Με σταθερά βήματα οι ευρωπαϊκοί οργανισμοί προχωρούν στην πλήρωση των ηγετικών θέσεων που θα αναλάβουν την ευθύνη της λειτουργίας της Ευρώπης στην επόμενη πενταετία. Παρεμπιπτόντως, η  απουσία Ελλήνων είναι εντυπωσιακή. Αναμένεται η επιβεβαίωση των φαβορί στις ανώτατες θέσεις και μετά η επιλογή των Επιτρόπων. Εκεί θα δούμε ελληνικό όνομα – είναι θέμα θεσμικό και όχι εκλογικό. Ευτυχώς.

Η νέα ηγεσία θα πέσει αμέσως στα βαθιά. Πέρα από τα θεμελιώδη (κλιματική κρίση, ενέργεια, μετανάστευση, ανάπτυξη, ανισότητες) ο πόλεμος Ρωσίας – Ουκρανίας νομοτελειακά θα φέρει την Ευρώπη αντιμέτωπη με εξαιρετικά δύσκολες αποφάσεις. Ουσιαστικά, η ευρωπαϊκή ηγεσία θα έχει να κάνει με δύο βασικά σενάρια.

Το ένα σενάριο θέλει την μη εκλογή του Τραμπ και τον πόλεμο να συνεχίζεται. Ήδη, η συνεισφορά της Ευρώπης σε πολεμικό εξοπλισμό και χρήματα είναι υπερδιπλάσια αυτής των ΗΠΑ. Η επέκταση της διάρκειας του πολέμου θα υποχρεώσει την Ευρώπη να συνεχίσει στον δρόμο της αύξησης των αμυντικών δαπανών και θα παγιώσει την αντίληψη ότι, στην ουσία, η Ευρώπη και η Ρωσία μάχονται στο πεδίο της Ουκρανίας ως αντιπρόσωποι των ΗΠΑ και της Κίνας.

Η συνέχιση του πολέμου θα δοκιμάσει σοβαρά την ευρωπαϊκή συνοχή, την οικονομική διαχείριση και την πολιτική σταθερότητα. Η Ευρώπη θα κινδυνεύσει να διαχωριστεί στις Βορειοανατολικές και στις Νοτιοδυτικές χώρες – οι πρώτες θα εμμένουν στον πόλεμο κατά της Ρωσίας φοβούμενες την δική τους εδαφική και εθνική ακεραιότητα ναν πέσει η Ουκρανία, ενώ οι δεύτερες θα ενδιαφέρονται για την ανάπτυξη, την μετανάστευση, την άνοδο της άκρας δεξιάς.

Η τόνωση της αμυντικής βιομηχανίας φέρνει ανάπτυξη (αυτό έκανε η Ναζιστική Γερμανία) αλλά ουσιαστική πανευρωπαϊκή αμυντική ισχύ δεν μπορεί να υπάρξει με το Σύμφωνο Ανάπτυξης και Σταθερότητας—που θα αμφισβητηθεί έντονα. Η οικονομική διαμάχη, σύντομα θα φέρει στην επιφάνεια την υποθάλπτουσα πολιτική αστάθεια με την άνοδο της ακροδεξιάς και τις συγκρούσεις που θα ακολουθήσουν με την ακροαριστερά και την αριστερά. Η συνεχιζόμενη αμερικανική παρουσία και στήριξη θα απαλύνει τα προβλήματα, αλλά πάντως δεν θα τα εξαφανίσει. Η Ευρώπη δεν θα έχει την επιλογή να συνεχίσει με το status quo.

Το δεύτερο σενάριο που βλέπει την επανεκλογή του Τραμπ, θέλει τις ΗΠΑ να αποσύρονται από τον πόλεμο, ώστε να επικεντρωθούν στην διαμάχη με την Κίνα, οπότε η Ευρώπη θα έχει το δίλημμα αν θα συνεχίσει μόνη της ή αν θα αφήσει την Ουκρανία στην τύχη της. Αν συνεχίσει μόνη της τότε επιστρέφουμε στο πρώτο σενάριο, με την διαφορά ότι δεν θα υπάρχει ο παράγων που κάνει τα διλήμματα λιγότερο αιχμηρά—οι ΗΠΑ.

Αν η Ευρώπη δεχτεί τον διαμελισμό της Ουκρανίας, τότε ανοίγεται μπροστά της ένας δρόμος γεμάτος διλήμματα που είναι ταυτόχρονα και παγίδες: οι σχέσεις με την Ρωσία και ο κίνδυνος της Ρωσικής επέκτασης. Το ενεργειακό και η εξάρτηση από την Ρωσία. Το μεταναστευτικό, καθώς θα είναι εκατοντάδες χιλιάδες οι Ουκρανοί που θα αναζητήσουν ασφάλεια στην Δύση. Ο πολεμικός εξοπλισμός των κρατών-μελών της Ευρώπης που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή αμύνης απέναντι στην Ρωσία – Βαλτικές χώρες, Πολωνία, Τσεχία, Αυστρία. Η δημοσιονομική ισορροπία και ο φόβος του πληθωρισμού. Η πυριτιδαποθήκη των Βαλκανίων.

Οι ενδοευρωπαϊκές διαμάχες θα ενταθούν, οι συγκρούσεις θα είναι ακραίες σε πολιτικό επίπεδο, το Ευρωπαϊκό εγχείρημα θα κινδυνεύσει σοβαρά – με τις πιθανότητες να μην ευνοούν την επιβίωση του. Οπότε και την επιβίωση της φιλελεύθερης δημοκρατίας.

Το μεγάλο ερώτημα αφορά πρώτα την Κίνα, όπου τα συμφέροντά της δεν ταυτίζουν υποχρεωτικά με αυτά της Ρωσίας σε όλα τα θέματα. Ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας συμφέρει την μεγάλη Ασιατική χώρα, διότι απομυζά όπλα, χρήματα, πολιτικό κεφάλαιο από τις ΗΠΑ και τις εμποδίζει να επικεντρωθούν στην Ασία. Αν, βέβαια, ο πόλεμος λήξει υπέρ της Ρωσίας ως κομπάρσοι θα έχουν κερδίσει—οικονομικά και ιδεολογικά–  αλλά ως πρωταγωνιστές στο άλλο γήπεδο της Ασίας θα έχουν να αντιμετωπίσουν αυξημένους κινδύνους από μία Αμερική που θα είναι πλέον κατάφορα εναντίον τους—γιατί αυτή είναι η πολιτική Τραμπ.

Στην πολυετή ιστορία της η Ευρώπη έχει δει τις πιο φωτισμένες δημοκρατίες και τις πιο απεχθείς τυραννίες. Στα επόμενα χρόνια η Ευρώπη θα πρέπει να αποφασίσει αν θα επιστρέψει στο σκοτεινό παρελθόν της, διαμελισμένη, αδύναμη, περιθωριακή ή να συμπτυχθεί και θα αποκτήσει τα εχέγγυα μίας μεγάλης δύναμης που θα παίζει ισότιμα με Κίνα, ΗΠΑ και Ρωσία το γεωπολιτικό παιγνίδι. Αν η Ευρώπη επιστρέψει στον παλιό κακό εαυτό της, πιο κάτω στον δρόμο, πάντως, υπάρχουν ανερχόμενες δυνάμεις που δεν θα αφήσουν ένα κενό ακάλυπτο –—λέγε με Ινδίες, για παράδειγμα.

Διαβάστε επίσης

Αλλάζει, πόσο και πώς, το παιγνίδι η υποψηφιότητα Διαμαντοπούλου;