Ο νέος φορολογικός νόμος περιλαμβάνει τεράστια έκπτωση φόρου για τα δεδομένα της ελληνικής οικονομίας, σε μια προσπάθεια να δώσει ώθηση στη νεοφυή επιχειρηματικότητα με κίνητρα που δεν υπάρχουν ούτε σε χώρες γνωστές για την καινοτομία τους, όπως οι ΗΠΑ.

Η Ελλάδα, με τη θέσπιση του νέου φορολογικού νόμου για τη στήριξη των νεοφυών επιχειρήσεων (startups), επιχειρεί να τοποθετηθεί δυναμικά στον χάρτη της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας. Ο νόμος περιλαμβάνει στοχευμένα φορολογικά και επενδυτικά κίνητρα, προσφέροντας ουσιαστική στήριξη σε επιχειρήσεις που φέρνουν την καινοτομία στο επίκεντρο της οικονομικής τους δραστηριότητας.

1

Πόσο όμως επαρκή είναι αυτά τα κίνητρα; Η αλήθεια είναι ότι πρόκειται για διατάξεις φιλόδοξες και πρωτοποριακές. Από τα παραδείγματα άλλων χωρών, όμως, διαπιστώνουμε ότι η επιτυχία στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από άλλους παράγοντες, όπως η συνολική υποστήριξη του επιχειρηματικού οικοσυστήματος.

Έκπτωση δαπανών Έρευνας και Ανάπτυξης (R&D)

Οι δαπάνες που αφορούν την έρευνα και ανάπτυξη επιστημονικής ή τεχνολογικής φύσης λαμβάνουν ιδιαίτερα ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση. Το βασικότερο κίνητρο είναι η προσαύξηση έκπτωσης κατά 100% – 200%.

Οι δαπάνες R&D εκπίπτουν από τα έσοδα των επιχειρήσεων προσαυξημένες κατά 100%. Δηλαδή, αν μια επιχείρηση δαπανήσει 100.000 ευρώ σε R&D, τότε θα αφαιρέσει συνολικά 200.000 ευρώ από τα φορολογητέα έσοδά της.

Επιπλέον, όταν οι δαπάνες αφορούν έργα που ανατίθενται σε εταιρείες εγγεγραμμένες στο Εθνικό Μητρώο Νεοφυών Επιχειρήσεων, σε ερευνητικά κέντρα ή πανεπιστημιακά ινστιτούτα, η προσαύξηση φτάνει το 150%.

Για μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, αν το ποσοστό των δαπανών R&D ξεπερνά το 20% του συνολικού ετήσιου προϋπολογισμού, η προσαύξηση φτάνει στο 200%!

Ωστόσο, για να επωφεληθεί μια επιχείρηση από τα φορολογικά κίνητρα, απαιτείται η συμμόρφωση με μια σειρά από διαδικασίες και ελέγχους:

  • Υποβολή δικαιολογητικών: Οι επιχειρήσεις υποβάλλουν στη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας όλα τα απαραίτητα έγγραφα που τεκμηριώνουν τις δαπάνες τους. Αυτό πρέπει να γίνει συγχρόνως με την υποβολή της φορολογικής δήλωσης.
  • Έλεγχος και πιστοποίηση: Ο έλεγχος των δαπανών πραγματοποιείται εντός προθεσμίας 10 μηνών από την ημερομηνία υποβολής τους. Για αιτήματα δαπανών άνω των 60.000 ευρώ, η επιχείρηση πρέπει να συνοδεύει την αίτηση με Έκθεση Διασφάλισης που εκπονείται από ορκωτούς ελεγκτές.
  • Δειγματοληπτικός έλεγχος: Η Γενική Γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας διενεργεί δειγματοληπτικούς ελέγχους στο 15% των κατατεθειμένων εκθέσεων ελέγχου ετησίως. Αν διαπιστωθούν ανακρίβειες, οι υποθέσεις διαβιβάζονται στην Επιτροπή Λογιστικής Τυποποίησης και Ελέγχων (ΕΛΤΕ) για περαιτέρω κυρώσεις.

Κίνητρα για επενδυτές αγγέλους

Ο νόμος παρέχει γενναία φορολογική ελάφρυνση στους ιδιώτες επενδυτές που χρηματοδοτούν νεοφυείς επιχειρήσεις. Οι επενδυτές απολαμβάνουν φορολογική έκπτωση 50% επί του ποσού της επένδυσης που πραγματοποιούν. Για παράδειγμα, αν κάποιος επενδύσει 100.000 ευρώ, δικαιούται έκπτωση φόρου 50.000 ευρώ.

