Νέες συμβάσεις και δημοπρατήσεις έργων για τη δημιουργία νέων εργοστασίων διαχείρισης απορριμμάτων έρχονται μέσα στο επόμενο εξάμηνο, όπως αποκαλύπτει στο mononews.gr, o  Γενικός Γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων, Μανώλης Γραφάκος.

«Για τη διαχείριση των αστικών αποβλήτων, υπάρχουν υλοποιημένα εργοστάσια. Στο σύνολό τους θα είναι περίπου σαράντα πέντε. Δώδεκα λειτουργούν ήδη, είκοσι τρία κατασκευάζονται…», εξηγεί ο κ. Γραφάκος και προσθέτει «Το επόμενο εξάμηνο θα υπογραφεί η σύμβαση για έξι ακόμη και για άλλα τέσσερα το δεύτερο εξάμηνο του 2025. Άρα, είναι χωροθετημένα απόλυτα. Απομένουν άλλες 4 δημοπρατήσεις έργων. Σε όλα αυτά υπάρχει χωροθέτηση. Θα υπάρχει από ένα εργοστάσιο στις μεγάλες πόλεις. Για παράδειγμα, η περιφέρεια Ηπείρου έχει ένα, η Πελοπόννησος έχει τρία. Το σχέδιο της Πολιτείας έχει αποτυπωθεί στον εθνικό σχεδιασμό και αυτό υλοποιούμε από το 2020», επισημαίνει ο κύριος Γραφάκος.

1

Κλειδώνουν σε Σχιστό και Φυλή τα εργοστάσια διαχείρισης απορριμμάτων;

Παράλληλα, ο Γενικός Γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων, ως τόπους που θα «φιλοξενηθούν» τα εργοστάσια αστικών απορριμμάτων στην περιοχή της Αττικής, αναφέρει το Σχιστό και τη Φυλή. «Στην Αττική υπάρχουν 2 θέσεις: η μία στο Σχιστό και η δεύτερη εκτιμάται ότι θα προσδιοριστεί στη Φυλή. Είναι η μονάδα που είναι στον αέρα. Είναι το μοναδικό σημείο που δεν έχει προσδιοριστεί ακόμα», επισημαίνει ο κ. Γραφάκος, αναφέροντας ακολούθως ότι «η χωματερή στη Φυλή θα συνεχίσει να λειτουργεί μέχρι να ολοκληρωθούν τα εργοστάσια».

Την ίδια ώρα, απορίας άξιο είναι το τι μέλλει γενέσθαι με τη χωματερή στη Φυλή, όπως επίσης και το αν οι κάτοικοι της περιοχής, που συνεχίζουν να προβαίνουν σε κινητοποιήσεις με στόχο την απομάκρυνση και το οριστικό κλείσιμο της χωματερής στην περιοχή τους, θα δεχθούν τη χωροθέτηση ενός εργοστασίου διαχείρισης απορριμμάτων στον τόπο τους.

Το τέλος ταφής απορριμμάτων ανταποδοτικό προς την αυτοδιοίκηση

Την περασμένη Παρασκευή 17 Ιανουαρίου 2025, με κοινή τους ανακοίνωση το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, το υπουργείου Εσωτερικών και το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, γνωστοποίησαν ότι το τέλος ταφής πλέον γίνεται ανταποδοτικό προς την αυτοδιοίκηση για την επιτάχυνση των έργων ανακύκλωσης.

Τις προηγούμενες ημέρες αναφορικά με τη συζήτηση και τις αντιδράσεις γύρω από την αύξηση των τελών ταφής απορριμμάτων από τον ΕΔΣΝΑ για το 2025, ο Πρόεδρος της ΠΕΔΑ και δήμαρχος Γαλατσίου κ. Γιώργος Μαρκόπουλος είχε αναφέρει μεταξύ άλλων ότι το μέτρο είναι τιμωρητικό για τους δήμους της Αττικής, δεδομένου ότι οι δήμοι δεν έχουν τα κατάλληλα εργαλεία για να προχωρήσουν στην ανακύκλωση. Πιο συγκεκριμένα ο κύριος Μαρκόπουλος είχε τονίσει τα εξής:

