Ένα μουσείο για τον Τύμβο Καστά στην Αμφίπολη – Επίσκεψη από το 2027

Ένα υπόσκαφο κατά το μεγαλύτερο μέρος του κτήριο, με πανοραμική θέα προς το ταφικό μνημείο του τύμβου Καστά στην Αμφίπολη, πρόκειται να κτισθεί σε μικρή απόσταση από αυτόν για να λειτουργήσει ως εκθεσιακός χώρος αλλά και ως πληροφοριακό κέντρο για τους επισκέπτες.

Βασικός στόχος είναι η πληρέστερη κατανόηση του μεγαλειώδους μνημείου, της ιστορίας και των ευρημάτων του, αλλά και του τύμβου γενικότερα με τον περίβολό του και φυσικά του περιβάλλοντος χώρου.

Μία πολύ χρήσιμη λύση και για την διαχείριση του ρυθμού των επισκεπτών του ταφικού μνημείου, το οποίο επιβάλλει ειδικές συνθήκες επίσκεψης, λόγω του περιορισμένου χώρου του, έτσι ώστε η είσοδος να είναι εφικτή σε ολιγομελείς, κάθε φορά, ομάδες επισκεπτών.

Παράλληλα προβλέπονται υποδομές για την υποδοχή του κοινού και συγκεκριμένα διαδρομές των επισκεπτών, χώρος στάθμευσης, φυλάκια, χώροι υγιεινής, περίφραξη κλπ απαραίτητα για την εξυπηρέτηση και την παραμονή στον αρχαιολογικό χώρο.

Η αρχιτεκτονική μελέτη για το κτήριο, η μελέτη υλοποίησης των υποδομών και η μουσειολογική – μουσειογραφική μελέτη του εκθεσιακού χώρου, μαζί με την μελέτη συντήρησης του περιβόλου συζητήθηκαν χθες στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, καθώς αποτελούν μία ενότητα, πολλά ωστόσο, μένει ακόμη να αποσαφηνιστούν αλλά και να βελτιωθούν.

Γι΄αυτό άλλωστε υπήρξαν πολλές παρατηρήσεις για τροποποιήσεις.

Ο στόχος πάντως είναι, το σύνολο να είναι έτοιμο ως το 2027 που υπολογίζεται να αρχίσουν οι επισκέψεις στο μνημείο.

Ο εκθεσιακός χώρος και τα ευρήματα

Σε γενικές γραμμές το κτήριο-εκθεσιακός χώρος, συνολικού εμβαδού 694,07 τ.μ. προβλέπεται να είναι απλό και διακριτικό σχεδιαστικά ώστε να μην κάνει ιδιαίτερα αισθητή την παρουσία του, εξ ου και μερικώς υπόσκαφο αλλά και με φυτεμένο δώμα.

Επίμηκες και με καμπύλες χαράξεις θα ακολουθεί την μορφή του μνημείου ενώ θα συνδέεται φυσικά, με τις διαδρομές των επισκεπτών.

Επίσης, θα είναι προσβάσιμο από όλους ενώ και ενεργειακά οι εγκαταστάσεις του θα αποσκοπούν στο μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα.

Η θύρα του ταφικού θαλάμου, η γραπτή ζωφόρος του προθαλάμου, τα φτερά των δύο σφιγγών, το κεφάλι της σφίγγας και άλλα ευρήματα, τα οποία δεν θα επανατοποθετηθούν στο μνημείο, θα μπορούν να εκτεθούν σ΄αυτόν τον χώρο.

Σύμφωνα με την μουσειολογική-μουσειογραφική μελέτη προτείνεται να τοποθετηθούν στην μία από τις δύο αίθουσες του κτηρίου ενώ στην δεύτερη θα λειτουργήσουν σύγχρονα συστήματα ψηφιακών εφαρμογών, προβολές κ.ά.

Επιπλέον θα υπάρχει πωλητήριο, ένα μικρό κυλικείο, χώροι υγιεινής κλπ.

Κυρίαρχο μέλημα εξάλλου, του σχεδιασμού του χώρου είναι η προβολή του ιδιαίτερου χαρακτήρα του και του ειδικού ιστορικού ρόλου του μνημειακού συνόλου του τύμβου Καστά για την αρχαία Αμφίπολη.

