Αρχιτεκτονική: Εξοχική κατοικία στην Μεσσηνία

Εννοιολογικά η “ηθική” του σχεδιασμού προκύπτει από το “habitus”, δηλαδή τις “συνήθειες”. Σχετίζεται με τον τρόπο ζωής, με την ατμόσφαιρα της διαβίωσης, δεν απευθύνεται άμεσα στο κτίριο/κατασκευή, αλλά κυρίως στο βίωμα που αυτό προκαλεί. Η “αφήγηση” που επινοήθηκε δεν είναι απλά μια “ειδυλλιακή, εικονογραφική μεταφορά”, αλλά μια διαρκής εντατική διάδραση που προτρέπει τον χρήστη να αφουγκραστεί την συνομιλία του Τόπου – την απανταχού παρούσα θάλασσα της Μεσσηνίας στην συγκεκριμένη περίπτωση – με τον σύγχρονο τρόπο κατοίκησης. Ο διάλογος αυτός, όπως εκφράζεται χωρικά, διαθέτει υλικότητα, πυκνότητα, βαρύτητα, θερμοκρασία και ακουστική ποιότητα, στοιχεία που δεν έχουν να κάνουν με αφηρημένες έννοιες αλλά με μια εμπεριστατωμένη εμπειρία.

“… Το να χτίζεις κτίρια για να ζουν άνθρωποι δεν είναι εύκολη υπόθεση…”, γράφει ο Άρης Κωνσταντινίδης. Και συνεχίζει: “… Η επιθυμία του αρχιτέκτονα πρέπει να ακουμπάει στο δίκιο του τοπίου. Αναφέρομαι σε μια αρχιτεκτονική που φυτρώνει μέσα από ένα χώμα συγκεκριμένο, ενόσω δέχεται τον διαφορετικό ήλιο του κάθε κλίματος για να αναπτυχθεί. Ο αρχιτέκτονας είναι ένας ποιητής που λέξεις έχει την πέτρα, το ξύλο, το μέταλλο, ένας ποιητής των υλικών του Τόπου στον οποίο χτίζει…” Με την θάλασσα να απλώνεται στο βάθος του ορίζοντα από άκρη σε άκρη και την ατελείωτη αμμουδιά να μεσολαβεί, με τις ξύλινες αποβάθρες να προσπαθούν να ενώσουν την γη με το πέλαγος, στην προτεινόμενη σύνθεση η σχεδόν “εξ’ επαφής” απόσταση του κτιρίου από την οριογραμμή της ακτής εγκαθιστά ένα σύνολο εννοιολογικών και οπτικών σχέσεων που συνιστούν τον βασικό παράγοντα γέννησης του αρχιτεκτονικού χώρου.

Κατά την συνθετική διαδικασία προβλέφθηκε μια οργάνωση οριζόντιας ζώνης – θυμίζοντας ξύλινη προβλήτα ή πλοίο καθώς ταξιδεύει – η οποία συγκεντρώνει όλες τις στεγασμένες και υπαίθριες δραστηριότητες. Ακολουθώντας την εικόνα που ξεδιπλώνει το τοπιακό πανόραμα, η εσωτερική συγκρότηση παραθέτει διαφορετικές, αλληλοεξαρτημένες όμως μεταξύ τους, προτεραιότητες θεάσεων και κατ’ επέκταση χωρικών ρόλων. Η αρχιτεκτονική “ιδέα” διαπραγματεύεται ακριβώς τον διάλογο ανάμεσα στο κτίριο και το τοπίο, ταξινομώντας το εσωτερικό του, και αντίστοιχα τον υπαίθριο χώρο του, σε περιοχές συνεύρεσης ή περισσότερο ιδιωτικές, σε εξωστρεφείς ή εσωστρεφείς, σε καθημερινές ή αναπάντεχες. Με τον τρόπο αυτό η τελική διάταξη σχηματίζεται από άθροισμα επιμέρους ιεραρχημένων ενοτήτων που αναλογούν στις διαβαθμίσεις της θέας και του αρχιτεκτονικού χώρου. Προκύπτει έτσι μια αρθρωτή δομή που αποτελεί την εξισορρόπηση όλων αυτών των αλληλεπιδράσεων  φανερώνοντας με απλά μέσα την συνολική λογική της σύνθεσης.

Στο πλαίσιο αυτό, το συντακτικό του σχεδιασμού βασίζεται σε επάλληλες διαβαθμισμένες μεταβάσεις, όπου κάθε φορά αποκαλύπτεται σε δεύτερο πλάνο το τοπίο. Έτσι, η πεζή κίνηση από τον δημόσιο χώρο προς το εσωτερικό της κατοικίας εξελίσσεται σε ακολουθία αποκαλύψεων – όπως είναι το υδάτινο στοιχείο στην περιοχή της εισόδου και το αίθριο με τα εποχικά λουλούδια στην συνέχεια – μεταμορφώνοντας σε υπερβατική την πορεία προσέγγισης.
Το κτίριο αναδεικνύεται σε διαμεσολαβητή ανάμεσα στον χρήστη και το τοπίο, σε ένα αφηγηματικό πεδίο πάνω στο οποίο συναντώνται διαφορετικές ροές διερευνήσεων. Ο μικρόκοσμος που παράγεται επιτρέπει την συμμετοχή σε μια σειρά δράσεων που σχετίζονται με το τεχνητό στοιχείο και το φυσικό, το πρώτο πλάνο και το φόντο, με την καθημερινότητα και το έκτακτο, ενεργοποιώντας τις αισθήσεις και τα συναισθήματα που αντιστοιχούν κάθε φορά στην εν δυνάμει ατμόσφαιρα της στιγμής. Σ’ αυτό το “ταξίδι” βιώματα και χώροι διασταυρώνονται μεταξύ τους παρέχοντας μια άμεση εμπειρία από διαφορετικές “αφηγήσεις” που διεισδύουν η μία στην άλλη.