Η Ακτινογραφία της Ελληνικής Ακτοπλοΐας

Το καλοκαίρι του 2023, 155 ακτοπλοϊκά πλοία εξυπηρετούν καθημερινά 115 νησιά της χώρας, είτε συνδέοντάς τα με την ενδοχώρα είτε πραγματοποιώντας συνδέσεις μεταξύ τους.

Σύμφωνα με την πρόσφατη μελέτης της XRTC, συνολικά 33 εταιρίες που δραστηριοποιούνται στην Ελληνική ακτοπλοϊκή αγορά σε τρεις κατηγορίες ανάλογα με το μέγεθος του στόλου τους, το είδος των πλοίων τους και τα χαρακτηριστικά τους.

Διευκρινίζουμε ότι στο παρακάτω Γράφημα στις Μεγάλες Εταιρίες έχουμε συμπεριλάβει και τη Seajets του  Μάριου Ηλιόπουλου εξαιτίας του μεγέθους τους στόλου της. Παρόλα αυτά δεν συμπεριλαμβάνεται στις Μεγάλες Εταιρίες στην ανάλυση που ακολουθεί αφού δε δημοσιοποιεί ούτε τα οικονομικά της στοιχεία ούτε στοιχεία κίνησης των πλοίων της.

Μεγάλες Εταιρείες  

Σε αυτήν την κατηγορία εντάσσονται η ATTICA/ΑΝΕΚ, και οι ΜΙΝΩΙΚΕΣ, μέρος του ιταλικού ομίλου Grimaldi, οι οποίες δημοσιοποιούν τα οικονομικά τους στοιχεία τα οποία χρησιμεύουν στην εις βάθος ανάλυσή τους αυτής της Μελέτης.

Ο όμιλος Attica μετά την ολοκλήρωση της συγχώνευσης με απορρόφηση της ΑΝΕΚ, σύμφωνα με την από 04.12.2023 απόφαση του Υπουργείου Ανάπτυξης έχει έναν στόλο ο οποίος περιλαμβάνει τα εμπορικά σήματα «Superfast Ferries», «Blue Star Ferries», «Hellenic Seaways» και «Anek Lines». Ο ακτοπλοϊκός της στόλος αριθμεί πλέον 44 πλοία, από τα οποία τα 28 είναι συμβατικά επιβατηγά/ οχηματαγωγά πλοία, τα 13 είναι ταχύπλοα. Επίσης διαθέτει και 2 φορτηγά/οχηματαγωγά πλοία.

Ο όμιλος των ΜΙΝΩΙΚΩΝ αποτελείται από την εταιρία ΜΙΝΩΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΑΝΕ και της θυγατρικής αυτής Minoan Italia S.p.A. και ανήκει στον Ιταλικό όμιλο Grimaldi. Ο στόλος που δραστηριοποιείται στη γραμμή Πειραιάς Κρήτη αποτελείται από 3 συμβατικά επιβατηγά/ οχηματαγωγά πλοία.

Οι Attica και η Minoan Lines που δραστηριοποιούνται στην Ελληνική Ακτοπλοΐα ανήκουν σε δύο από τους μεγαλύτερους ακτοπλοϊκούς ομίλους της Ευρωπαϊκής αγοράς. Σύμφωνα με το περιοδικό Shippax Market 2024 (Γράφημα 3), ο όμιλος Grimaldi και η Attica καταλαμβάνουν την πρώτη και την έκτη θέση αντίστοιχα στους 10 μεγαλύτερους ακτοπλοϊκούς ομίλους διαχείρισης συμβατικών επιβατικών/οχηματαγωγών πλοίων παγκοσμίως σε επίπεδο μεγέθους στόλου (Gross Ton Size). Επίσης ο όμιλος Attica καταλαμβάνει την 1η θέση παγκοσμίως στη μεταφορική ικανότητα επιβατών ακτοπλοΐας με δυνατότητα μεταφοράς 51.000 επιβατών ακολουθούμενος από τις GNV και Grimaldi.

