Ήρθε και πάλι η ώρα της ΔΕΘ. Είναι εκπληκτικό πως μία εμπορική εκδήλωση κατάφερε να αποκτήσει σημαντική πολιτική και οικονομική διάσταση – κι όλα αυτά επειδή το κέντρο (δηλαδή η Αθήνα) δέχτηκε την ανάγκη να αναβαθμιστεί η περιφέρεια (Θεσσαλονίκη) που πάντα αισθανόταν πως όλες οι σημαντικές ανακοινώσεις γίνονταν εκτός της συμπρωτεύουσας.

Η Θεσσαλονικείς, πάντως, αντί να αντιγράφουν την Αθήνα θα μπορούσαν να είχαν σχεδιάσει μία διαφορετική προσέγγιση, αποδεικνύοντας έτσι ότι είναι μπροστά από τις σύγχρονες εξελίξεις (την διαφορετικότητα).

Το θέμα μας, βέβαια, είναι η παρουσία των αρχηγών σε συνδυασμό με το πανηγύρι που ακολουθεί, την ευκαιρία για επέκταση των διακοπών. Τα επακόλουθα είναι γνωστά, πάντα έχουν πολλά παρατράγουδα και, τούτη την φορά, θα ήταν μία ευκαιρία για τον πρωθυπουργό να κόψει τον βήχα στους παρατρεχάμενους και να περιορίσει την εμφάνιση αυστηρά στα πολιτικό-οικονομικά πεδία.

Στο συγκεκριμένο θέμα πολλά γράφονται – άλλοτε ως εικασίες, άλλοτε ως αποτέλεσμα διαρροών (σκόπιμων ή όχι), αλλά η γενική εντύπωση είναι ότι πρέπει όλοι να κρατάνε μικρό καλάθι. Βλέπετε ο εθισμός στις παροχές, ακόμη κι όταν δεν υπάρχουν χρήματα, δύσκολα κόβεται. Η απεξάρτηση ενέχει κόστος, πόνο και χρόνο. Ας είναι.

Πέρα από τις παροχές όμως, υπάρχει το τεράστιο θέμα των ανισοτήτων που στην καλύτερη περίπτωση αναφέρεται για το θεαθήναι και στην χειρότερη αποσιωπάται. Ο όρος και οι επεκτάσεις του, εξάλλου, έχουν αποτελέσει βασικό στοιχείο της Aριστεράς, που έγκαιρα τον οικειοποιήθηκε διότι—μεταξύ άλλων—θεώρησε ότι της πρόσφερε ηθικό πλεονέκτημα.

Η κυβέρνηση αγγίζει το θέμα των ανισοτήτων με την λαβίδα που κρατά ο σιδεράς το σίδερο στην φωτιά και στο αμόνι: από μακριά και προσεκτικά. Μία πρόσφατη μελέτη, όμως, του καθηγητή στο πανεπιστήμιο του Βερολίνου  Η.Κ. Αnheier με την συμμετοχή του ερευνητή E.L. Knudsen και του data scientist J.C. Saraceno… κάνει για καλό διάβασμα.

Το βασικό συμπέρασμα της είναι ανατριχιαστικό. Απλοποιώντας την παρουσίαση μας, χώρισαν τις χώρες σε τέσσερις μεγάλες κατηγορίες χρησιμοποιώντας μία σειρά από κριτήρια, αλλά ουσιαστικά εντάσσονταν τα στην ποιότητα της δημοκρατίας και της ζωής (με αναφορά σε οικονομικά κριτήρια).  Στην πρώτη κατηγορία με 36 μέλη είναι οι πετυχημένες δημοκρατίες. Στην δεύτερη με 33 τα αυταρχικά και ανελεύθερα κράτη. Στην τρίτη, με 37 μέλη, εκείνα τα κράτη που παλεύουν να βρουν την ισορροπία ανάμεσα στην δημοκρατία και την ευμάρεια. Και στην τέταρτη, με 39 μέλη, εντάσσονται εκείνα τα κράτη που απλά δεν τα καταφέρνουν—ούτε στην οικονομία ούτε στην πολιτική σταθερότητα.

Στην συνέχεια εξέτασαν διαχρονικά την συμπεριφορά της κάθε κατηγορίας με αναφορά στην σχέση δημοκρατίας και οικονομίας. Το συμπέρασμα, απόλυτα αναμενόμενο από τους οικονομολόγους και πολιτικούς που έχουν τα μάτια ανοιχτά, ήταν απλό. Στην πρώτη κατηγορία των δημοκρατικών κρατών η υποβάθμιση της ποιότητας ζωής συνοδεύτηκε με υποβάθμιση της δημοκρατίας. Στην δεύτερη κατηγορία, των ανελεύθερων και αυταρχικών κρατών, η δημοκρατία παραμένει έντονα υποτονική αλλά οι κυβερνήσεις καταφέρνουν να προσφέρουν πάνω από τον μέσο όρο ποιότητα ζωής.

Η ανάλυση είναι κάπως πιο περίπλοκη αλλά το βασικό συμπέρασμα δεν αλλάζει. Οι ανισότητες θίγουν την δημοκρατία. Και, την «πρόταση» λιγότερη δημοκρατία αλλά καλύτερη ζωή, δεν είναι λίγοι αυτοί που την αποδέχονται.

Ας μην αναρωτιόμαστε, λοιπόν, γιατί η δημοκρατία υποχωρεί – κατά πολλούς (πολύ σωστά) κινδυνεύει. Οi εξόφθαλμες και σε σημείο που ξεπερνά ακόμη και την υπερβολή ανισότητες δεν συνεισφέρουν στην κοινωνική συνοχή, υποσκάπτουν την πολιτική σταθερότητα, δημιουργούν συνθήκες εξέγερσης.

Δεν ξέρω αν η κυβέρνηση θεωρεί πως οι ανισότητες αντιμετωπίζονται με τα επιδόματα. Ελπίζω πως όχι. Αντιμετωπίζονται με την αλλαγή του μοντέλου ανάπτυξης – χιλιοειπωμένη φράση και επαρκώς αναλυθείσα ώστε να μην υπάρχει παρερμηνεία. Να πεδίο λαμπρό η ΔΕΘ για να ακουστούν τα πρώτα ψήγματα αυτής της αλλαγής. Να δικαιολογήσει έτσι και η Θεσσαλονίκη την φήμη της.

Διαβάστε επίσης

Η Γερμανία – και όχι μόνη – πάλι προειδοποιεί

Προκοπή σημαίνει σύγκρουση: Η κοινωνία θα ανταμείψει όποιον επιλέξει να την φέρει σε πέρας

Διάβασε τα χείλη μου: είναι το όραμα και το πρόγραμμα