ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΥΠΑΡΙΣΣΗΣ
What lies ahead:
AI in Business
Η τεχνητή νοημοσύνη ως πράσινη κατάρα
αλλά και ευλογία
John Thornhill, αρθρογράφος FT
Μία από τις πιο εύκολες υποσχέσεις που δίνονται για την τεχνητή νοημοσύνη είναι ότι θα μας επιτρέψει να αντιμετωπίσουμε τις μεγάλες προκλήσεις του κόσμου, όπως η κλιματική αλλαγή. Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να βοηθήσει στη λειτουργία εξυπνότερων δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας, στον σχεδιασμό αποδοτικότερων ηλεκτρικών οχημάτων και στον εντοπισμό της ρύπανσης από πλαστικό στους ωκεανούς μας.
Αλλά τα data centers που φιλοξενούν τα τελευταία μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης καταναλώνουν υπερβολικά μεγάλες ποσότητες ενέργειας και νερού. Μήπως είναι, λοιπόν, η τεχνητή νοημοσύνη περισσότερο πρόβλημα παρά λύση όσον αφορά την έκτακτη ανάγκη για το κλίμα;
Οι τρόποι με τους οποίους η τεχνολογία κινείται προς αντίθετες κατευθύνσεις αναδεικνύονται από την εμπειρία της Microsoft, η οποία το 2020 ανέλαβε μια από τις πιο τολμηρές περιβαλλοντικές δεσμεύσεις στην ιστορία των επιχειρήσεων.
Η εταιρεία τεχνολογίας υποσχέθηκε ότι έως το 2030 θα είχε πετύχει αρνητικό αποτύπωμα στο άνθρακα και έως το 2050 θα είχε αντισταθμίσει όλες τις εκπομπές που είχε παράγει από την ίδρυσή της, το 1975.
Ωστόσο, η Microsoft έχει ακόμη πολύ δρόμο να διανύσει. Τον περασμένο μήνα ανέφερε ότι οι εκπομπές της είχαν αυξηθεί κατά 29% από το 2020, καθώς συνέχισε να επενδύει μαζικά σε υποδομές δεδομένων.
Πρόσφατα, η εταιρεία ανακοίνωσε ότι επενδύει 3,2 δισεκατομμύρια δολάρια τα επόμενα δύο χρόνια με στόχο να επεκτείνει την υποδομή του cloud computing στη Σουηδία. Συνολικά, η Microsoft σκοπεύει να δαπανήσει περισσότερα από 50 δισεκατομμύρια δολάρια φέτος σε κέντρα δεδομένων, σε αυτό που ένας αναλυτής χαρακτήρισε ως «τη μεγαλύτερη ανάπτυξη υποδομών που έχει δει ποτέ η ανθρωπότητα».
Η συμβουλευτική εταιρεία δεδομένων Gartner προβλέπει ότι οι παγκόσμιες δαπάνες για κέντρα δεδομένων θα αυξηθούν κατά 10% φέτος στα 260 δισεκατομμύρια δολάρια.
Η Microsoft και η OpenAI, η νεοφυής επιχείρηση τεχνητής νοημοσύνης που υποστηρίζει ένθερμα, σχεδιάζουν επίσης να επενδύσουν έως και 100 δισ. δολάρια για την κατασκευή ενός υπερυπολογιστή και ενός κέντρου δεδομένων με έδρα τις ΗΠΑ, σύμφωνα με το The Information.
Η υπερμεγέθης υποδομή δεδομένων που απαιτείται για την λειτουργία ενεργοβόρων μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης προκαλεί ήδη περιβαλλοντική ζημιά.
Όπως σημειώνει η Microsoft στην τελευταία της έκθεση βιωσιμότητας, οι υποδομές και η ηλεκτρική ενέργεια που απαιτούνται για την τροφοδοσία των τελευταίων τεχνολογιών δημιουργούν «νέες προκλήσεις για την επίτευξη των δεσμεύσεων βιωσιμότητας σε ολόκληρο τον τεχνολογικό τομέα».
Παρόλο που η εταιρεία παρέμεινε αισιόδοξη ότι θα πετύχει τους μακροπρόθεσμους στόχους της να γίνει αρνητική ως προς τον άνθρακα, θετική ως προς το νερό και μηδενική ως προς τα απόβλητα, αναγνώρισε ότι δεν είναι ακόμη σε καλό δρόμο όσον αφορά τη μείωση των έμμεσων εκπομπών και την αναπλήρωση περισσότερου νερού από αυτό που χρησιμοποιείται στα κέντρα δεδομένων της.
