Καλώδιο Ελλάδας-Κύπρου: Με παρέμβαση ΗΠΑ και Εμιράτων ολοκληρώνεται η συμφωνία

Η συμμετοχή της εμιρετιανής TAQA στον Great Sea Interconnector ήταν στο επίκεντρο των συνομιλιών που είχε ο Πρόεδρος της Κύπρου Νίκος  Χριστοδουλίδης, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Τετάρτη που πέρασε.

Αυτή η συνάντηση μαζί με την παρέμβαση του αμερικάνικου παράγοντα, και την απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να μοιραστεί 50-50 το γεωπολιτικό ρίσκο (τη ζημιά αν το έργο δε γίνει λόγω γεωπολιτικών) , άλλαξαν τη στάση των Κυπρίων, που πλέον φαίνονται αποφασισμένοι να συμφωνήσουν για το έργο.

Πλέον αναμένεται στην Αθήνα την Πέμπτη 19 Σεπτεμβρίου θα δει τον Έλληνα Πρωθυπουργό,  για να ξανασυζητήσουν το θέμα,  για το οποίο όπως είπε είναι σε καθημερινή επαφή. Υπενθυμίζεται ότι στις 19/9 ληγει το τελεσίγραφο που έχει δώσει η Nexans, που κατασκευάζει στη Νορβηγία το καλώδιο, βάση συμβολαίου που διατηρεί με τον ΑΔΜΗΕ, συνολικής αξίας 1,4 δισ.

Με την ολοκλήρωση της συμφωνίας,  η κατασκευή του καλωδίου μπαίνει στην τελική ευθεία και Ελλάδα και Κύπρος ενισχύονται στην ενεργειακή γεωστρατηγική σκακιέρα της Ανατολικής Μεσογείου.

Η TAQA στον Great Sea Interconnector

Η συμμετοχή της εθνικής εταιρείας των ΗΑΕ στη διασύνδεση, είχε προσσυμφωνηθεί, τον περασμένο Δεκέμβριο όταν είχε υπογραφεί ανάμεσα στο υπουργείο Ενέργειας, τον ΑΔΜΗΕ και την TAQA μνημόνιο συναντίληψης για συνεργασία την ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου, Ελλάδας και Ισραήλ.  Όπως αναφερόταν και σε σχετική ανακοίνωση που είχε βγάλει τότε το υπουργείο Ενέργειας: «Σκοπός του μνημονίου, που υπογράφηκε στο Ντουμπάι στο περιθώριο των εργασιών της 28ης Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (COP28), είναι το ΥΕΕΒ και η TAQA να εμπλακούν σε συζητήσεις με τον ΑΔΜΗΕ, για να μελετήσουν την πιθανότητα να συμμετέχουν στο μετοχικό κεφάλαιο της νέας εταιρείας ειδικού σκοπού που θα αναλάβει ως Φορέας Υλοποίησης του έργου και θα έχει την επωνυμία «Great Sea Interconnector». Προνοείται δε η σύσταση συμβουλευτικής Επιτροπής που θα συνεδριάζει δύο φορές τον μήνα και στην οποία θα συμμετέχουν δύο μέλη από κάθε μέρος και ένα επιπλέον άτομο από  τον ΑΔΜΗΕ, που θα εκτελεί χρέη συντονιστή».

Στην παρούσα συγκυρία όμως, για να μη χαθεί πολύτιμος χρόνος από τους δισταγμούς των Κυπρίων, η παρέμβαση των Εμιράτων, και η πρόθεση συμμετοχής τους στο έργο λειτούργησε καταλυτικά.

Aναγνώριση από πλευράς ΗΠΑ του ρόλου της Κυπριακής Δημοκρατίας

Για να κλείσουν οι εκκρεμότητες και να συμφωνηθεί η συμμετοχή της Κύπρου στο έργο, τόσο στο κόστος του όσο και με συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο κρίσιμο ρόλο έπαιξαν και οι ΗΠΑ, που βλέπουν την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας -Κύρπου ένα κρίσιμο κομμάτι του παζλ στη διαμόρφωση των ηλεκτρικών διαδρόμων του μέλλοντος.

