Δεν είμαι ειδικός στην τεχνητή νοημοσύνη και στους υπολογιστές. Oύτε πολιτικός επιστήμων είμαι. Αλλά οι εξελίξεις που ζούμε στην τεχνολογία και στην πολιτική ήταν από καιρό γραμμένες στον τοίχο.

Πολλοί δεν τις έβλεπαν, σε σημείο που δεν πίστευαν αυτούς που τις είχαν ξεχωρίσει—γι’ αυτό και τους οδηγούσαν στο περιθώριο, ως γραφικούς. Όταν το 2023 από τις στήλες του ο Οικονομικός Ταχυδρόμος προέβλεπε την κρίση του 2008, μεγάλα κεφάλια του χρηματοπιστωτικού τομέα έστελναν διαπρύσιες επιστολές διαμαρτυρίας. Από την κρίση βγήκαν αλώβητοι. Ο Ο.Τ. έκλεισε.

Δύο λόγια για την πολιτική. Η παγκόσμια κοινότητα απέκτησε το καινούργιο της bullying boy και κανένας δεν είχε προετοιμαστεί για να το αντιμετωπίσει. Κάτι πήγε να πει η Κολομβία και το πήρε γρήγορα πίσω. Όσο για την Ε.Ε.; Απλά το bullying έχει την μορφή της αδιαφορίας. Θα πάω εγώ στις ΗΠΑ δηλώνει η Κάλλας, σφίγγοντας τα δόντια μπροστά στην προοπτική να μπει στην σπηλιά των τεράτων. Όπως το είχε προβλέψει αυτή η στήλη, η κρίση της Ευρώπης τώρα ξεκινά. Η περίοδος της αταραξίας έληξε.

Όσο για τις ίδιες τις ΗΠΑ; Ίσως να βιώνουν τις υπόκωφες σπαραχτικές κραυγές μίας δημοκρατίας που πεθαίνει. Όταν, όμως, οι φωνές θα φτάσουν στ’ αυτιά της κοινωνικής πλειοψηφίας θα είναι πολύ αργά. Ο Τραμπ υπογράφει την μία μετά την άλλη προεδρικές αποφάσεις που είναι κατάφορα αντισυνταγματικές και οι υποτελείς του τις εφαρμόζουν. Άμεσα. Μέχρι να αποφανθούν  τα δικαστήρια, ακόμη κι αν δεν συνταχθούν με τον Πρόεδρο, το σκηνικό θα έχει αλλάξει.

Το θέμα των ημερών, όμως, είναι το DeepSeek. Χιλιάδες οι σελίδες που έχουν γραφτεί για το νέο φαινόμενο που μάλιστα ήρθε από την Κίνα. Δεν είμαι υποστηριχτής του Ξι, αλλά θαυμάζω την ιστορία της Κίνας. Αν οι μανδαρίνοι δεν είχαν κλείσει τα σύνορα, θεωρώντας πως με την απομόνωση διαφυλάττουν την ισχύ τους, ίσως η Βιομηχανική Επανάσταση να είχε συμβεί στην Κίνα και μάλιστα νωρίτερα από τον 18ο αιώνα.

Για τον Δυτικό κόσμο, το μάθημα είναι πως οι περιορισμοί στις εξαγωγές δεν σταματούν την τεχνολογική πρόοδο. Αντίθετα, οι καινοτομίες που εισάγει το DeepSeek μπορεί κάλλιστα να προέκυψαν επειδή οι δημιουργοί του αναζητούσαν έξυπνους τρόπους παράκαμψης των περιορισμών που είχε επιβάλλει η Αμερική. Μία πιθανότητα είναι κι αυτή.

Ο Anderssen ανήγαγε το προβάδισμα του DeepSeek και το ψυχολογικό τραύμα που υπέστη η Αμερική στον επίπεδο του Sputnik. Για τον ίδιον τον Τραμπ το όραμα των ΗΠΑ να καρφώνουν την αστερόεσσα στον Άρη, μάλλον ξεθώριασε ήδη.

Από την άλλη μεριά δεν μπορεί κανείς παρά να θαυμάσει την λειτουργία του παγκόσμιου καπιταλισμού. Η Nvidia προς το παρόν σηκώνει το μεγαλύτερο βάρος των επιπτώσεων του DeekSeek. Κατέχει μονοπωλιακή θέση: λειτουργεί με μέσο περιθώριο κέρδους 75% και η αποτίμηση της φτάνει τις 20 φορές τις πωλήσεις της.  Μπορεί χρηματιστηριακά όλες οι μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας να εμφανίζονται κατά μία έννοια ως «μία», αλλά μεταξύ τους έχει ξεσπάσει έντονος ανταγωνισμός.