Τα 44 πλοία των Attica/ΑΝΕΚ και Μινωικών, αποτελούν τους στυλοβάτες της αγοράς αφού διακινούν επιβάτες και προπάντων το μεγαλύτερο μέρος των φορτίων από και προς τα νησιά. Καλύπτουν καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους τις ανάγκες των κατοίκων στη νησιωτική χώρα με μεγάλα επιβατηγά/οχηματαγωγά πλοία των οποίων ο μέσος όρος μήκους είναι τα 145μ.

SEAJETS

Η εταιρία Seajets συμφερόντων του Μάριου Ηλιόπουλου αποτελεί τη μεγαλύτερη ιδιωτική Ελληνική ακτοπλοϊκή εταιρία με στόλο 29 πλοία (24 ταχύπλοα και 5 συμβατικά). Διαθέτει το μεγαλύτερο στόλο ταχυπλόων παγκοσμίως και εξυπηρετεί 50 νησιά στο Αιγαίο με 400 διασυνδέσεις μεταξύ λιμανιών των νησιών του. Η Seajets χρησιμοποιεί τα περισσότερα ταχύπλοα πλοία της μόνο κατά την υψηλή τουριστική περίοδο, προσαρμόζοντας τα δρομολόγιά της. Απολαμβάνει λοιπόν τα ιδιαίτερα πλεονεκτήματα των ταχυπλόων που δραστηριοποιούνται μόνο την περίοδο υψηλής ζήτησης.

H εταιρία συνεχίζει τις αγορές μεταχειρισμένων πλοίων όπως τα προηγούμενα χρόνια, αποκτώντας τους τελευταίους μήνες τα κάτωθι 8 πλοία:

1. Τα αδελφά πλοία «Osman Gazi 1» και «Orhan Gazi 1» που ναυπηγήθηκαν στην Austal (Henderson) της Αυστραλίας το 2007 για λογαριασμό της Τουρκικής Istanbul Deniz Otobusleri (IDO).
2. Τα ταχύπλοα «Superrunner Jet 2» (1999), Champion Jet 3 (1997),
3. Το «Eurochampion Jet» (ex HSC Natchan Rera) που κατασκευάστηκε το 2007 στην Αυστραλία από την Incat.
4. Το συμβατικό πλοία Super Star II (1986)
5. Το συμβατικό πλοίο Express Skiathos (1996) από τον όμιλο Attica το οποίο δραστηριοποιείται στις Σποράδες.
6. Το High-Speed catamaran «Olympic Champion Jet» (ex.Santorini Palace) ναυπηγημένο το 2005 των Μινωικών Γραμμών με μακροχρόνια ναύλωση. Το πλοίο έκανε το δρομολόγιο για Μύκονο, Σαντορίνη, Πάρο, Σύρο, Νάξο ή Τήνο, από τον Πειραιά ή από το Ηράκλειο.

Τέλος η εταιρία ναύλωσε το πλοίο της «Caldera Vista» στην εταιρία Africa Morocco το οποίο θα δρομολογήσει στη γραμμή Ταγγέρη-Αλχεθίρα.

Εκτός από την Seajets, ο κ. Μάριος Ηλιόπουλος έχει δημιουργήσει την εταιρία κρουαζιέρας Neonyx Cruises, ενώ διατηρεί και στόλο φορτηγών πλοίων. Η Neonyx Cruises θα πραγματοποιεί κρουαζιέρες από τον Πειραιά για Μύκονο, Σαντορίνη, Τσεσμέ της Τουρκίας, με το κρουαζιερόπλοιο Mykonos Magic (ex Costa Magica) το οποίο ναυπηγήθηκε το 2004, έχει μήκος 272 μέτρα και διαθέτει 1.359 καμπίνες.

Ο κ. Μάριος Ηλιόπουλος επίσης διαθέτει και τα κρουαζιερόπλοια: Aegean Majesty (ex Veendam) το Queen of Oceans (ex P&O Oceana) και το Majesty of Oceans (ex Majesty of the Seas).

Μεσαίες Εταιρίες 

Σε αυτήν την κατηγορία εντάσσονται τέσσερις εταιρίες που δραστηριοποιούνται στο χώρο τόσο σε κύριες, όσο και σε άγονες και ενδονησιωτικές γραμμές.