«Η λογική του τέλους ταφής ήταν να παίρνουν χρήματα από αυτούς που δεν ανακυκλώνουν, ενώ τους έχουν δοθεί τα εργαλεία για να μπορούν να ανακυκλώνουν. Για ποια εργαλεία μιλάμε, όταν πολλοί δήμοι από το 2016, δεν έχουμε πάρει μπλε κάδους από την Ελληνική Εταιρεία Ανακύκλωσης; Αυτό είναι το αυτονόητο. Για ποια ανακύκλωση μπορούμε να μιλάμε, όταν μας κράτησαν τα χρήματα αυτά; Είναι 240 εκατομμύρια αυτή τη στιγμή, που έχει ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης. Είναι δικά μας χρήματα και δεν μας έχουν δώσει ούτε ένα εργαλείο για να μπορούμε να κάνουμε ανακύκλωση. Αυτά υποτίθεται ότι θα έπρεπε να γυρνούν στους δήμους, που έχουν διαφορετικές ανάγκες ως εργαλεία, για να μπορούν να κάνουν ανακύκλωση».

Ερωτηθείς σχετικά με την έλλειψη των εργαλείων της ανακύκλωσης στους δήμους της Αττικής, ο κ. Γραφάκος απαντά:

«Οι φορείς των δήμων, οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων, αυτή την περίοδο συντάσσουν ολιστικά σχέδια ανακύκλωσης για κάθε ΦΟΣΔΑ, για κάθε περιφέρεια, τα οποία θα αναφέρουν τον απαραίτητο εξοπλισμό που επιθυμούν και θα τον αγοράσουν με πόρους από το τέλος ταφής.

Είναι η πρώτη φορά που έχουμε ολιστικό σχεδιασμό και πόρους να τον υλοποιήσουμε. Μέχρι τώρα δεν υπήρχε κάτι τέτοιο. Οι πόροι ήταν λιγότεροι, οι απαιτήσεις δεν αποτυπώνονταν σε ολιστικό επίπεδο, με αποτέλεσμα να ήταν αποσπασματικές οι προμήθειες εξοπλισμού και να μην έχουν ουσιαστικό αντίκτυπο. Όμως, τώρα έχουμε και τους πόρους εξασφαλισμένους και ένα σχέδιο συγκροτημένο και στέρεο, γιατί οι πόροι αυτοί θα πιάσουν τόπο».

Πώς θα αποδοθούν τα τέλη ταφής απορριμμάτων πίσω στους δήμους

Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση και με βάση το σχέδιο της Πολιτείας, όπως αποτυπώνεται στον Εθνικό Σχεδιασμό και υλοποιείται από το 2020, προκειμένου να διασφαλιστεί η είσπραξη του τέλους, θα απεμπλακούν από τη σχετική διαδικασία είσπραξης και απόδοσής του ο ΕΔΣΝΑ και οι ΦΟΣΔΑ, ενώ με νομοθετική ρύθμιση που επίκεται, το τέλος θα αποδίδεται πλέον στον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης, απευθείας μέσω των δημοτικών τελών.

Όσον αφορά στα τέλη ταφής για το 2025, το τέλος που θα εισπραχθεί θα αφορά το β’ εξάμηνο του 2023 και το α’ εξάμηνο του 2024 που εκκρεμούν. Για το 2026 αντίστοιχα το τέλος που θα εισπραχθεί θα αφορά το β’ εξάμηνο του 2024 και το α’ εξάμηνο του 2025. Αναλόγως θα εισπράττονται τα τέλη και των επόμενων ετών.

Για τους ΟΤΑ της Περιφέρειας Αττικής, τα 34,7 εκατ. που έχουν καταβάλει δύο φορές για το τέλος ταφής του 2022, συμψηφίζονται με οφειλές τους προς τον ΕΔΣΝΑ του β’ εξαμήνου του 2023 και α’ εξαμήνου του 2024. Συνεπώς, η επιβάρυνση εντός του 2025 θα είναι περιορισμένη. Προκειμένου να μην δημιουργηθεί έλλειμα στον ΕΟΑΝ, λόγω της μη απόδοσης του τέλους ταφής για το 2022 από τον ΕΔΣΝΑ, 34,7 εκατ. θα καταβληθούν σε αυτόν από το αποθεματικό του κρατικού προϋπολογισμού. Επισημαίνεται ότι η μη απόδοση του τέλους ταφής από τον ΕΔΣΝΑ στον ΕΟΑΝ, αποτελεί αντικείμενο έρευνας από την Εθνική Αρχή Διαφάνειας, ήδη από τον Μάρτιο του 2024, το πόρισμα της οποίας αναμένεται άμεσα.