Η έκπτωση ισχύει για επενδύσεις έως 900.000 ευρώ ανά έτος, με όριο ανά επιχείρηση τα 300.000 ευρώ.

Χορήγηση άδειας διαμονής για ξένους επενδυτές

Ένα από τα πιο καινοτόμα μέτρα του νόμου είναι η χορήγηση άδειας διαμονής τύπου “Β.6” σε πολίτες τρίτων χωρών που επενδύουν σε start ups. Οι προϋποθέσεις έχουν ως εξής:

  • Ποσό επένδυσης: Η επένδυση πρέπει να είναι τουλάχιστον 250.000 ευρώ και να πραγματοποιείται μέσω αύξησης μετοχικού κεφαλαίου ή αγοράς ομολόγων.
  • Δημιουργία θέσεων εργασίας: Η start up πρέπει να δημιουργεί τουλάχιστον 2 νέες θέσεις εργασίας εντός του πρώτου έτους και να τις διατηρεί για 5 έτη.
  • Χρονική διάρκεια άδειας: Αρχικά χορηγείται άδεια διαμονής για 1 έτος, η οποία ανανεώνεται ανά διαστήματα 2 ετών, εφόσον πληρούνται οι όροι της επένδυσης.
  • Ποινές και κυρώσεις: Αν διαπιστωθεί μη συμμόρφωση με τις προϋποθέσεις, επιβάλλεται πρόστιμο 50.000 ευρώ τόσο στην επιχείρηση όσο και στον επενδυτή.

Φορολογική απαλλαγή για κέρδη από ευρεσιτεχνίες

Ο νόμος προσφέρει ειδική φορολογική απαλλαγή για κέρδη από την εκμετάλλευση ευρεσιτεχνιών που αναπτύσσονται από startups.

Συγκεκριμένα, τα κέρδη απαλλάσσονται από τη φορολογία για τα πρώτα 3 έτη και από το τέταρτο έως το δέκατο έτος, τα κέρδη φορολογούνται με 10% χαμηλότερο συντελεστή.

Η απαλλαγή ισχύει μόνο αν τα κέρδη συνδέονται με δαπάνες R&D που πραγματοποίησε η ίδια η επιχείρηση.

Αποτίμηση: Καινοτόμα μέτρα που στερούνται ευρύτερου πλαισίου

Τα κίνητρα που παρέχει ο νέος νόμος είναι γενναιόδωρα, ιδιαίτερα σε μια χώρα που μέχρι πρότινος δεν είχε συγκροτημένο πλαίσιο στήριξης των startups. Η ενίσχυση των δαπανών R&D και η φορολογική ελάφρυνση για επενδυτές δημιουργούν ένα ελκυστικό περιβάλλον για επενδύσεις, σε συνδυασμό με την άδεια διαμονής που στοχεύει στις ξένες επενδύσεις.

Το πλαίσιο αυτό που εισήγαγε η Ελλάδα είναι πολύ ανταγωνιστικό στο σύνολο των χωρών παγκοσμίως. Για παράδειγμα, οι ΗΠΑ, χώρα – πρότυπο για τη νεοφυή επιχειρηματικότητα, παρέχουν μόνο 20% έκπτωση επί των δαπανών R&D και έκπτωση φόρου στους επενδυτές αγγέλους περίπου 30%.

Ωστόσο, δεν αρκούν αυτά τα κίνητρα, για να δοθεί η επιθυμητή ώθηση στη νεοφυή επιχειρηματικότητα. Είναι πολύ βασικότερο να παρέχονται ολοκληρωμένα προγράμματα και χρηματοδοτικά εργαλεία που βοηθούν τις επιχειρήσεις στα πρώτα τους βήματα, όπως το Small Business Innovation Research (SBIR) στις ΗΠΑ, που προσφέρει επιδοτήσεις έως 1 εκατ. δολάρια. Αντίστοιχα εργαλεία λείπουν από την Ελλάδα, γεγονός που υπονομεύει τη συνολική αποτελεσματικότητα του πλαισίου.

Το οικοσύστημα των startups στην Ελλάδα παραμένει ανώριμο, με ελλείψεις σε κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου (venture capital) και δικτύωση, ενώ παράλληλα η γραφειοκρατία παραμένει ακόμα σε υψηλό επίπεδο.

Συνεπώς, είναι αδιαμφισβήτητο ότι ο νέος νόμος αποτελεί ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, καθώς προσφέρει κίνητρα που είναι καινοτόμα και ανταγωνιστικά σε διεθνές επίπεδο. Ωστόσο, η επιτυχία του εξαρτάται από δύο βασικούς παράγοντες: την αποτελεσματική εφαρμογή των μέτρων και τη δημιουργία ενός ισχυρού οικοσυστήματος στήριξης των startups.