Η Nvidia έχει μία σειρά από πλεονεκτήματα – την γλώσσα προγραμματισμού CUDA, τα τσιπ Η100, την ταχύτητα διασύνδεσης μεταξύ των τσιπ, την αρχιτεκτονική τους. Σε όλα αντιμετώπιζε ήδη ανταγωνισμό—π.χ. στα Η100 από την Cerebras και την Amazon, στην ταχύτητα και σταθερότητα της διασύνδεσης από την Groq,  ενώ η Apple εξακολουθεί να αναπτύσσει, χωρίς να δημοσιεύει, εντυπωσιακά GPU και Neural Processors.

Στον ανταγωνισμό, η καταιγιστική απάντηση ήρθε από τον αυταρχικό καπιταλισμό της Κίνας – αν και κατά μερικούς αναλυτές, η ομάδα του DeepSeek εγκατέλειψε τον χρηματοπιστωτικό τομέα λόγων των κυβερνητικών παρεμβάσεων και είχε τις γνώσεις για να στραφεί σε τομέα όπου επικρατούσε μεγαλύτερη ελευθερία.

Η DeepSeek έφερε μία σειρά καινοτομιών – πέρα από την τεράστια μείωση του κόστους ανάπτυξης, γεγονός που δημιουργεί πολλά ερωτηματικά για τα κόστη που προϋπολογίζουν και τις δαπάνες που πραγματοποιούν οι μεγάλοι της τεχνολογίας. Αλλάζοντας τον τρόπο σκέψης του αλγορίθμου κατάφερε να μειώσει σημαντικά το κόστος και τον χρόνο και στις δύο φάσεις της ανάπτυξης.  Στην πρώτη φάση (Training Phase) ο αλγόριθμος εκπαιδεύεται με τρισεκατομμύρια πληροφορίες (tokens). Στην δεύτερη φάση (Inferencing Phase) το μοντέλο (ο αλγόριθμος) χρησιμοποιείται για να διαχειριστεί νέα, άγνωστα σ’ αυτό μέχρι τότε δεδομένα για να διαπιστωθεί η ικανότητα ανταπόκρισης του σε πραγματικές συνθήκες.

Με πολύ απλά λόγια, και απλοποιώντας σε… εγκληματικό σημείο, η καινοτομία του  DeepSeek είναι ότι έφτιαξε ένα δωμάτιο με πλήθος  κορυφαίων ειδικών κι όταν προκύπτει ένα πρόβλημα το αναλαμβάνει ο σχετικός ειδικός, όχι όλοι μαζί. Το πετυχαίνει, δε, χρησιμοποιώντας έναν πολύ-πολύ μικρότερο αριθμό Η100 (2000 έναντι 100.000) και με ικανότητα διενέργειας πράξεων ανά δευτερόλεπτο που είναι FP8 έναντι FP32. (FLOPS, ήτοι Floating Point Operations Per Second). Ενώ στα άλλα μοντέλα η πρόβλεψη του αλγορίθμου είναι ένα κομμάτι πληροφόρησης (token) την φορά, με το DeepSeek η πρόβλεψη είναι για πολλά token τη φορά, χωρίς να μειώνεται η ακρίβεια της πρόβλεψης, καθώς χρησιμοποιεί τα GPU σε μία νέα αρχιτεκτονική.

Ας σημειωθεί ότι η ομάδα του DeepSeek δημοσίευσε όλες τις τεχνικές λεπτομέρειες, όλον τον κώδικα, όλη την μεθοδολογία και για τα δύο μοντέλα (DeepSeek-V3 και DeepSeek-R1. Το πιο προηγμένο (DeepSeek-R1) θεωρείται τουλάχιστον ισάξιο των Open AI και Anthropic και πολύ καλύτερο των μοντέλων Llama 3 της Meta.

Στο σχετικό ανέκδοτο, ο Τραμπ είναι το κουφό λιοντάρι που ξαφνικά τρώει τον βιολιστή μέσα στην ζούγκλα ενώ όλα τα άλλα ζώα κάθονται ήσυχα και ακούν μαγεμένα την μουσική. Το DeepSeek είναι για σήμερα τουλάχιστον η απάντηση της Κίνας στις ΗΠΑ. Προσωπικά, ούτε ο ένας δρόμος μου αρέσει, ούτε ο άλλος. Η Ευρώπη θα μπορέσει τώρα να ξυπνήσει και να χαράξει τον δικό της; Θα χρειαστεί την ελευθερία που έφερε ο Διαφωτισμός και την εξυπνάδα της μάθησης που έφερε η Κίνα, αν όχι η Ασία συνολικά.  Η απόφαση δική της.

Διαβάστε επίσης

Η Ελλάδα από τον Τραμπ και η Ελλάδα από την αντιπολίτευση