Τα τελευταία λουλούδια του Μανέ για μερικά εκατομμύρια δολάρια

Κόκκινα, ροζ και κίτρινα τριαντάφυλλα και μαζί ανθισμένες πασχαλιές σ’ ένα κρυστάλλινο βάζο. Πίσω τους το σκοτάδι, κι αυτό κάτι σήμαινε. Ήταν άρρωστος ο Μανέ όταν ζωγράφιζε αυτό το έργο, το 1882, οι οιωνοί δεν ήταν καλοί γι΄ αυτόν, όμως τα μπουκέτα με τα λουλούδια, που του πρόσφεραν οι δικοί του άνθρωποι, μαζί με τη φρεσκάδα τους έφερναν και ζωή. Τόση, που να μετατρέπονται σε μοναδικούς  πίνακες. Όπως αυτός, που βγαίνει σε δημοπρασία στις 15 Μαΐου στην Νέα Υόρκη από τον οίκο Sotheby’s, που τον εκθέτει για λίγες μέρες στο κοινό.

Τρεις φορές μόνον έχει εμφανιστεί άλλωστε τον τελευταίο μισό αιώνα ο πίνακας «Βάζο με τριαντάφυλλα και πασχαλιές», που εκτιμάται ότι θα πουληθεί έως και 10 εκατομμύρια δολάρια. Και δεν υπάρχει καμία ένδειξη, πότε και αν θα εμφανιστεί ξανά, αφού πιθανότατα θα αποσταλεί σε κάποια μακρινή έπαυλη, θα κρυφτεί σε κάποιες αποθήκες ή θα βρεθεί να στολίζει ένα ιδιωτικό γιοτ.

Όπως συμβαίνει με την συντριπτική πλειοψηφία των χιλιάδων έργων τέχνης, που δημοπρατούνται διαρκώς. Ή όπως η τελευταία νεκρή φύση με λουλούδια του Μανέ, που εμφανίστηκε δημόσια το 2018 από τη συλλογή Πέγκυ και Ντέβιντ Ροκφέλερ, το  «Πασχαλιές και τριαντάφυλλα» (1882), όταν πωλήθηκε για περίπου 13 εκατομμύρια δολάρια από τον οίκο Christie’s σε άγνωστο συλλέκτη.

«Λουλούδια, φρούτα και σύννεφα»              

Ο Εντουάρ Μανέ, ένας από τους θεμελιωτές της μοντέρνας τέχνης  ήταν 51 ετών όταν ζωγράφισε το έργο «Βάζο με τριαντάφυλλα και πασχαλιές». Πέθαινε και το ήξερε. Είχε τελειώσει το εμβληματικό «Ένα μπαρ στο Folies-Bergère» νωρίτερα μέσα στη χρονιά, αλλά τώρα δυσκολευόταν να σταθεί όρθιος. Τον επισκέπτονταν όμως φίλοι με μπουκέτα λουλούδια, και όταν είχε την ενέργεια, τα  ζωγράφιζε  δουλεύοντας σε ένα καβαλέτο, που είχε  δίπλα στο κρεβάτι του.  Δεκαέξι τέτοια έργα είναι γνωστό, ότι υπάρχουν (τα μισά περίπου βρίσκονται σε μουσεία) και το καθένα τους είναι φωτεινό, λαμπερό και ζωντανό.

Μετά τον θάνατο του Μανέ ωστόσο, το 1883, όταν ο καλλιτέχνης Εντμόν Μπαζίρ επισκέφτηκε το ατελιέ του βρήκε να έχουν απομείνει εκεί μόνον δύο. Συμπεριλαμβανομένου ενός, που ήταν «μια έκρηξη φρεσκάδας μέσα στο κρυστάλλινο βάζο όπου τα είχε βάλει η φαντασία του ζωγράφου», όπως είχε πει. Αλλά και σήμερα η αίσθηση που αφήνει ο πίνακας είναι μοναδική, με κάθε πινελιά του να είναι ορατή, πόσο μάλλον, που τον ζωγράφισε ενώ ήταν άρρωστος. Όπως φέρεται να είχε πει μάλιστα ο ίδιος, ένας καλλιτέχνης μπορεί να πει όλα όσα θέλει  να πει με «λουλούδια, φρούτα και σύννεφα».

Η τέχνη παρηγορεί                           

Όπως σε πολλούς από τους πίνακες αυτής της τελικής σειράς από τον Μανέ, το σκοτάδι γεμίζει το φόντο και οι σκιές κατακλύζουν τα λουλούδια. Αλλά ο συγκεκριμένος έχει κάτι που δεν το έχουν οι υπόλοιποι: Πράσινα φύλλα,  που έχουν πέσει πάνω στο μαρμάρινο τραπέζι.

«Δεν είναι μια γλυκιά και ζαχαρένια νεκρή φύση. Ο Μανέ έδειχνε αυτό που έβλεπε μπροστά του», όπως λέει η  Αλέγκρα Μπετίνι, επικεφαλής της πώλησης με έργα μοντέρνας ζωγραφικής του Sotheby’s.  Η ώρα περνούσε και τα λουλούδια θα μαραίνονταν…

Κάθε μπουκέτο Μανέ «είναι το ίχνος του επισκέπτη που έφυγε», γράφουν οι μελετητές Ρόμπερτ Γκόρντον και Άντριου Φορτζ στα  «Τελευταία λουλούδια του Μανέ» (1986), έναν συμπαγή τόμο, που περιλαμβάνει όλες τις νεκρές φύσεις του ζωγράφου. «Ο πίνακας είναι σαν μια απάντηση στην επίσκεψη».

Καθηλωμένος στο κρεβάτι, ο Μανέ όμως έκανε  αυτό που ήξερε να κάνει καλύτερα. Και αυτοί οι  πίνακές του αφορούν την επιθυμία να είναι οι άνθρωποι κοντά αλλά κι όταν αυτό δεν είναι δυνατό, να υπάρχει η τέχνη που μπορεί να παρηγορήσει.

 Διαβάστε επίσης:

Η «Προέλευση του κόσμου» με τη σφραγίδα «Me Too» – Βανδαλισμός σε μουσείο

Η ώρα του Σταλόνε: Το σπάνιο ρολόι του σε δημοπρασία για έως 5 εκατ. δολάρια

Βίβιεν Γουέστγουντ δημοπρασία – Η βασίλισσα της πανκ και η βασίλισσα Καμίλα