Προϋπολογισμός, ανάπτυξη και εξυπηρέτηση του χρέους

Κατατέθηκε, λοιπόν, και το προσχέδιο του προϋπολογισμού. Καμιά 20 χρόνια πριν,  αντιμετωπίζαμε το γεγονός ως ένα από τα κορυφαία της οικονομικής μας ζωής. Σήμερα, η θεσμική του σημασία του έχει κάπως υποβαθμιστεί. Ανάμεσα στα μνημόνια, τις επιταγές του Συμφώνου Ανάπτυξης και Σταθερότητας και τους ελέγχους του ΔΝΤ και των οίκων αξιολόγησης ο προϋπολογισμός δεν προκαλεί πλέον τα… ρίγη συγκίνησης του παρελθόντος. Οι επιμέρους πληροφορίες δημοσιεύονται γρήγορα – πολλές προδημοσιεύονται εξάλλου. Το άλλοτε δράμα της υπόθεσης έχει κατευναστεί.

Η αντιπολίτευση θα κάνει την κριτική της, βέβαια. Εικάζεται ότι αυτή θα επικεντρωθεί στην κατανομή των δαπανών αν και – όπως γίνεται συνήθως—η κριτική θα επεκταθεί στην ευρύτερη οικονομική πολιτική και, πάντως, στο έργο της κυβέρνησης γενικά. Το θέμα θα είναι πρωτίστως πολιτικό και όχι οικονομικό.

Κομματικά, το ενδιαφέρον θα εστιαστεί στην ταυτότητα του κόμματος (ΣΥΡΙΖΑ ή ΠΑΣΟΚ) και, μετά, του εισηγητή. Κάποτε η επιλογή του προσώπου θεωρείτο τιμητική και προμήνυμα πολιτικής προώθησης—αν η εισήγηση ήταν καλή. Σε ακόμη παλαιότερους χρόνους η επιλογή ήταν ένα κορυφαίο κυβερνητικό στέλεχος.  Στα χρόνια των μνημονίων αντιμετωπίστηκε περίπου ως πολιτική λαιμητόμος. Στην τωρινή διακυβέρνηση της Ν.Δ. το όποιο, έτσι κι αλλιώς μειωμένο, ενδιαφέρον εξαντλείται σε 1-2 ημέρες.

Αν υπάρχει ένα θέμα που κάπως προβληματίζει στον προϋπολογισμό, αυτό είναι το ποσό για την εξυπηρέτηση του χρέους. Βέβαια, επειδή οι ακαθάριστες ανάγκες δανεισμού δεν ξεπερνούν το 15% , σύμφωνα με τα διεθνή δεδομένα  το χρέος είναι βιώσιμο. Η δαπάνη που προβλέπει ο προϋπολογισμός ειδικά για την εξυπηρέτηση του χρέους το 2025 ανέρχεται στο 2,8% του ΑΕΠ. Προκειμένου να μην εμπλακούν οι αναγνώστες σε δύσκολες έννοιες, μπορεί με  μερική απλοποίηση των σχέσεων (που δεν υποβαθμίζει την ακρίβεια της παρατήρησης) , να λεχθεί, όμως, ότι μία υγιής οικονομική κατάσταση είναι αυτή όπου ο ρυθμός ανάπτυξης ισούται με το ποσοστό του ΑΕΠ που διατίθεται για την εξυπηρέτηση του χρέους.

Στην προκειμένη περίπτωση το 2,8% του ΑΕΠ για την εξυπηρέτηση μπορεί να θεωρηθεί ως δεδομένο, ενώ ο ρυθμός ανάπτυξης που προβλέπει ο προϋπολογισμός αν και αισιόδοξος στο 2,4% υπολείπεται του 2,8%. Αυτό οφείλει να χρησιμεύσει ως προειδοποίηση ότι δεν υπάρχουν περιθώρια για χαλάρωση της δημοσιονομικής πολιτικής και, ταυτόχρονα, να μην έχουμε μεγάλες προσδοκίες ότι θα συνεχιστεί η ταχύτατη μείωση του χρέους ως ποσοστό επί του ΑΕΠ που είδαμε τα τελευταία δύο χρόνια.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η απόφαση να εξοφληθούν πιο γρήγορα δάνεια από το Greek Loan Facility — που αποτελούν ουσιαστικά το 1^ο Μνημόνιο (€ 53 δισ. από τους εταίρους συν άλλα € 20 δισ. από το ΔΝΤ.) Προφανώς, το θέμα δεν είναι το κόστος, που έτσι κι αλλιώς έχει μειωθεί σημαντικά από το αρχικό 3% του 2010) αλλά η απόφαση του ΟΔΗΧ να αντικαταστήσει τα δάνεια αυτά με εκδόσεις ομολόγων που θα ομαλοποιήσουν ακόμη περισσότερο την καμπύλη αποδόσεων του δημόσιου χρέους—χωρίς να αυξήσει το χρέος.

Η χρονική συγκυρία είναι κατάλληλη, διότι παρά την ευφορία που έχει προκαλέσει η πρόσφατη μείωση των επιτοκίων από τις FED  και ECB, ήδη εκφράζονται αρκετά βάσιμοι φόβοι ότι ιδιαίτερα η οικονομία των ΗΠΑ είναι ήδη σε ανοδική πορεία (με μέση ετήσια αύξηση αμοιβών στο 4%, ανεργία επίσης κοντά στο 4% (που θεωρείται δομική) και εντυπωσιακές ανόδους στον αριθμό νέων θέσεων εργασίας που δημιουργούνται.

Αρκετοί οικονομολόγοι θεωρούν ότι οι ΗΠΑ βαίνουν προς το λεγόμενο soft landing μετά την άνοδο των πληθωριστικών πιέσεων, εξίσου πολλοί, όμως, θεωρούν ότι είτε η οικονομία θα δείξει σύντομα σημάδια υπερθέρμανσης, είτε αν ο Τραμπ εκλεγεί πως θα περάσει σε φάση ανόδου του πληθωρισμού.

Διαβάστε επίσης

Δύο πρώην αποτυχημένοι πρωθυπουργοί της Ν.Δ. εθνικά επιζήμιοι και στην υπηρεσία του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