεση. Παράλληλα η αγάπη του για την βυζαντινή τέχνη τον οδήγησε στον τομέα της εκκλησιαστικής τοιχογραφίας. Οι πρόσφατες εργασίες του ωστόσο αφορούν δύο κυρίως θέματα: Τα ερείπια και φυσικά την τοπιογραφία της Οδύσσειας.

Η έκθεση στην Πινακοθήκη Γκίκα συνδιοργανώνεται από το Μουσείο Μπενάκη και την Εταιρία Κοινωνικού Έργου και Πολιτισμού.

Info

Πινακοθήκη Γκίκα /Μουσείο Μπενάκη: Κριεζώτου 3, τηλ.210 3615702
Έκθεση: «Μάρκος Καμπάνης. Οδύσσεια»
Διάρκεια: 30 Ιανουαρίου έως 27 Απριλίου