Πρόκειται για το αρχοντικό της βυζαντινής οικογένειας των Μπενιζέλων-Παλαιολόγων, ένα κτήριο με συνεχή ζωή από τον 16ο αιώνα.

Στην καρδιά της πρωτεύουσας, στη σκιά της Ακρόπολης, η οικία επί της οδού Αδριανού 96 αποτελεί πλέον έναν χώρο περιήγησης στην αθηναϊκή κοινωνία του 18ου αιώνα με την αξιοποίηση σύγχρονων οπτικοακουστικών μέσων.

Πρόκειται για το ιστορικό κτίριο της οικογένειας Μπενιζέλων – Παλαιολόγων, το οποίο βρίσκεται στην Πλάκα και ένα αρχικό τμήμα του ανάγεται στον 16ο αιώνα. Μέλος της ίδιας οικογένειας με βυζαντινές καταβολές ήταν και η Ρηγούλα Μπενιζέλου. Πρόκειται για τη μετέπειτα μοναχή, γνωστή ως Αγία Φιλοθέη η Αθηναία, η οποία έζησε στην προγονική της κατοικία.

Με την ανακαίνιση αποκαλύφθηκε ένα αθηναϊκό αρχοντικό αστικού τύπου του 1750, το παλαιότερο κτίριο-κατοικία που διασώζεται σήμερα στην Αθήνα. Είναι η ατμόσφαιρα μέσα στην οποία μεγάλωσε και η Αγία Φιλοθέη στο πλαίσιο μιας αστικής πνευματικής ακμής. Το μνημείο ήταν γνωστό από τη μελέτη του Αν. Ορλάνδου το 1940 και ήταν ήδη αλλοιωμένο από παρεμβάσεις που είχαν γίνει στο πέρασμα του χρόνου, είχε διχοτομηθεί σε δύο ιδιοκτησίες και το χαγιάτι είχε κλείσει.
Ο νέος μουσειακός χώρος στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας θα αποτελεί ένα ιδιαίτερο μνημείο για την Ιστορία της πόλης από τον 16ο έως τον 18ο αιώνα. Ενα μικρό παζλ της Αθήνας μέσω μιας κατοικίας της οθωμανικής περιόδου στην οποία ξετυλίγονται η αρχιτεκτονική, η ζωή μέσα σε αυτό και μια ολόκληρη εποχή.

Την εποχή της ακμής του αρχοντικού υπήρχαν τουλάχιστον 25 μεγάλα διώροφα αρχοντόσπιτα με τοξωτές στοές στα ισόγεια ξύλινα ανοικτά χαγιάτια. Από αυτά το μόνο που σώθηκε είναι το αρχοντικό των Μπενιζέλων με το ανοιχτό χαγιάτι, την τοξοτοιχία, τον ορτά-σοφά που πρόβαλε σε εξώστεγο, τα πλευρικά του κιόσκια και τον μεγάλο οντά με το τζάκι, ξύλινες κατασκευές και δείγματα διακόσμησης. Το κτίριο συνυπάρχει με αρχαιολογικά ευρήματα τα οποία φροντίζει η αρχαιολογική υπηρεσία, όπως το υστερορωμαϊκό τείχος. Νοτιοδυτικά στο υπέδαφος υπάρχει μια μεσαιωνική δεξαμενή.

Η ιστορία του αρχοντικού

Το Αρχοντικό Μπενιζέλου στην οδό Αδριανού 96 στην Πλάκα, τυπικό δείγμα αστικής αρχιτεκτονικής της προεπαναστατικής Αθήνας (15ος – 16ος αι.) και προγονικό σπίτι της Αγίας Φιλοθέης της Αθηναίας, είναι το πιο παλιό σπίτι της πρωτεύουσας. Ανήκε στην αριστοκρατική οικογένεια του Αθηναίου άρχοντα Άγγελου Μπενιζέλου, που ήλκε την καταγωγή της από βυζαντινό οίκο. Ο Άγγελος Μπενιζέλος γεννήθηκε περί το 1490 και ήταν πατέρας της Ρεγούλας ή Ρηγούλας Μπενιζέλου, της μετέπειτα μοναχής και αγίας Φιλοθέης της Αθηναίας (1522 – 1589).

Η Ρεγούλα Μπενιζέλου ήταν μοναχοκόρη του Άγγελου Μπενιζέλου και της Σηρίγης Παλαιολογίνας. Σε πολύ νεαρή ηλικία παντρεύτηκε τον κατά πολύ μεγαλύτερό της, Ανδρέα Χειλά. Μετά από τρία χρόνια συζυγικού βίου, η Ρεγούλα Μπανιζέλου χήρευσε και “διέτριβε του λοιπού εις το πατρικόν της οσπήτιον προς ένα και μόνον σκοπόν αφορώσα αγαθοεργίες”. Σε σύντομο χρονικό διάστημα, το 1551, έγινε μοναχή με το μοναχικό όνομα Φιλοθέη.

Το χριστιανικό και ανθρωπιστικό έργο της μοναχής Φιλοθέης προκάλεσε την οργή των Τούρκων, οι οποίοι κατά τη νύκτα της 2ας Οκτωβρίου 1588 την συνέλαβαν στο Μετόχι του Αγίου Ανδρέα της οδού Λευκωσίας, κοντά στην Πλατεία Αμερικής, όπου οι μοναχές τελούσαν ολονυκτία στη μνήμη του Διονυσίου του Αρεοπαγίτου, πολιούχου των Αθηνών, την βασάνισαν και από τα πολλά τραύματά της πέθανε στις 19 Φεβρουαρίου 1589. Το σκήνωμά της βρίσκεται στο Μητροπολιτικό Ναό των Αθηνών.

Σήμερα, το αρχοντικό λειτουργεί με την ευθύνη του Φιλανθρωπικού Οργανισμού «ΑΠΟΣΤΟΛΗ» της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών. Το όλο κτηριακό συγκρότημα μπορεί να χαρακτηρισθεί ως μουσείο, αφού σε αυτό αποτυπώνονται σημαντικές περίοδοι της ιστορικής διαδρομής της ίδιας της πόλεως των Αθηνών.

Πηγή: www.thetoc.gr