Οι ερευνητές εργάζονται σκληρά για να κάνουν τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης να λειτουργούν περισσότερο με λιγότερη ενέργεια, κάτι που σαφώς έχει μεγάλο οικονομικό και περιβαλλοντικό ενδιαφέρον.
Στο πλαίσιο της πράσινης δέσμευσής της, η Microsoft δαπανά επίσης σημαντικά ποσά σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Πριν από δύο μήνες, ο εταιρικός κολοσσός δεσμεύτηκε να θέσει σε λειτουργία 10,5 γιγαβάτ ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στις ΗΠΑ και την Ευρώπη σε συνεργασία με την Brookfield Asset Management. Η πρόσθετη δυναμικότητα, που ισοδυναμεί με την τροφοδοσία 1,8 εκατομμυρίων σπιτιών, θα κοστίσει περίπου 10 δισεκατομμύρια δολάρια.
Η εταιρεία ποντάρει σε μεγάλο βαθμό σε μικρούς αντιδραστήρες πυρηνικής ενέργειας για την παραγωγή ενέργειας χωρίς άνθρακα.
Επιπλέον, έχει συμφωνήσει να αγοράσει ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από πυρηνική σύντηξη από την Helion Energy έως το 2028 (υποθέτοντας ότι μπορεί να παραχθεί μέχρι τότε). Η Helion είναι μία start-up με μεγάλη χρηματοδότηση, που υποστηρίζεται από τον Sam Altman, διευθύνοντα σύμβουλο της OpenAI.
Οι μεγάλες εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης υποστηρίζουν ότι, σε παγκόσμιο επίπεδο, οι ενεργειακές απαιτήσεις της ψηφιακής οικονομίας παραμένουν συγκριτικά μικρές.
Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, τα κέντρα δεδομένων αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 1,5% της παγκόσμιας χρήσης ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτό όμως που προκαλεί ανησυχία είναι το πόσο γρήγορα αυξάνονται.
Ο ΔΟΕ προβλέπει ότι μέχρι το 2026, τα κέντρα δεδομένων μπορεί να καταναλώνουν 1.000 τεραβατώρες ηλεκτρικής ενέργειας, υπερδιπλάσιες από το επίπεδο του 2022.
Δεδομένου ότι τα περιβαλλοντικά μειονεκτήματα της τεχνητής νοημοσύνης είναι τόσο εμφανή, είναι ακόμη πιο επιτακτική η ανάγκη να αξιοποιηθούν τα πλεονεκτήματα της.
Ένας από τους πιο ενδιαφέροντες τομείς είναι η πρόβλεψη του καιρού, η οποία μπορεί να μας βοηθήσει να προσαρμοστούμε στην κλιματική αλλαγή. Τον Νοέμβριο, ερευνητές της Google DeepMind παρουσίασαν το GraphCast, ένα μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης που είναι πιο ακριβές (και ενεργειακά αποδοτικότερο) στην πραγματοποίηση 10ήμερων μετεωρολογικών προβλέψεων σε σχέση με τις συμβατικές μεθόδους.
Καθώς όλο και περισσότερες χώρες εξετάζουν λύσεις γεωμηχανικής για την κλιματική αλλαγή, όπως ο βομβαρδισμός νεφών και η δέσμευση άνθρακα, οι ερευνητές της τεχνητής νοημοσύνης επικεντρώνονται επίσης στην ανάπτυξη μοντέλων για τις πιθανές επιπτώσεις.
«Οι πτυχές της εθνικής ασφάλειας του καιρού είναι ένα τεράστιο θέμα αυτή τη στιγμή», μου λέει ο διευθύνων σύμβουλος μιας εταιρείας τεχνητής νοημοσύνης. «Οι άνθρωποι θεωρούν ότι η γεωμηχανική θα συμβεί και θέλουν να γνωρίζουν ποιες θα είναι οι επιπτώσεις».
Προς το παρόν, το περιβαλλοντικό κόστος της τεχνητής νοημοσύνης είναι πραγματικό, ενώ τα οφέλη παραμένουν πιο ασαφή. Ήρθε η ώρα η βιομηχανία να εκπληρώσει περισσότερο τις φιλόδοξες υποσχέσεις της.