Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων: Οι χρονοκάψουλες της ιστορίας

Με συνολική επιφάνεια 26.380 τ.μ. από τα οποία οι εκθεσιακοί χώροι θα καταλαμβάνουν 7.550 τ.μ. και με 2500 εκθέματα το Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων, που όπως ανακοίνωσε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη θα αποδοθεί στο κοινό το 2026 προορίζεται να γίνει το νέο κόσμημα πολιτισμού της χώρας.

Τα χιλιάδες αρχαία ευρήματα που έχουν ανελκυστεί από τις ελληνικές θάλασσες, στις οποίες επί αιώνες ταξίδεψαν οι άνθρωποι συνθέτουν έναν τεράστιο πλούτο ιστορίας, που θα βρει τη θέση του στο νέο μουσείο στην Ακτή Βασιλειάδη στον Πειραιά. Είναι το γνωστό κτήριο του ΣΙΛΟ, που μετατρέπεται ανάλογα με τις νέες απαιτήσεις και ένα εφαπτόμενο σε αυτό, που βρίσκεται υπό ανέγερση.

Η θάλασσα, το περιβάλλον και ο άνθρωπος, η ενάλια αρχαιολογία, οι «χρονοκάψουλες» στο βυθό με σύνολα που έχουν προκύψει από την έρευνα, η προσέγγιση του παρελθόντος, το άνοιγμα της ενάλιας πολιτιστικής κληρονομιάς στην κοινωνία και τέλος το ίδιο το κτήριο της σιταποθήκης και η ιστορία του στον Πειραιά συνιστούν τους θεματικούς άξονες γύρω από τους οποίους αναπτύσσεται το μουσειακό αφήγημα.

Εγκεκριμένη ήδη από το 2021 αυτή η μουσικολογική μελέτη και σε συνδυασμό με την μουσειογραφική επιδέχεται σήμερα ορισμένων τροποποιήσεων τόσο όσον αφορά το εκθεσιακό υλικό και την διάρθωσή του με αύξηση των ενοτήτων όσο και με την προσθήκη νέων, συμβατικών και ψηφιακών ερμηνευτικών μέσων, με σκηνοθετικά περιβάλλοντα και μακέτες.

Από την θάλασσα στο μουσείο

Η αποσαφήνιση του εκθεσιακού αφηγήματος και οργάνωσή του με την ανάπτυξη επιμέρους μικροϊστοριών είναι ο στόχος των αλλαγών, που θα επιτευχθεί και μέσα από δάνεια αρχαιοτήτων από άλλες υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού, την προσθήκη ευρημάτων που έχουν προκύψει τα τελευταία χρόνια, όπως από το ναυάγιο του «Μέντορα», επίσης περισσότερου οστεολογικού υλικού κατά τα πρότυπα διεθνών πρακτικών, ακόμη και με ορισμένα αντικείμενα από το ναυάγιο του «Βρετανικού», καθώς υπάρχει η πρόταση για ανέλκυσή τους.

Μεταξύ άλλων έτσι, νέες αρχαιολογικές θέσεις πρόκειται να αναπτυχθούν (συγκεκριμένα της Κάσου και της Φούρκας Χαλκιδικής), προστίθεται το αρχαίο λιμάνι της Αιγείρας και η έκθεση εμπλουτίζεται με νέα θέματα, όπως η πειρατεία, οι πρώιμες μετακινήσεις πληθυσμών, η μεταφορά οικοδομικών υλικών στην αρχαιότητα δια θαλάσσης κ.ά.

Παράλληλα όμως, αναδεικνύονται και θέματα, που έχουν σχέση με συλλογές αρχαιοτήτων, παραδόσεις αρχαίων αλλά και κατασχέσεις, καθώς γενικότερα μπορεί να ευαισθητοποιήσουν το κοινό στην προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Όλα αυτά συζητήθηκαν χθες στην συνεδρίαση του Συμβουλίου Μουσείων, που ενέκρινε ομόφωνα τις αλλαγές επί τα βελτίω της μουσειολογικής μελέτης, η οποία παρουσιάσθηκε από τον προϊστάμενο της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων Δημήτρη Κουρκουμέλη αλλά και την οριστική μουσειογραφική μελέτη από τον αρχιτέκτονα Γιώργο Τσολάκη της Tsolakis Architects.