Οι εταιρίες Fast Ferries, Levante Ferries, Golden Star Ferries και Dodekanisos Seaways δραστηριοποιούνται με συμβατικά πλοία καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Στον ακόλουθο πίνακα αναγράφονται τα δρομολογημένα μόνο πλοία.

Η αναφορά μας εδώ γίνεται πάντα σε επίπεδο στόλου και μόνο, καθώς αυτές οι εταιρίες δεν δημοσιοποιούν οικονομικά ή άλλου είδους στοιχεία. Τα στοιχεία των στόλων προέρχονται από τις ιστοσελίδες των εταιριών, ενώ τα στοιχεία για τις αγοραπωλησίες των πλοίων προέρχονται από το διαδίκτυο και από πηγές της αγοράς.

FAST FERRIES

H Fast Ferries ιδρύθηκε από τους Παναγιώτη και Γιάννη Παναγιωτάκη to 1989. Ο στόλος της εταιρίας αποτελείται από 3 πλοία συμβατικού τύπου: το «Fast Ferries Andros», το «Αικατερίνη Π.» και το «Θεολόγος Π.», καθώς και το ταχύπλοο Thunder. Δραστηριοποιείται στις γραμμές Ραφήνα – Άνδρο- Τήνο- Μύκονο, και Πειραιά-Σύρο-Μύκονο-Νάξο. Από το καλοκαίρι του 2023, η εταιρία με το πλοίο «Thunder» υλοποιεί το δρομολόγιο Πειραιά – Σύρο – Μύκονο – Πάρο – Ίο- Σαντορίνη – Ηράκλειο Κρήτης.

LEVANTE FERRIES

Η Levante Ferries, συμφερόντων κ. Γιώργου Θεοδόση δημιουργήθηκε το 2015 με την ένωση 3 ακτοπλοϊκών εταιρειών των Levante, Ionissos και Zante Ferries. Έχει 6 πλοία, τα «Fior de Levante», «Mare di Levante», «Ανδρέας Κάλβος», «Κεφαλονιά», «Smyrna di Levante» και «Contessa di Levante» εκ των οποίων τα 4 είναι δρομολογημένα στις γραμμές Πάτρας/Κυλλήνης – Ζακύνθου-Κεφαλλονιάς, Ιθάκης .

GOLDEN STAR FERRIES

Η εταιρία έχει 4 πλοία, εκ των οποίων τα 2 είναι συμβατικά («Superferry» και «Andros Queen») και 2 ταχύπλοα τα «Superexpress» και το «Golden Princess». Το τελευταίο που αποκτήθηκε το 2023 είναι το ex«Gotlandia II» ένα ταχύπλοο Monohull, το οποίο κατασκευάστηκε στα ιταλικά ναυπηγεία της Fincantieri το 2006. Η χωρητικότητά του είναι 6554 GT και το βύθισμά του είναι 3,3 μέτρα. Το ολικό μήκος του (LOA) είναι 122 μέτρα και το πλάτος του είναι 16,65 μέτρα. Μπορεί να μεταφέρει μέχρι 780 επιβάτες και 160 ΙΧ. και αναπτύσσει ταχύτητα 35 κόμβων.

DODEKANISOS SEAWAYS

Η Dodekanisos Seaways της οικογενείας Σπανού δραστηριοποιείται στις θαλάσσιες συγκοινωνίες στα Δωδεκάνησα και τα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου. Διαθέτει δύο ταχύπλοα καταμαράν, το Dodekanisos Express και το Dodekanisos Pride καθώς και το Ε/Γ – Ο/Γ Παναγία Σκιαδενή τα οποία καλύπτουν 17 νησιωτικούς προορισμούς.

Μικρότερες Εταιρίες 

Σε αυτήν την κατηγορία εντάσσονται 24 εταιρίες που δραστηριοποιούνται στο χώρο κυρίως σε άγονες και ενδονησιωτικές γραμμές. Η αναφορά  εδώ γίνεται πάντα σε επίπεδο στόλου και μόνο καθώς αυτές οι εταιρίες δεν δημοσιοποιούν οικονομικά ή άλλου είδους στοιχεία. Τα στοιχεία των στόλων προέρχονται από τις ιστοσελίδες των εταιριών, ενώ τα στοιχεία για τις αγοραπωλησίες των πλοίων προέρχονται από το διαδίκτυο και από πηγές της αγοράς.