Η ιστορία

Θυμίζουμε, ότι στον λόφο Καστά, που βρίσκεται ανάμεσα στην Αμφίπολη και τις παρυφές του όρους Παγγαίου οι πρώτες ανασκαφές έγιναν από τον Δ. Λαζαρίδη στην δεκαετία του 1970, όταν έγινε κατανοητό, ότι πρόκειται για μία τεχνητή, εν μέρει κατασκευή, με την συσσώρευση αμμωδών και αργιλωδών χωμάτων επάνω σε φυσικό έξαρμα του εδάφους.

Ο Λασκαρίδης είχε ανασκάψει περί τους 70 τάφους της Πρώιμης Εποχής Σιδήρου (11ος – 10ος αι. π.Χ.), και της Αρχαϊκής εποχής (7ος-πρώιμος 5ος αι. π.Χ) ενώ ανακάλυψε επίσης ένα τμήμα του κυκλικού περιβόλου σε μήκος 40 μέτρων σε σημείο όμως, που δεν διέσωζε την μαρμάρινη επένδυσή του.

Ο ίδιος είχε αποκαλύψει και ένα μεγάλο τετραγωνικό κτίσμα στην κορυφή του λόφου (διαστάσεων 10,15Χ10,15 μ.), που σωζόταν σε ύψος 3 μέτρων περίπου.

Πρόκειται για πήλινα αγγεία, Σιδερένια όπλα (ξίφη και εγχειρίδια), χάλκινα και χρυσά κοσμήματα, καθώς και φύλλα χρυσού που κάλυπταν το πρόσωπο των νεκρών, καθώς και πήλινα αγγεία ήταν τα ευρήματα των τάφων, τα οποία εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αμφίπολης.

Η ανακάλυψη

Η επιστροφή στον λόφο Καστά έγινε το 2010, όταν η τότε προϊσταμένη της ΚΗ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Κατερίνα Περιστέρη αποκάλυψε –ως το 2014- στο σύνολό του τον κυκλικό, περιμετρικό τοίχο του τεχνητού τύμβου.

Με συνολικό μήκος 497 μέτρα ο περίβολος είναι κατασκευασμένος από πωρολιθικές πλίνθους ενώ σε αρκετό μήκος του σώζεται η επένδυση από μάρμαρο.

Το πιο σημαντικό όμως, ήταν η αποκάλυψη στο εσωτερικό του τύμβου, του μνημειώδους καμαροσκέπαστου κτίσματος, δηλαδή του ταφικού μνημείου.

Στο δάπεδο του κυρίως ταφικού θαλάμου βρέθηκε κτιστός κιβωτιόσχημος τάφος ενώ μία μνημειακή μαρμάρινη θύρα έκλεινε το θάλαμο.

Όσο για τις προσόψεις των δύο διαδοχικών χώρων μπροστά από αυτόν κοσμούνται με υπερφυσικού μεγέθους μαρμάρινα αγάλματα, η εικόνα των οποίων έκανε το γύρο του κόσμου.

Είναι οι δύο Καρυάτιδες που πλαισιώνουν το θυραίο άνοιγμα αλλά και οι δύο αντικριστές Σφίγγες, που προστατεύουν την εξωτερική θύρα.

Τα δάπεδα των χώρων του μνημείου εξάλλου, κοσμούν ψηφιδωτά και συγκεκριμένα με παράσταση της αρπαγής της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα αλλά και με γεωμετρικά μοτίβα.

Έκτοτε, μεγάλη συζήτηση έχει γίνει, αναφορικά με τα άτομα που είχαν ταφεί στον χώρο -με πολλές ευφάνταστες προσεγγίσεις, που πόρρω απέχουν της πραγματικότητας – αλλά ακόμη και για την χρονολόγηση του μνημείου.

Σε κάθε περίπτωση όμως, αυτά όχι μόνον δεν μειώνουν αλλά προστίθενται στην ακτινοβολία του.

Διαβάστε επίσης:

Η Φρανσουάζ Ζιλό πριν εγκαταλείψει τον Πικάσο – Ένας πίνακας σε δημοπρασία

Βρετανικό Μουσείο: Κατηγορείται για χορηγίες από καπνοβιομηχανίες

Αυτοκίνητα και αγροκτηνοτροφική παραγωγή στο κτήμα Τατοΐου – Η έκθεση στο Βουστάσιο