ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Περιεχόμενα
«Σεντόνια» έχουν κυκλοφορήσει στον Τύπο και στις ελληνικές εκδόσεις για την ανεπανάληπτη Μαρινέλλα. Μία καταχώρηση ξεχωρίζει… Το βιβλίο Μαρινέλλα, Οι νύχτες που έγιναν μεσημέρια (εκδ. Διόπτρα, 2023) που συντάσσει ο συγγραφέας Γιάννης Ξανθούλης με την ενεργό, ζωντανή συμβολή της ίδιας της μούσας.
Το ευπώλητο βιβλίο αναδύεται εκ νέου στην επικαιρότητα, τώρα που η σπουδαία ερμηνεύτρια περνάει την κρισιμότερη περιπέτεια της ζωής της.
Η Μαρινέλλα ανοίγει για πρώτη φορά επισήμως την καρδιά σε αυτές τις σελίδες. Ένα έργο που δύσκολα κατηγοριοποιείται: Ιδιότυπη αυτοβιογραφία; Προσωπική εξομολόγηση; Επίσημη βιογραφία; Το βιβλίο αποτελεί ιδιότυπο είδος στην εκδοτική ιστορία. Δεν εντάσσεται πουθενά. Περισσότερο από όλα (θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει) πρόκειται για σκιαγράφηση της Μαρινέλλας με τη ματιά και τη φωνή του Γιάννη Ξανθούλη.
Οι δυο φωνές τους συμψηφίζονται, γίνονται κοινό τραγούδι. Αφηγούνται τη ζωή της μοναδικής λαϊκής ερμηνεύτριας και παράλληλα ιχνηλατούν τη χρυσή εποχή του ελληνικού τραγουδιού, της βραδινής ζωής. Με πρόσωπα και πράγματα της ανέκδοτης ιστορίας. Στιγμές που έγραψαν Ιστορία, καθόρισαν τη Μαρινέλλα, σφράγισαν και τη ζωή αυτού του τόπου.
Για να συγκεντρωθεί το πραγματολογικό υλικό, η Μαρινέλλα καθόταν απέναντι από τον συγγραφέα για περισσότερο από μισό χρόνο (το βιβλίο κυκλοφόρησε στην εκπνοή του 2023). Δύο φορές την εβδομάδα, ξεκινούσε με κέφι από την Κηφισιά όπου κατοικούσε για να συναντήσει τον Γιάννη Ξανθούλη στην Αθήνα. Ύστερα από το μεσημεριανό τους φαγητό, «ανοίγαμε πανιά», παρατηρεί ο Γιάννης Ξανθούλης.
Ένα λεκτικό ταγκό
«Ξανοιγόμασταν στα εσωτερικά μιας βιογραφίας που δεν ήταν ακριβώς μονόλογος. Ούτε βιογραφία, γιατί την αντιμετώπιζα μεν ως ιστορικό πρόσωπο, που όμως με τσιγκλούσε να θυμηθώ και εγώ δικά μου παράλληλα γεγονότα, αν και έχουμε εννιά χρόνια διαφορά. Εκείνη το 1938, εγώ το 1947».
Και όπως διευκρινίζουν οι εκδότες, αυτό που διαφοροποιεί το βιβλίο από μια αυτοβιογραφία «είναι πως απέναντί της είχε τον Γιάννη Ξανθούλη σαν αντίστιξη στην αφήγηση της ζωής της».
Άρα έναν συγγραφέα που δεν σβήνει την ταυτότητά του, αλλά εμπλουτίζει το πορτρέτο της Μαρινέλλας με τη δική του πινελιά και τη δική του συνείδηση. Ένα λεκτικό τανγκό αναμνήσεων, που ρίχνει τους προβολείς στη θρυλική πρωταγωνίστρια του ελληνικού τραγουδιού.
Νεράιδα
Η πρώτη τους γνωριμία πραγματοποιήθηκε το καλοκαίρι του 1986. Ο Γιάννης Ξανθούλης τη συναντά στο ιστορικό νυκτερινό κέντρο Νεράιδα. Βρισκόταν εκεί για να της πάρει συνέντευξη κατ’ εντολήν της Ελευθεροτυπίας όπου τότε εργαζόταν ως δημοσιογράφος. Νέος και «ψαρωμένος», όπως παραδέχεται, παίρνει μαζί του για «παραθάρρια» ένα φίλο του γνώστη της νυχτερινής ζωής.
Το φαινόμενο «Μαρινέλλα» όπως του την παρουσίασαν, μετρούσε ήδη είκοσι χρόνια επιτυχιών στο τραγούδι.
