Από τα μαρμαράδικα της Τήνου στο σύγχρονο ντιζάιν – Μια πρόταση συμπόρευσης

«Κάποτε άκουγες τα παιδιά να παίζουν με τον μαντρακά στον δρόμο του Πύργου, κάποτε άκουγες το νερό να τρέχει, τις καμπάνες, κι οι πόρτες των σπιτιών και τα εργαστήρια μαρμαροτεχνίας ήταν ανοιχτά για όλους, σήμερα το μέρος είναι γεμάτο με μαγαζιά και δεν υπάρχει ένδειξη μαρμαροτεχνίας. Κάποτε, τα μαρμαράδικα και οι εκκλησίες ήταν χώροι όπου περνούσαμε μεγάλο μέρος του χρόνου και της εργασίας μας…».

Αυτά δηλώνει μετά λόγου γνώσεως ένας τήνιος γλύπτης μιλώντας για την μαρμαρογλυπτική της Τήνου, μια τέχνη ζωντανή εδώ και χιλιάδες χρόνια, που έχει συνυφανθεί με την πολιτιστική κληρονομιά του νησιού και των Κυκλάδων γενικότερα, και σήμερα πλέον έχει συμπεριληφθεί στον Κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO. Άλλωστε η Σχολή Καλών Τεχνών και Μαρμαρογλυπτικής του Πύργου Τήνου αποτελεί ένα από τα τρία μόνο σημεία στον κόσμο όπου εξασκείται αυτή η τέχνη.

Τι γίνεται όμως σήμερα, πώς συνεχίζεται αυτή η αρχέγονη τέχνη της επεξεργασίας του μαρμάρου στο νησί; Και τι μέλλον έχει;

Μια απάντηση στα ερωτήματα και ταυτόχρονα έναν δρόμο για την διάδοση και ενίσχυση της τηνιακής μαρμαρογλυπτικής μέσω του σύγχρονου design δείχνει η έκθεση-εγκατάσταση «A Future for the Past» του Μουσείου Μπενάκη. Έναν σταθμό επί της ουσίας στο διετές ερευνητικό πρόγραμμα υπό την επιμέλεια της ιστορικού, επιμελήτριας και μελετήτριας του σχεδιασμού Μαρία Κριστίνα Ντιντέρο με τον ίδιο τίτλο, το οποίο προσεγγίζει την κοινωνική διάσταση της μαρμαροτεχνίας στην Τήνο μέσω και της συνομιλίας της με τον σύγχρονο πολιτισμό.

Διάλογος για το μέλλον

Την δυνατότητα διασύνδεσης της παραδοσιακής αυτής τέχνης με την σύγχρονη εποχή επιδιώκει να αναδείξει το πρόγραμμα «A Future fo the Past», ειδικά σε μια περίοδο εντατικής τουριστικοποίησης της Τήνου. Η συσχέτιση όμως, της μαρμαρογλυπτικής με ένα σύγχρονο εικαστικό πλαίσιο μπορεί να ενισχύσει το αίσθημα του «ανήκειν» και μέσω της ενδυνάμωσης της συλλογικής ταυτότητας των Τηνιακών να αποτελέσει έναν παράγοντα βελτίωσης του επιπέδου ζωής, κοινωνικά και οικονομικά.

Με κεντρικό σημείο ενδιαφέροντος ένα γλυπτό-τραπέζι από μάρμαρο Διονύσου, προϊόν συνεργασίας του atelier μαρμάρου on·entropy και του τηνιακού γλύπτη-εικαστικού Δημήτρη Σκαλκώτου, η έκθεση είναι διάχυτη σε διάφορα σημεία της μόνιμης έκθεσης του Μουσείου Μπενάκη. Προσφέροντας έτσι, μια μοναδική ευκαιρία συνομιλίας ανάμεσα στα εκθέματα των συλλογών Βυζαντινής & Μεταβυζαντινής Τέχνης και Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού του Μουσείου και τις σύγχρονες δημιουργίες τηνιακών μαρμαρογλυπτών, οι οποίες με τη σειρά τους συνδιαλέγονται με γλυπτικά αντικείμενα σύγχρονου design από μάρμαρο.

Ένας τέτοιος διάλογος αναδεικνύει τη σχέση μεταξύ παλαιού και νέου και ανιχνεύει τρόπους αλληλοσυμπλήρωσης, ώστε να μπορούν και τα δύο, παραδοσιακή μαρμαροτεχνία και σύγχρονο design, να συμπορευθούν προς το μέλλον.

Γνώση και γενιές ανθρώπων

Τα έργα Τηνιακών μαρμαρογλυπτών στην έκθεση-εγκατάσταση επιλέχθηκαν λόγω των ιδιαίτερων πολιτιστικών τους αναφορών. Περιλαμβάνουν αντικείμενα με έμπνευση από την εκκλησιαστική τέχνη και τη λαογραφία και πολλά από αυτά διακοσμούν προσόψεις κατοικιών και εξωτερικούς χώρους στο χωριό Πύργος, ένα ανοιχτό μουσείο της τέχνης του μαρμάρου, όπως είναι γνωστό.

Για τους δημιουργούς του «A Future For The Past» άλλωστε, «το design δεν αφορά αποκλειστικά μία όμορφη και άνετη καρέκλα, αλλά τις γενιές ανθρώπων και το σύνολο γνώσης που χρειάζονται για να δημιουργηθεί κάτι. Η σύνδεσή τους με την ύλη αλλά και οι μεταξύ τους αλληλεπιδράσεις είναι η ουσία του crafts manship. Αυτά συχνά θεωρούνται δεδομένα ή παραβλέπονται, ενώ θα πρέπει να αναδειχθούν, ειδικά σε μια γρήγορα μεταβαλλόμενη εποχή».

Η έκθεση-εγκατάσταση στο Μουσείο Μπενάκη πραγματοποιείται σε συνεργασία με το atelier μαρμάρου on·entropy και την Ingenious Loci ΑΜΚΕ, μετά από μια ανάλογη παρουσίαση πέρυσι στην έκθεση 5VIE Design Week στο Μιλάνο, η οποία απέσπασε περισσότερες από 30 αναφορές στον τύπο (Wallpaper*, Design Miami, La Republica) και μια ειδική μνεία στο Salone Sustainability Award 2023).

Θα ακολουθήσει εξάλλου, μια συνάντηση-γιορτή με ποικίλες δράσεις και εργαστήρια στην Τήνο, όπως θα ανακοινωθούν σύντομα.

Διαβάστε επίσης:

Γλυπτά Παρθενώνα: Ανύπαρκτο το φιρμάνι του Έλγιν ακόμη και για τους Τούρκους

Ένας κόμης φωτογραφίζει την Αθήνα –Έργα του Νίκολαϊ φον Μπίσμαρκ σε έκθεση

Αναζητώντας μια «χαμένη» γειτονιά της παλιάς Αθήνας – Έκθεση της Αμερικανικής Σχολής