Ενδιαφέροντες -και δύσκολοι- καιροί: Η Αθήνα στον Μεσοπόλεμο σε ντοκιμαντέρ

Οι γυναίκες αρχίζουν για πρώτη φορά να εργάζονται και τα καλοκαίρια κολυμπούν στο Παλαιό Φάληρο δίπλα στους άντρες φορώντας μάλιστα μαγιό! Η Ομόνοια εκσυγχρονίζεται και αποκτά ηλεκτρικό τραίνο. Και μια νέα αστική τάξη ανατέλλει.

Κοντά σ΄αυτά βέβαια υπήρξαν και πολλά άλλα, σοβαρότερα. Πολιτικά, κοινωνικά, οικονομικά.  Γιατί ο Μεσοπόλεμος υπήρξε μια εποχή, που πραγματικά στην Ελλάδα συνέβαιναν ενδιαφέροντα και αντιφατικά πράγματα, από όποια πλευρά κι αν το δει κανείς: Θετικά αλλά και αρνητικά καθορίζοντας μια εξαιρετικά σημαντική και ταυτόχρονα μεταβατική περίοδο της νεώτερης ελληνικής ιστορίας. Όπως συνέβη άλλωστε και στον ευρωπαϊκό κόσμο, που έβγαινε από μακρές πολεμικές συρράξεις, μια μικρή ανάπαυλα για όλους, ώσπου να αρχίσει η μεγάλη καταστροφή με την επερχόμενη παγκόσμια σύρραξη.

Φυσικά όμως, ο ελληνικός Μεσοπόλεμος είχε το δικό του χρώμα και τις ξεχωριστές συνέπειες για την χώρα, όπως παρουσιάζονται στο νέο ντοκιμαντέρ της Μαρίας Ηλιού «Η Αθήνα του Μεσοπολέμου 1920-1940». Μια νέα ματιά και άγνωστο, οπτικό υλικό, προερχόμενο από αρχεία της Αμερικής, της Ευρώπης και της Ελλάδας είναι τα χαρακτηριστικά αυτού του ντοκιμαντέρ, που θα παρουσιαστεί στις 17,18 και 19 Ιανουαρίου στο Μέγαρο Μουσικής, με την Μαρία Ηλιού και τους συνεργάτες της να διηγούνται την ιστορία του Μεσοπολέμου ειδικά στην Αθήνα.

Μοναρχία- δημοκρατία- δικτατορία

Πώς ήταν λοιπόν η πρωτεύουσα στης χώρας σ΄αυτήν την εικοσαετία; Δύο τα μεγάλα κοινωνικοπολιτικά γεγονότα: Η κατάρρευση της Μεγάλης Ιδέας με την Μικρασιατική καταστροφή, που οδήγησε μεν την χώρα στον όλεθρο, ενώ από την άλλη όμως, η παρουσία των προσφύγων του ΄22 θα έφερνε νέα πνοή στην πόλη, στον πολιτισμό και στην οικονομία. Και βέβαια, ο μεγάλος διχασμός μεταξύ βενιζελικών και μοναρχικών με τραγικές συνέπειες, τα πραξικοπήματα και τις διώξεις.

Αλλά ο Βενιζέλος στην δεύτερη, δημιουργική τετραετία του θα φέρει το νερό στην πόλη, θα χτίσει σχολεία, θα εγκαινιάσει το πρώτο αεροδρόμιο. Μετά το Κραχ του 1929 όμως , η επάνοδος της μοναρχίας, η δικτατορία του Μεταξά και η αρχή του Ελληνοϊταλικού Πολέμου φέρνουν το τέλος αυτής της περιόδου

Αλλά σίγουρα δεν ήταν μόνον αυτά. Στον οικονομικό τομέα η βιομηχανία και η ναυτιλία αρχίζουν να αναπτύσσονται, με συνεπακόλουθο την δημιουργία μιας νέας τάξης, της εργατικής, που συσπειρώνεται, απαιτεί και διαδηλώνει στους δρόμους. Παράλληλα ωστόσο, με την πτώση του βιοτικού επιπέδου των µεσαίων τάξεων και αντίθετα με την άνοδο και την διαφοροποίηση της αστικής τάξης.

Οι κατακτήσεις

Στην κοινωνία εξάλλου, ιδιαίτερα σημαντική είναι η κατάκτηση ορισμένων ελευθεριών της γυναίκας, όπως η εργασία και η κατάργηση διαφόρων απαγορεύσεων, για παράδειγμα των θαλάσσιων μπάνιων δίπλα στο άλλο φύλο, ώσπου ο πόλεμος, μερικά χρόνια αργότερα να δώσει οριστικότερες λύσεις. Σ΄αυτά συνηγορεί κι ένα δημοκρατικό πλαίσιο, για όσο κρατήσει ως την δικτατορία του Μεταξά…

Την ίδια εποχή Γενιά του ΄30 θα δώσει ένα καθοριστικό στίγμα στην νεώτερη ελληνική δημιουργία, πνευματικά και καλλιτεχνικά αλλάζοντας τα πάντα στην ποίηση, την λογοτεχνία, την ζωγραφική. Ενώ μεγάλα αρχαιολογικά προγράμματα, που θ΄ αλλάξουν το πρόσωπο της Αθήνας φέρνοντας στο φως και αναδεικνύοντας το αρχαίο παρελθόν δρομολογούνται, όπως η ανάδυση της Αρχαίας Αγοράς μετά από την κατεδάφιση της παλαιάς γειτονιάς Βρυσάκι κάτω από την Ακρόπολη.

Κι οι Αθηναίοι; Τραγουδούν Αττίκ και Γιαννίδη αλλά στις συνοικίες με τους Μικρασιάτες κυριαρχούν τα ρεμπέτικα. Δύο κόσμοι.

Η αφήγηση

Σ΄αυτό το οδοιπορικό η σκηνοθέτης Μαρία Ηλιού έχει ιστορικό σύμβουλο τον Αλέξανδρο Κιτροέφ ενώ συμμετέχουν ο άγγλος ιστορικός, καθηγητής Νεοελληνικής και Βυζαντινής Ιστορίας Ρόντρικ Μπίτον, ο Αλέξανδρος Κιτροέφ, η καθηγήτρια Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης Κάθριν Φλέμινγκ, ο ερευνητής Λεωνίδας Εμπειρίκος, ο αρχαιολόγος Τζιμ Ράιτ, η ιστορικός, πρύτανης του Παντείου Πανεπιστημίου Χριστίνα Κουλούρη, ο δημοσιογράφος Νίκος Βατόπουλος, ο καθηγητής εθνομουσικολογίας Λάμπρος Λιάβας και ηιστορικός, καθηγήτρια ναυτιλιακής ιστορίας Τζελίνα Χαρλαύτη.

Οι αφηγήσεις, οι φωτογραφίες, τα φιλμάκια, οι ήχοι της πόλης σχεδιάστηκαν από την Αλίκη Παναγή ενώ η ανακατασκευή της μουσικής της εποχής αλλά και η πρωτότυπη μουσική είναι της Κατερίνας Πολέμη αναδημιουργώντας την ατμόσφαιρα αυτής της έντονης περιόδου, που ήταν γεμάτη αντιθέσεις.

Info

Μέγαρο Μουσικής Αθηνών/Αίθουσα Τριάντη: τηλ. 210 7282333

Προβολή: Μαρίας Ηλιού «Ο Ελληνικός Μεσοπόλεμος 1920-1940»

Ημέρες και ΄Ωρες: 17,18 και 19 Ιανουαρίου, ώρα 8 μ.μ.