Και ύστερα; Είκοσι χρόνια μετά την πρώτη τους γνωριμία, τούς δένει μία από τις μεγάλες εκδοτικές επιτυχίες του Γιάννη Ξανθούλη με τίτλο Ύστερα ήρθαν οι μέλισσες. Μεταφέρθηκε στην τηλεόραση σε σκηνοθεσία Κώστα Κουτσομύτη με πρωταγωνίστρια την ίδια τη Μαρινέλλα.
Το φαινόμενο Μαρινέλλα ακόμη πουλούσε, ένα άστρο που μεσουρανεί ασίγαστα στην ελληνική ζωή.
Παρακίνηση από την κόρη της Μαρινέλλας
Αναφέρει ο Γιάννης Ξανθούλης στο οπισθόφυλλο του βιβλίου:
«Θα έπρεπε να γράψετε ένα βιβλίο για τη μαμά», πρότεινε σε κάποια γενέθλια της Μαρινέλλας, η κόρη της Τζωρτζίνα.
«Δεν το πήρα αψήφιστα, αλλά ήξερα πως είμαι ακατάλληλος για βιογράφος, εξαιτίας του ύφους που γράφω», παραδέχεται στο βιβλίο ο Γιάννης Ξανθούλης.
Η άλλη πλευρά επέμενε: «Κάνετε λάθος…».
«Μα είμαι ολόκληρος ένα κινούμενο λάθος», απαντούσε εκείνος. Τελικά, ο βιογράφος «εάλω»…
«Εσύ με ξέρεις» ― η Μαρινέλλα.
«Εγώ σ’ αγαπώ, αλλά φοβάμαι ότι εσύ δεν με ξέρεις», επέμενε πάντα.
Τσούλησε ένα διάστημα με «σε ξέρω», «δεν με ξέρεις», ώσπου να το πάρουν απόφαση και να ξεκινήσουν τα μεσημεριανά συμπόσιά τους…
Ίδια γλώσσα
Τη Μαρινέλλα και τον Γιάννη Ξανθούλη ενώνει κάτι περισσότερο από μια συμπόρευση στις κορυφογραμμές του ελληνικού πολιτισμού. Οι παράλληλες τροχιές, τα παρόμοια βιώματα, η κοινή γλώσσα (με την ευρύτερη έννοια). Η προσφυγική καταγωγή, η ζωή στη βόρεια Ελλάδα, η επιτυχία στην πρωτεύουσα ως ενήλικες.
Η Μαρινέλλα γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, οι γονείς της προέρχονταν από την Κωνσταντινούπολη. Ο Γιάννης Ξανθούλης γεννήθηκε το 1947 στην Αλεξανδρούπολη, από γονείς πρόσφυγες της Ανατολικής Θράκης.
Τη Μαρινέλλα, την Κική (από το Κυριακή Παπαδοπούλου), που ξεκίνησε από τη Θεσσαλονίκη σαν κοριτσάκι με τα σπίρτα, παρομοιάζει σήμερα σαν «αστραπή διαρκείας» ο Γιάννης Ξανθούλης.
Ύστερα από το φαγητό, η συζήτησή τους σύντομα στρεφόταν στις πιο προσωπικές στιγμές.
Και το βιβλίο ξεκινάει με το ζευγάρι Μαρινέλλα Καζαντζίδης στη μεταπολεμική Ελλάδα της Ανασυγκρότησης.
«Τεράστιο φάλτσο»
Το 1960 μόνο από τις συχνότητες της ΥΕΝΕΔ μπορούσες να ακούσεις το ζευγάρι με παραγγελιές, εκτός και αν υπήρχε δυνατότητα να αγοράσει κανείς τις «πλάκες» τους, τα σαρανταπεντάρια….
Το 1962, ο Γιάννης Ξανθούλης βρισκόταν ακόμη στην Αλεξανδρούπολη.
«Εκεί έφταναν με το βραδινό αεράκι του νοτιά σπαράγματα από τραγούδια κάποιου τζουκ μποξ από μακριά. Τότε πρωτάκουσα το Σαββατόβραδο σε στίχους Τάσου Λειβαδίτη. “Σάββατο βράδυ είναι όμορφο, ίδιο Χριστός Ανέστη…” τραγουδούσε ο Καζαντζίδης με έναν αντρίκειο λυρικό τρόπο και μετά έμπαινε δυναμικά η Μαρινέλλα στο ρεφρέν, για τη δραματική ευχή “Αχ να ‘τανε η ζωή μας Σαββατόβραδο”», θυμάται ο συγγραφέας.