Το ταξίδι χαράσσεται

Η υλοποίηση Μουσείου Εναλίων Αρχαιοτήτων, που άρχισε πριν έναν ακριβώς χρόνο αφορά βασικά στην επανάχρηση του ΣΙΛΟ αλλά και στην επέκτασή του σε ένα νέο κτήριο.

Όσον αφορά την έκθεση, ο επισκέπτης θα μπορεί να περιηγηθεί στο κτήριο του ΣΙΛΟ, ανακαλύπτοντας τόσο το ίδιο –εδώ σημειώνονται ο ταινιόδρομος του κτηρίου και οι λεγόμενες «κυψέλες» του – όσο και τα αντικείμενα, μέσω μιας ομαλής διαδρομής με ράμπες ακολουθώντας την αλληλουχία των θεματικών ενοτήτων, οι οποίες συνεχίζονται και στο τμήμα της επέκτασης του μουσείου.

Ειδική χρήση επιφυλάσσεται για τις «κυψέλες», που στην νέα τους μορφή θα αναδεικνύουν επιλεγμένα θέματα.

Χώροι ξεκούρασης και διαλείμματος δημιουργούνται εξάλλου, απαραίτητοι και για την διαφοροποίηση μεταξύ των θεματικών ενοτήτων ενώ γενικότερα στόχος είναι η εξασφάλιση της καθολικής προσβασιμότητας τόσο σε φυσικό επίπεδο με ράμπες, ασανσέρ, χώρους κίνησης μεταξύ των εκθεμάτων, όσο και πρόσληψης με πληροφοριακό υλικό, εκθέματα αφής, επίπεδα ανάγνωσης πληροφορίας, κ.λπ.

Ο υπερσύγχρονος εξοπλισμός

Το σκούρο μπλε χρώμα και το ανοιχτό γκρι, τα οποία θα εναλλάσσονται, έχουν επιλεγεί εξάλλου, για όλους τους χώρους, μία παλέτα που θα επεκτείνεται και στις προθήκες.

Στους ίδιους χρωματισμούς θα είναι και τα υλικά των δαπέδων στο μεγαλύτερο μέρος του εκθεσιακού χώρου. Σε σημεία, που προσιδιάζουν στον πυθμένα της θάλασσας, τοποθετείται χαλαζιακό δάπεδο σε αποχρώσεις που αποδίδουν τα μεγάλα βάθη ενώ όπου θα εκτίθενται ομοιώματα ναυπηγικής επιλέγεται το μασίφ ξύλο σε φυσική απόχρωση.

Ακόμη, μάρμαρο θα τοποθετηθεί στον θεματικό άξονα «Προσεγγίζοντας αποσπασματικά το παρελθόν» και βιομηχανικό δάπεδο στον χώρο, που θα αφηγείται την ιστορία του ΣΙΛΟ.

Ο φωτισμός θα είναι σε γενικές γραμμές, χαμηλής έντασης ενώ όπου υπάρχει και φυσικός φωτισμός θα συνυπολογίζεται για την εξισορρόπησή τους μέσω και της χρήσης daylight αισθητήρων.

Σποτ, προβολείς και wallwashers, κάθε τύπος φωτιστικών θα συμβάλλει τέλος, στην επιθυμητή, εκθεσιακή ατμόσφαιρα.

Όσον αφορά τον οπτικοακουστικό εξοπλισμό, διαφοροποιημένο κατά περίπτωση, αναλόγως του σκοπού του περιλαμβάνει τοίχους βίντεο LED υψηλής ευκρίνειας, κιόσκια και διαδραστικές οθόνες αφής, συστήματα προβολής βίντεο, διαδραστικές οθόνες χαρτογράφησης προβολής, συστήματα ψηφιακής σήμανσης, συστήματα ψηφιακής αναγνώρισης αντικειμένων, συστήματα ήχου και ηχοτοπία, κατευθυντικά ηχεία με δυνατότητα δημιουργίας εξατομικευμένων ηχητικών ζωνών χωρίς ηχορύπανση.

Διαβάστε επίσης:

Ναός των Πτολεμαίων αφιερωμένος σε θεό της γονιμότητας ανακαλύφθηκε στην Αίγυπτο

https://www.mononews.gr/politismos/kolin-renfriou-o-megalos-archaiologos-pou-katingeile-tin-archaiokapilia-efyge-apo-ti-zoi

https://www.mononews.gr/politismos/nea-erga-stin-akropoli-anadeiknyoun-to-mykinaiko-teichos