Επιπλέον, προκειμένου, να αντιμετωπιστούν οι αυξημένες λειτουργικές δαπάνες των ΟΤΑ για το 2025 και έπειτα, οι Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι θα αυξηθούν κατά επιπλέον 70 εκατ. ευρώ.

Οπότε με βάση τα παραπάνω δεδομένα, το 85% των πόρων που συλλέγονται στην τοπική αυτοδιοίκηση θα επιστρέφεται με σκοπό την αξιοποίησή του σε έργα διαχείρισης της ανακύκλωσης, που θα αφορούν σε εξοπλισμό και υποδομές για την ενίσχυση της επαναχρησιμοποίησης, της χωριστής συλλογής και της ανακύκλωσης, η οποία θα μειώσει το τέλος ταφής που πληρώνουν οι δήμοι, διευκολύνοντάς τους να επιτύχουν τους στόχους τους.

Οι υποδομές και ο εξοπλισμός ρητά θα συμπεριλαμβάνονται στα ολιστικά σχέδια ανακύκλωσης που συντάσσονται από κάθε ΦΟΔΣΑ, με στόχο την αύξηση της ανακύκλωσης στη χώρα, στο πλαίσιο υλοποίησης της συμφωνίας που έκανε η Ελληνική Κυβέρνηση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη χρηματοδότηση των Μονάδων Ανάκτησης και Ανακύκλωσης από το ΕΣΠΑ 2021-2027. Η πλήρης χρηματοδότηση των ολιστικών σχεδίων από το τέλος ταφής και το ΕΣΠΑ, θα εξασφαλίσει την υλοποίησή τους, συνεπώς και την αύξηση της ανακύκλωσης. Δυνητικοί δικαιούχοι και χρήστες του εξοπλισμού θα είναι οι Δήμοι και οι ΦΟΔΣΑ. Μέρος των πόρων αυτών θα καλύψει, με παροχή υπηρεσίας, τις ανάγκες χωριστής συλλογής των ρευμάτων ανακύκλωσης σε μικρούς νησιωτικούς και ορεινούς Δήμους κάτω των 10.000 κατοίκων, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 5151/24.

Το υπόλοιπο 15% που θα προκύπτει από την είσπραξη του τέλους ταφής, θα διατεθεί για έργα αποκατάστασης των χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων, δηλαδή σε κλείσιμο και αποκαταστάσεις ΧΥΤΑ, ΧΑΔΑ και λοιπών χώρων από ανεξέλεγκτη διάθεση αποβλήτων, ώστε οι πόροι αυτοί να συμβάλουν σημαντικά στην αναβάθμιση του περιβάλλοντος, αλλά και να βάλουν τέρμα σε πολλούς χώρους ταφής αποβλήτων στη χώρα.

Επιπλέον, με πόρους που έχουν συγκεντρωθεί από το τέλος πλαστικής σακούλας, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας αναμένεται να παρουσιάσει μέσα στο επόμενο διάστημα πρόγραμμα επιβράβευσης Δήμων που θα καταφέρουν να επιτύχουν συγκεκριμένους στόχους ανακύκλωσης και μειωμένης ταφής, το οποίο θα προστεθεί στους πόρους που θα λαμβάνουν από το τέλος ταφής.

Όπως είχε αναφέρει σε σχετικό δημοσίευμα της Περιφέρειας Αττικής, ο Περιφερειάρχης Νίκος Χαρδαλιάς, η οριστική λύση της διαχείρισης των απορριμμάτων αποτελεί έναν από τους βασικούς στόχους της Περιφέρειας Αττικής, δηλώνοντας «Από την πρώτη στιγμή έχουμε αποδείξει ότι για το ζήτημα της ορθής διαχείρισης των απορριμμάτων, όπως και για κάθε θέμα που απασχολεί την Αττική, λειτουργούμε με σχέδιο ολιστικό, συγκεκριμένο και συνεκτικό. Δίνουμε λύσεις με κριτήρια αυτοδιοικητικά, στοχεύοντας στην εξυπηρέτηση της κοινωνίας και όχι σε μικροπολιτικά οφέλη».

 

Διαβάστε επίσης:

Τέλη ταφής απορριμμάτων Αττικής: Το «κόκκινο πανί» των δήμων – Ποια η θέση της Περιφέρειας

Πράσινο Ταμείο: Έρχονται νέα χρηματοδοτικά εργαλεία για τους Δήμους της Αττικής

ΟΑΣΑ: Εγκρίθηκε ο προϋπολογισμός για το 2025 – Νέες δυνατότητες και εκσυγχρονισμός στα ΜΜΜ