Στην αρχή τα φώτα έπεφταν στον «αριστοτέχνη της λύπης» Στέλιο Καζαντζίδη, οι γυναίκες ήταν τότε συμπληρωματικές, όπως εξηγεί ο Γιάννης Ξανθούλης.
«Δέκα χρόνια τραγουδούσα στην καρέκλα», θυμάται η Μαρινέλλα, ήταν το «σεγκόντο», όπως όλες οι γυναίκες της εποχής.
‘Ερωτες ζωής
Η καριέρα της απογειώθηκε μετά το 1965, όταν ο Καζαντζίδης αποφάσισε να αποχαιρετίσει τη δόξα της στιγμής.
Ο γάμος τους είχε διάρκεια δύο ετών 1964 με 1966.
Τη μοναχοκόρη της Τζωρτίνα απέκτησε στις αρχές της δεκαετίας του 1970 με τον πρωταθλητή Ελλάδος στην ιππασία (και βασιλικό), Φρέντυ Σερπιέρη.
Η απόφασή της να τη μεγαλώσει μόνη της εκτός γάμου θεωρήθηκε ιδιαίτερα ανατρεπτική για τα δεδομένα της εποχής.
Η Μαρινέλλα εν συνεχεία παντρεύτηκε τον Τόλη Βοσκόπουλο (μάλιστα αρχικά εκείνος είχε αναγνωρίσει το παιδί ως δικό του…).
Χρόνια μεγάλων επιτυχιών με δίσκους όπως «Μαρινέλλα και Βοσκόπουλος» ή το «Εγώ κι’ εσύ». Ο γάμος τους κράτησε έως το 1981.
Το βιβλίο του ο Γιάννης Ξανθούλης το αφιερώνει και στην Τζωρτίνα Σερπιέρη.
Μαρινέλλα, αδιαμεσολάβητα
Περιγράφει ανάγλυφα όλη την πλούσια ιστορία της εποχής.
Πάνος Γαβαλάς, Ρία Κούρτη, Στέλιος Περπινιάδης, Ρία Νόρμα, Μανώλης Χιώτης, Μαίρη Λίντα και φυσικά Τσιτσάνη, Μπιθικώτση, Θεοδωράκη, Χατζιδάκι, μεταξύ πολλών άλλων. Ελάχιστοι οι επιζώντες…
Δεν έλειψαν μεταξύ τους και οι πιο αποκαλυπτικές συζητήσεις, οι επώδυνες αναμνήσεις, η καταβύθιση σε αδυσώπητα αδιέξοδα και δύσκολα διλήμματα. Σε όλα όσα συνθέτουν το αποτύπωμα της ψυχής της. Για όλα αυτά αλλά και για το «πιπεράτο» στιλ του Γιάννη Ξανθούλη αξίζει κανείς να ανατρέψει στις σελίδες του.
Και να διαβάσει Μαρινέλλα δηλαδή, αδιαμεσολάβητα.
Ο δημοφιλής συγγραφέας
Εκτός από μυθιστορήματα, ο Γιάννης Ξανθούλης έγραψε βιβλία και θεατρικά έργα για παιδιά, καθώς και θέατρο.
Εργάστηκε ως δημοσιογράφος (μέλος της ΕΣΗΕΑ) σε εφημερίδες και στο ραδιόφωνο.
Ανάμεσα στα πιο γνωστά του μυθιστορήματα είναι: Το καλοκαίρι που χάθηκε στο χειμώνα, Το πεθαμένο λικέρ, Ο χάρτινος Σεπτέμβρης της καρδιάς μας, Το ροζ που δεν ξέχασα, Η εποχή των καφέδων, Οικογένεια Μπες-Βγες, Το τρένο με τις φράουλες, …ύστερα, ήρθαν οι μέλισσες, Ο Τούρκος στον κήπο, Το τανγκό των Χριστουγέννων, Ο θείος Τάκης, Του φιδιού το γάλα, Κωνσταντινούπολη – Των ασεβών μου φόβων, Η εκδίκηση της Σιλάνας, Δεσποινίς Πελαγία, Ο γιος του δάσκαλου, Την Κυριακή έχουμε γάμο, Εγώ, ο Σίμος Σιμεών, Ζωή μέχρι χθες και Ονειρεύτηκα τη Σανγκάη.
Βιβλία του έχουν μεταφερθεί στη μεγάλη και τη μικρή οθόνη και έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες.
Πληροφορίες
Μαρινέλλα – Οι νύχτες που έγιναν μεσημέρια
Συγγραφέας: Γιάννης Ξανθούλης
Εκδόσεις Διόπτρα, Ά έκδοση Οκτώβριος 2023
Αριθμός σελίδων: 272