Πρέπει να τονίσουμε ότι πολλές από αυτές τις εταιρίες πάρα το γεγονός ότι έχουν τοπικό χαρακτήρα παρουσιάζουν καινοτόμες διαχειριστικές δομές, υιοθετούν προγράμματα καρτών προνομίων, κρατήσεις on line, Web check in, e-tickets όπως οι μεγαλύτερες εταιρίες και εξελίσσουν το προϊόν της ακτοπλοΐας.

Επίσης τονίζουμε ότι οι περισσότερες από τις εταιρίες αυτές επισκευάζουν ή και σε κάποιες περιπτώσεις χτίζουν τα πλοία τους στην Ελλάδα, γεγονός που χρήζει ιδιαίτερης ευαρέσκειας, και στήριξης από το κράτος αλλά και όλους τους δημόσιους φορείς. Βασική προϋπόθεση όμως αποτελεί η ανάπτυξη εταιρικού προφίλ με στόχο να μπορέσουν να αντλήσουν τραπεζικά κεφάλαια.

Ανάλυση Ζήτησης 

Η ανάπτυξη των νησιών μας στηρίζεται αποκλειστικά στην ακτοπλοΐα. H ακτοπλοΐα συνδέει 115 κατοικήσιμα νησιά στα οποία ζει το 14,6% του πληθυσμού της χώρας. Από αυτά τα νησιά μόνο τα 25 διαθέτουν αεροδρόμιο, οι ενδομεταφορές εξυπηρετούνται μόνο διά θαλάσσης, ενώ το 85% των εμπορευματικών αναγκών των νησιών και το σύνολο της τροφοδοσίας τους καλύπτονται με τα ακτοπλοϊκά πλοία.

Τα στατιστικά στοιχεία που έχουν δημοσιευτεί από την Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία (ΕΛΣΤΑΤ), επιβεβαιώνουν τη συνεχιζόμενη αύξηση στη μεταφορική κίνηση επιβατών και οχημάτων το 2023 σε σχέση με το 2022. Παρόλα αυτά το ποσοστό της αύξησης είναι κατά πολύ μικρότερο σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Όσον αφορά τους επιβάτες η αύξηση έφτασε το 7% το 2023, έναντι 36% το 2022 σε σχέση με το 2021, ενώ όσον αφορά τα οχήματα στο σύνολό τους (αυτοκίνητα και φορτηγά) έφτασε στο 4% το 2023, έναντι 12% το 2022 σε σχέση με το 2021 (Πίνακες 6&7). Σημειώνεται ότι η ΕΛΣΤΑΤ δεν έχει δημοσιοποιήσει το διαχωρισμό αυτοκινήτων και φορτηγών.

Η ζήτηση του μεταφορικού έργου των επιβατών και των οχημάτων αυξάνεται διαρκώς από το 2013, με εξαίρεση το 2020 που μειώθηκε δραματικά λόγω της πανδημίας. Το μεγαλύτερο ποσοστό της ζήτησης συγκεντρώνεται κατά τους θερινούς μήνες.

Το 2023 η κίνηση των επιβατών έφτασε το επίπεδο ρεκόρ του έτους 2019 ενώ η κίνηση στα αυτοκίνητα ξεπέρασε το αντίστοιχο επίπεδο.

Διαβάστε επίσης

XRTC: Η μεγαλύτερη ιδιωτική ναυτιλιακή εταιρεία είναι η SEAJETS του Μάριου Ηλιόπουλου – Μέσα σε λίγους μήνες αγόρασε 8 πλοία

XRTC (Γιώργος Ξηραδάκης): Περιορισμένες οι δυνατότητες αντικατάστασης των ακτοπλοϊκών πλοίων

Γιώργος Ξηραδάκης: Η Ελλάδα είναι πλέον κέντρο καινοτομίας της παγκόσμιας ναυτιλίας