Σε μια εποχή που τόσο η Ευρώπη όσο και η Μεσόγειος αποτελούν ένα πεδίο ανταγωνισμού για Ρωσία και ΗΠΑ, ο ενεργειακός άξονας Ελλάδας-Κύρπου-Ισραήλ και Εμιράτων, δεν έπρεπε να διακινδυνεύσει. Χαρακτηριστική ήταν η παρέμβαση του Τζέφρι Πάιατ, υφυπουργού για θέματα ενέργειας του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ και πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα, μιλώντας στο 4ο Thessaloniki Metropolitan Summit και στο South East Europe Forum  τόνισε τη σημασία του Great Sea Interconnector ,για τη  διασυνδεσιμότητα της Ανατολικής Μεσογείου, η οποία θα βασίζεται σε καθαρή και ανανεώσιμη ενέργεια. Το έργο θα δημιουργήσει έναν δακτύλιο μεταφοράς πράσινης ενέργειας, γεγονός που θα μεταμορφώσει το ενεργειακό μείγμα της περιοχής. ‘Δεν πρέπει να αφήσουμε το φθηνό ρωσικό αέριο που χρηματοδοτεί τους πυραύλους στην Ουκρανία να εμποδίσει τις διασυνδέσεις στη Μεσόγειο”, είπε χαρακτηριστικά.

Στο ρόλο των ΗΠΑ έδωσε έμφαση και ο Πρόεδρος της Κύπρου, Νίκος Χριστοδουλίδης,  είπε ότι «αυτό που έχει σημασία είναι η αναγνώριση από πλευράς ΗΠΑ του ρόλου της Κυπριακής Δημοκρατίας σε μια περιοχή ιδιαίτερης γεωστρατηγικής σημασίας. Πάντα εργαζόμαστε στη βάση μιας θετικής προσέγγισης. Δεν είναι η Τουρκία που καθορίζει τις αποφάσεις μας ούτε και είναι αντιδράσεις στο τι κάνει ή δεν κάνει η Τουρκία. Εμείς εργαζόμαστε στη βάση μιας θετικής προσέγγισης και χαίρομαι που αναγνωρίζεται ο ρόλος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Όσον αφορά το Ισραήλ, έχω δει τη σχετική δήλωση του Υπουργού (Ενέργειας). Να αναφέρω ότι το συγκεκριμένο έργο αυτή τη στιγμή αφορά την ηλεκτρική διασύνδεση ανάμεσα στην Ελλάδα και την Κύπρο, συζητάμε συγκεκριμένες λεπτομέρειες, έχουμε πρόοδο, και υπάρχει ενδιαφέρον και από άλλες χώρες, δεν ήταν τυχαίο και το χθεσινό μου ταξίδι» στα ΗΑΕ.

Η νέα πρόταση

Στόχος της  Κύπρου στις μακρές συζητήσεις με την ελληνική πλευρά, είναι να εξασφαλίσει πως δε θα χρειαστεί ούτε να καταβάλει επιπλέον κεφάλαια στην πορεία αλλά ούτε και να χάσουν χρήματα οι Κύπριοι καταναλωτές στην περίπτωση που το έργο τελικά ναυαγήσει, λόγω γεωπολιτικών επιπλοκών.

Στις διαπραγματεύσεις που γίνονται αυτές τις ημέρες, η κυπριακή πλευρά, σύμφωνα με πληροφορίες, δεσμεύτηκε να συμμετάσχει με 100 εκατ. ευρώ στο μετοχικό κεφάλαιο του Great Sea Interconnector ενώ η ελληνική πλευρά  πρότεινε τον επιμερισμό του γεωπολιτικού ρίσκου ισόποσα (50-50) στις δύο χώρες και όχι σε αναλογία 37% Ελλάδα- 63% Κύπρος που προέβλεπε η αρχική συμφωνία για το έργο. Κυβερνητικές πηγές αναφέρουν ότι ένα νέο κείμενο συμφωνίας έχει σταλεί στην Κύπρο  για να περάσει από την έγκριση του υπουργικού συμβουλίου.

Εφόσον η συμφωνία ολοκληρωθεί, θα ανοίξει ο δρόμος ώστε η ΡΑΕΚ να λάβει απόφαση για WACC 8,3% σε διάρκεια 17 ετών και έσοδο για τον ΑΔΜΗΕ που θα ανέλθει στα 125 εκατ. ευρώ για τα πρώτα πέντε χρόνια κατασκευής του έργου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι έργο είναι στρατηγικής σημασίας, έχει λάβει χρηματοδότηση ύψους 657 εκατ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θα βγάλει από την ενεργειακή απομόνωση την Κύπρο, ενώ θα φέρει σημαντική μείωση στις τιμές ρεύματος για τους Κύπριους καταναλωτές.