Χάλκη και «Ένα μουσείο σε κάθε νησί» –Στόχος του Υπουργείου Πολιτισμού

Το μικρό της μουσείο αποκτά η Χάλκη σ΄ ένα παραδοσιακό κτήριο του Εμπορειού, όπου θα στεγαστεί η αρχαιολογική συλλογή του νησιού. Πάνω από εκατό αντικείμενα που χρονολογούνται από τα μέσα της 4ης χιλιετίας π.Χ. έως τον 15ο αιώνα μ.Χ. θα στεγαστούν σ’ αυτό αναδεικνύοντας την μακραίωνη ιστορία του τόπου. Στην Χάλκη επίσης, αποκαθίσταται και αναδεικνύεται η Παναγία της Χωριανής, στο Κάστρο, κτισμένη τον 17^ο αιώνα.

Το Αρχαιολογικό Μουσείο βρίσκεται στο στάδιο της ολοκλήρωσης και έχει ξεκινήσει η εφαρμογή της μουσειολογικής και μουσειογραφικής μελέτης για την έκθεση των συλλογών του. Ενώ ο  ναός της Παναγίας της Χωριανής στον μεσαιωνικό οικισμό Χωριό παρουσιάζει προβλήματα, λόγω της γήρανσης και της έκθεσής του στις περιβαλλοντικές συνθήκες με αποτέλεσμα, η  υγρασία να έχει προσβάλει τον τοιχογραφικό διάκοσμο ενώ το κέλυφος του ναού να χρειάζεται συντήρηση και επισκευές για τη διατήρηση της στατικής του επάρκειας. Οι εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης του μνημείου βρίσκονται όμως, σε πλήρη εξέλιξη.

Η ιστορία του νησιού

«Η δημιουργία Αρχαιολογικού Μουσείου στη Χάλκη εντάσσεται στην πολιτική μας «ένα μουσείο, σε κάθε νησί»», όπως δήλωσε η υπουργός Πολιτισμού για το έργο αποκατάστασης του κτηρίου, που βρισκόταν σε ερειπιώδη κατάσταση.  Προσθέτοντας, ότι «Τόσο το έργο του μουσείου, όσο και το έργο της αποκατάστασης του ναού της Παναγίας της Χωριανής, εντάσσονται  στον αναπτυξιακό σχεδιασμό μας, ο οποίος  προφανώς και αφορά στις κοινωνίες των μικρών νησιών. Η ίδρυση και η λειτουργία του μουσείου στοχεύει στην παρουσίαση της αρχαιολογίας και της ιστορίας της Χάλκης στη μακρά ιστορική  της διάρκεια, μέσα από τη μόνιμη έκθεση των ευρημάτων στο νησί, με τρόπο που να αναδεικνύεται στους επισκέπτες του η ιδιαίτερη φυσιογνωμία του».

Μ’ αυτόν τον τρόπο, όπως συμπληρώνει η κυρία Μενδώνη «προστατεύουμε τα ευρήματα των ανασκαφών και των αρχαιολογικών ερευνών στο νησί, συμβάλλουμε στην εκπαίδευση των μαθητών αναδεικνύοντας την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου τους. Δημιουργούμε πόλους πολιτιστικού και τουριστικού ενδιαφέροντος και ταυτόχρονα  νέες θέσεις εργασίας, ενώ  ενισχύουμε την οικονομική ανάπτυξη της Χάλκης».

Οι ανασκαφές  

Δωρεά Σάββα Θεοδωρίδη κατ΄αρχάς στον Δήμο Χάλκης και εν συνεχεία, το 2017 στο υπουργείο Πολιτισμού για 99 χρόνια αποτελεί το κτήριο του μουσείου εντός του κηρυγμένου παραδοσιακού οικισμού του Εμπορειού. Η εκθεσιακή αφήγηση διαρθρώνεται σε πέντε ενότητες, τοπογραφικές ή χρονολογικές, και περιλαμβάνει κυρίως  κεραμική, , ωστόσο, και άλλες κατηγορίες αντικειμένων, όπως εργαλεία, νομίσματα, αρχιτεκτονικά μέλη κ.ά. Στόχος είναι η παρουσίαση της διαχρονίας της Χάλκης μέσα από την έκθεση χαρακτηριστικών στοιχείων της αρχαιολογίας και της ιστορίας της.

Τα ευρήματα προέρχονται από ανασκαφές, που πραγματοποιήθηκαν, κυρίως στην Αλιμνιά, στη νεκρόπολη του Πόνταμου και στο κάστρο της Χάλκης στον οικισμό Χωριό, αλλά και από περισυλλογές στα κάστρα της Αλιμνιάς και της Χάλκης.

Για την πρόσβαση εξάλλου, από τον εξωτερικό χώρο υπάρχει ήδη μέριμνα από τη μελέτη αποκατάστασης του κτηρίου. Ο σχεδιασμός εντάσσει και την πρόσβαση και εξυπηρέτηση των ΑμεΑ στο κτήριο, επιλέγοντας τον ενδεδειγμένο εξοπλισμό για το εξωτερικό κλιμακοστάσιο, την πρόσβαση στο χώρο υγιεινής και τη διάταξη του εξοπλισμού. Να σημειωθεί επίσης, ότι το κτήριο βρίσκεται σε κομβικό σημείο του οικισμού, σε άμεση γειτνίαση με το βασικό οδικό δημοτικό δίκτυο που αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα για εύκολη πρόσβαση.

Η ανάδειξη του ναού

Ο ναός της Παναγίας Χωριανής βρίσκεται στον μεσαιωνικό οικισμό Χωριό της Χάλκης, στη βόρεια πλευρά́ του λόφου Παλαιόκαστρο, όπου υψώνεται το μεσαιωνικό κάστρο. Είναι ορθογώνιος, καμαροσκεπής και αποτελείται από τον κυρίως ναό́ και τον πρόναο. Βασικοί στόχοι των εργασιών συντήρησης και αποκατάσταση του μνημείου είναι η άρση των αιτιών που προκαλούν φθορές, καθώς και η μορφολογική και η αισθητική́ αποκατάσταση και η ανάδειξη της αρχαιολογικής αξίας του.

Η κατάσταση διατήρησης του ναού είναι μέτρια. Οι σημαντικότερες παθολογίες προέρχονται από την έκθεση του κτίσματος στην υγρασία. Βλάβες από την προσβολή υγρασίας εντοπίζονται στις τοιχογραφίες του ναού όπου γίνονται εκτεταμένες εργασίες στερέωσης και αποκατάστασης, καθώς και στο κέλυφός του, το οποίο χρειάζεται συντήρηση και επισκευές για τη διατήρηση της στατικής λειτουργίας του.

Ο συνολικός προϋπολογισμός των έργων υπερβαίνει το 1.000.000 ευρώ με χρηματοδότηση  από το υπουργείο Πολιτισμού, με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. Εντάσσονται στον σχεδιασμό του Υπουργείου Πολιτισμού για ισόρροπη πολιτιστική ανάπτυξη των Δωδεκανήσων, με υλοποίηση έργων πολιτισμού και σε μικρότερα νησιά του συμπλέγματος.

Διαβάστε επίσης 

Βαρδής Βαρδινογιάννης: Ζωή σαν μυθιστόρημα για τον Καίσαρα μιας οικονομικής αυτοκρατορίας

Το μουσικό-ακουστικό σύμπαν του Αθανάσιου Αργιανά στο Μέγαρο Μουσικής

Τι να δω στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά – Γράφουν οι αρχαιολόγοι Ανδρομάχη Καπετανοπούλου και Αλεξάνδρα Συρογιάννη