Ναός των Πτολεμαίων αφιερωμένος σε θεό της γονιμότητας ανακαλύφθηκε στην Αίγυπτο

Ένας ναός των Πτολεμαίων, η Πύλη του για την ακρίβεια, που πάει πίσω 2000 χρόνια ανακαλύφθηκε στην Αίγυπτο, κοντά στην πόλη Σοχάγκ της δυτικής ακτής του Νείλου αποκαλύπτοντας ένα ακόμη κεφάλαιο της ιστορίας της μακεδονικής δυναστείας, που κυβέρνησε την περιοχή σε όλη την Ελληνιστική περίοδο.

Ιδρυτής του ναού μάλιστα, θεωρείται από τους αρχαιολόγους, ότι ήταν  ο Πτολεμαίος ΣΤ΄ -κατ΄ άλλους Η΄), ο οποίος βασίλεψε ως φαραώ στην εποχή κτίσης του ιερού, σύμφωνα με την ανάγνωση των πινακίδων, που εντοπίσθηκαν από την ανασκαφή. Ο ναός βρίσκεται στην αρχαία πόλη  Άθριβις  (ή Άθλιβις ή Αθάρραβις) που ήταν κτισμένη σε έναν μικρό λόφο, καλύπτοντας σήμερα 74 στρέμματα με οικιστικό ιστό, νεκρόπολη, λατομεία και βέβαια το συγκρότημα των ναών.

Αφιερωμένος σε έναν αιγύπτιο θεό της γονιμότητας, τον Μιν, που ήταν μία από τις πρώτες θεότητες της αρχαίας Αιγύπτου ο ναός, στο τμήμα που έχει ανασκαφεί ως σήμερα, γιατί μεγάλο κομμάτι του είναι ακόμη θαμμένο στη γη, είναι εξαιρετικά διατηρημένος. Ως προς τις διαστάσεις της πύλης, το πλάτος της είναι 51 μέτρα και ο αρχικό της ύψος θα πρέπει να έφθανε τα 18 μέτρα. Πλαισιώνεται εξάλλου, από δύο πύργους, καθένας από τα οποίους είχε 24 μέτρα πλάτος.

Η ανασκαφική ομάδα, που αποτελείται από αιγύπτιους αρχαιολόγους του Ανώτατου Συμβούλιου Αρχαιολογίας της Αιγύπτου και του γερμανικού Πανεπιστημίου του Τίμπιγκεν, εργάζεται για περισσότερα από δέκα χρόνια στην περιοχή της αρχαίας πόλης. Στην τελευταία αποστολή της ολοκλήρωσε επίσης την έρευνα του  νότιου θαλάμου του ναού, ο οποίος είχε ανακαλυφθεί εν μέρει, κατά την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα (1907 και 1908) από μία βρετανική αρχαιολογική αποστολή στην οποία ηγείτο ο εξέχων αιγυπτιολόγος σερ Φλάιντερς Πίτρι.

Ο βασιλιάς και οι σύζυγοι                                             

Ποιος  Πτολεμαίος όμως ήταν αυτός, που κατά πάσα πιθανότητα έκτισε το ναό;

Ο Πτολεμαίος ΣΤ΄ ο Φύσκων (παχύς στην κοιλιά) ήταν γιος της Κλεοπάτρας Α΄ και του Πτολεμαίου Ε΄ και βασίλεψε μαζί με την σύζυγο και αδελφή του Κλεοπάτρα Β΄ και την σύζυγο και ανιψιά του Κλεοπάτρα Γ΄ (κόρη της Κλεοπάτρας Β΄)  κατά τη διάρκεια 54 ετών μεταξύ 170 και 116 π.Χ.  Στα επίσημα έγγραφα έτσι, οι δύο γυναίκες εμφανίζονται ως «Κλεοπάτρα η Αδελφή» και «Κλεοπάτρα η Σύζυγος» ενώ όλοι μαζί θεωρούνται ως «τριανδρία», καθώς ο Πτολεμαίος πιθανόν να έκρινε ως επικίνδυνο να αμφισβητήσει την δύναμη της αδελφής του. Το όνομα της βασίλισσας Κλεοπάτρας Γ΄ εξάλλου, εντοπίσθηκε  στις δέλτους, που ανακαλύφθηκαν στην είσοδο μίας από τις εσωτερικές πλευρές του ναού,

Εδώ να σημειωθεί η υιοθέτηση από την μακεδονική δυναστεία των Πτολεμαίων -ήδη από αιώνες πίσω- των αιγυπτιακών εθίμων, μεταξύ των οποίων και της ενδογαμίας με τις σοβαρές συνέπειες, που είχε στους απογόνους τους.

Όσο για τον θεό στον οποίο ήταν αφιερωμένος ο ναός στην Άθριβις θεωρείτο η ενσάρκωση της ανδρικής σεξουαλικής γονιμότητας και στην εικονογραφία αποδίδεται συχνά να  κρατά το πέος τους σε στύση και το μαρούλι Lactuca serriola (αγριο μαρούλι), που ήταν μία δημοφιλής προσφορά στον Μιν.  Για τους Έλληνες ο συγκεκριμένος θεός είχε ταυτισθεί με τον Πάνα.

Τα αρχαία κείμενα

Ιερογλυφικά κείμενα και σχέδια που αποδίδουν τον θεό Μιν και θεά  Ρεπούτ ανακαλύφθηκαν  επίσης, στην είσοδο στον θάλαμο του ναού, ενώ γύρω τους βρίσκονται άλλες ουράνιες θεότητες, που αναπαριστούν τα αστέρια αλλά και την μέτρηση των ωρών της νύχτας. Στις εικόνες εμφανίζεται και ο θεός Ώρος, που κρατά γεράκι, ενώ πάνω από το κεφάλι βρίσκεται ένας ηλιακός δίσκος. Ο Ώρος ήταν ο θεός του ήλιου και του ουρανού και η εικόνα του στους εσωτερικούς τοίχους του ναού  περιβάλλεται από πεντάκτινα αστέρια.

Σύμφωνα με τον δρα Μάρκους Μίλερ, τον επικεφαλής της γερμανικής ομάδας εξάλλου, η έρευνα αποκάλυψε και ένα δωμάτιο πάνω από μία σκάλα, που είναι προσβάσιμο από μία μικρή είσοδο που βρέθηκε στην εξωτερική πρόσοψη του πυλώνα. Ενδιαφέρον αρχαιολογικό υλικό τέλος, ανάμεσα στα κινητά ευρήματα συνιστούν και τα 30.000 όστρακα με κείμενα στην Ελληνιστική Κοινή, την Κοπτική και την Ιερατική γλώσσα.

Διαβάστε επίσης

Το ρολόι της Μαρίας Αντουανέτας – Ένα αριστούργημα με ιστορία αιώνων σε έκθεση