Μινωικό ανάκτορο στα Μάλια – Επεμβάσεις προστασίας

Άμεση είναι η ανάγκη να ληφθούν μέτρα για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο αρχαιολογικός χώρος των Μαλίων στην Κρήτη και κυρίως το μινωικό ανάκτορο, το οποίο δεν είναι στεγασμένο, επομένως το επηρεάζουν ιδιαίτερα τα καιρικά φαινόμενα. Τις φθορές, που είναι πλέον εμφανείς, πρόκειται να αντιμετωπίσουν όμως, οι υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού και ήδη έχει συνταχθεί μελέτη για τη συντήρηση και τη στερέωση των δομικών του στοιχείων, η οποία κατατέθηκε στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο.

Η διάβρωση των λίθων από τα οποία είναι κατασκευασμένο, ακόμη και η θραύση ορισμένων από αυτούς, οι απώλειες των κονιαμάτων, κάποιες καταρρεύσεις και παραμορφώσεις αλλά και η ανάπτυξη μικρών φυτών, λειχήνων κλπ όπως και οι οπές που ανοίγουν στους τοίχους μικρά ζώα και έντομα συνθέτουν ένα σύνολο επικίνδυνων φαινομένων, για τα οποία κρίνεται επιβεβλημένη πλέον η ανεύρεση λύσεων.

Αλλά και πριν από μερικά χρόνια, τον Νοέμβριο του 2020, κατά τη διάρκεια αλλεπάλληλων ισχυρών βροχοπτώσεων είχαν πλημμυρίσει η κεντρική αυλή του ανακτόρου, κάποιοι εσωτερικοί χώροι ή χώροι που βρίσκονται σε χαμηλή στάθμη με αποτέλεσμα να προκληθούν καταρρεύσεις λίθων και τοίχων.

Να σημειωθεί εξάλλου, ότι τα Μάλια συγκαταλέγονται μεταξύ των έξι μινωικών ανακτόρων της Κρήτης, που προβλέπεται να προταθούν για ένταξη στον κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.

Ιστορία χιλιετιών

Το ανάκτορο των Μαλίων κατασκευάστηκε στην Πρωτοανακτορική περίοδο (1900 -1700 π.Χ.) ενώ γύρω του υπήρχαν και μεγάλες οικοδομικές ενότητες.

Υπάρχει η υπόθεση μάλιστα, ότι μπορεί να ήταν πρωιμότερο του ανακτόρου της Κνωσού. (Πάντως οι δύο βασιλιάδες τους αντίστοιχα, Μίνωας και Σαρπηδόνας ήταν κατά το μύθο αδέλφια, αν και όχι αγαπητά μεταξύ τους).

Η πρώτη μεγάλη καταστροφή, πιθανότατα από σεισμό, τον οποίο ακολούθησε πυρκαγιά επήλθε περί το 1700 π.Χ.

Οι άνθρωποι όμως επέστρεψαν και ξανάκτισαν το κτήριο στην ίδια θέση, γύρω στο 1650 π.Χ. ακολουθώντας σε γενικές γραμμές το ίδιο σχέδιο και τις ίδιες διαστάσεις ώσπου περί τους δύο-δυόμιση αιώνες αργότερα, καταστράφηκε οριστικά.

Και παρ’ ότι κάποια κατοίκηση υπήρχε στην περιοχή, το ανάκτορο δεν ξαναχτίστηκε ποτέ. ΄Ωσπου στις αρχές του 20ού αιώνα, το 1915 άρχισε ανασκαφή στην περιοχή από τον Έφορο Κρήτης Ιωσήφ Χατζηδάκη, σε συνεργασία στη συνέχεια με την Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή.

Είχε προηγηθεί πάντως, περί το 1880 η ανεύρεση φύλλων χρυσού, γεγονός που είχε προσελκύσει πολλούς κυνηγούς θησαυρών.

Οι επεμβάσεις που προβλέπονται τώρα, ειδικά στο ανάκτορο, από την μελέτη αφορούν κατ’ αρχάς στους καθαρισμούς των λίθων και στην αντιμετώπιση των βιολογικών παραγόντων (φυτά, έντομα, ζώα). Περιλαμβάνουν επίσης την συγκόλληση των θραυσμένων λίθων και πλίνθων, τις συμπληρώσεις όπου απαιτούνται και τις στερεώσεις.

Ειδικές εργασίες εξάλλου προβλέπονται για τα δάπεδα, που είναι πολλών ειδών: Πλακόστρωτα, λιθόστρωτα, από χαλίκι ή χώμα

Με θέα το Κρητικό πέλαγος

Σε απόσταση τριών μόλις χιλιομέτρων από την σημερινή, ομώνυμη πόλη και ατενίζοντας το κρητικό πέλαγος, το κτήριο έχει έκταση 7.500 τ.μ. και κατατάσσεται έτσι τρίτο μεταξύ των μινωικών ανακτόρων από πλευράς μεγέθους.

Τα κατάλοιπα που έχουν διασωθεί, ανήκουν στην Νεοανακτορική εποχή (1650-1450) ενώ από το παλαιότερο οικοδόμημα διατηρείται μόνον ένα μικρό τμήμα του.

Σήμερα ο επισκέπτης θα δει την μεγάλη, πλακόστρωτη αυλή του ανακτόρου στην οποία βρισκόταν ο βωμός, καθώς επίσης τα πολύθυρα, τα κλιμακοστάσια και τους φωταγωγούς. Στην ανατολική του πτέρυγα είναι οι αποθήκες και στη νότια βρίσκονταν οι χώροι φιλοξενίας.

Τεράστιο εξάλλου είναι ένα κτηριακό συγκρότημα της Παλαιοανακτορικής εποχής, η λεγόμενη «Συνοικία Μ» που βρίσκεται κάτω από στέγαστρο ενώ σε απόσταση 500 μέτρων βρίσκεται η παλαιοανακτορική νεκρόπολη του Χρυσόλακκου, όπου οι ανασκαφές έχουν φέρει στο φως χρυσά κτερίσματα από τις ταφές -μεταξύ των οποίων την περίφημη χρυσή Διπλή Μέλισσα (1800 – 1700 π.Χ. που φυλάσσεται στο Αρχαιολογικό Μουσέιο Ηρακλείου – όπως και έναν κοίλο βωμό με οδοντωτό περίγραμμα, που προοριζόταν για νεκρική λατρεία.

Διαβάστε επίσης:

Τα 100 δημοφιλέστερα μουσεία του κόσμου – Η θέση του Μουσείου Ακρόπολης

Νίκος Σταμπολίδης: Η αρχαία γειτονιά του Μουσείου Ακρόπολης και Πικάσο στην Ελεύθερνα

Μια συνταγή επιτυχίας σε δημοπρασία – Η «προίκα» ενός διάσημου εστιατορίου