Αλεξέι Ναβάλνι: Ποιος ήταν ο Ρώσος ακτιβιστής που τόλμησε να τα βάλει ανοιχτά με τον ίδιο τον Πούτιν

Στις πολικές φυλακές του Αρκτικού Κύκλου όπου εξέτιε 19ετή ποινή, άφησε την τελευταία του πνοή σήμερα ο υπ’ αριθμόν 1 αντίπαλος του Κρεμλίνου, Αλεξέι Ναβάλνι, όπως ενημέρωσαν οι ρωσικές σωφρονιστικές Αρχές το μεσημέρι της Παρασκευής 16/2.

Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση, η ομοσπονδιακή σωφρονιστική υπηρεσία αναφέρει πως ο μόλις 47χρονος Ναβάλνι ένιωσε αδιαθεσία έπειτα από μια βόλτα και έχασε τις αισθήσεις του.

«Την 16η Φεβρουαρίου 2024, στο σωφρονιστικό κέντρο N°3, ο κρατούμενος Ναβάλνι Α. Α. αισθάνθηκε αδιαθεσία έπειτα από περίπατο, τα αίτια του θανάτου του τελούν υπό εξακρίβωση», αναφέρεται στην ανακοίνωση των ρωσικών σωφρονιστικών υπηρεσιών.

«Εφαρμόσθηκαν όλες οι αναγκαίες μέθοδοι ανάνηψης, αλλά δεν έδωσαν αποτέλεσμα. Οι γιατροί έκτακτης ανάγκης διαπίστωσαν τον θάνατο του ασθενούς…»

Ποιος ήταν ο Αλεξέι Ναβάλνι;

Γεννημένος από ιδιοκτήτες εργοστασίων σε ένα χωριό δυτικά της Μόσχας, ο Αλεξέι Ναβάλνι μεγάλωσε και έγινε ίσως η μεγαλύτερη «Νέμεσις» του Βλαντιμίρ Πούτιν.

Ο πολιτικός του ακτιβισμός, συμπεριλαμβανομένων των εκτεταμένων ερευνών για τη διαφθορά υψηλού επιπέδου και η υποψηφιότητα για δήμαρχος της Μόσχας, τον έκαναν γνωστό και πολλοί πίστευαν ότι αποτελούσε απειλή για τον κ. Πούτιν.

Ήταν τον Αύγουστο του 2020 όταν ο αγώνας του εναντίον του Ρώσου προέδρου έγινε πρωτοσέλιδο, με εκατομμύριους υποστηρικτές να τον αγκαλιάζουν, ανάγοντας τον αγώνα του σε σύμβολο ελευθερίας και δημοκρατίας.

Αρρώστησε βαριά σε πτήση από τη Σιβηρία στη Μόσχα και ο Ναβάλνι μεταφέρθηκε, ακόμα σε κώμα, στο Βερολίνο.

Η ομάδα του κατηγόρησε το Κρεμλίνο ότι τον δηλητηρίασε, μια κατηγορία που το Κρεμλίνο αρνήθηκε.

Οι Γερμανοί γιατροί επιβεβαίωσαν ότι είχε δηλητηριαστεί με novichok – έναν νευρικό παράγοντα της σοβιετικής εποχής – και η ανάρρωσή του κράτησε μήνες.

Παρά τον κίνδυνο, ο Ναβάλνι επέλεξε να επιστρέψει στη Ρωσία όπου αργότερα συνελήφθη, καταδικάστηκε με κατηγορίες που είπε ότι είχαν πολιτικά κίνητρα και παρέμεινε στις ρωσικές φυλακές μέχρι τον θάνατό του σήμερα.

Πριν από τη σύλληψή του το 2021, ο Ναβάλνι έλεγε ότι αν ποτέ σκοτωθεί, οι υποστηρικτές του «δεν πρέπει να τα παρατήσουν». Τα σχόλια αυτά, από το ντοκιμαντέρ Navalny του 2022, αναμεταδίδονται τώρα στα ρωσικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι στο τέλος της ταινίας ο Αλεξέι δηλώνει με δάκρυα στα μάτια:

«Αν αποφάσισαν να με σκοτώσουν, τότε αυτό σημαίνει ότι είμαστε απίστευτα ισχυροί εκείνη τη στιγμή. Πρέπει να χρησιμοποιήσετε αυτή τη δύναμη. Μην το βάζετε κάτω».

Ο Ναβάλνι και ο αγώνας του κατά του Πούτιν σε 10 ημερομηνίες

Ακολουθούν 10 ημερομηνίες στον αγώνα του Αλεξέι Ναβάλνι, του Ρώσου αντιπολιτευόμενου, κατά του Βλαντίμιρ Πούτιν:

– 2007: μέτοχος σε δημόσιες επιχειρήσεις

Έχοντας πτυχίο στο εμπορικό δίκαιο, ο Ναβάλνι άρχισε να αγοράζει από το 2007 μετοχές σε επιχειρήσεις που δεν ανήκουν 100% στο κράτος για να έχει πρόσβαση στα οικονομικά τους στοιχεία και να απαιτεί διαφάνεια.

Την ίδια χρονιά αποκλείστηκε από το φιλελεύθερο αντιπολιτευόμενο κόμμα Yabloko.

Στην ιστοσελίδα του Rospil, παρακολουθεί από το 2010 τη διαφθορά στη διακυβέρνηση.

– 2011: επικεφαλής των διαμαρτυριών κατά του Πούτιν

Τον χειμώνα του 2011, τίθεται επικεφαλής του κινήματος που αμφισβητεί τις βουλευτικές εκλογές, τις οποίες κέρδισε το κυβερνών κόμμα. Για πρώτη φορά μετά την άνοδο του Πούτιν στην εξουσία το 2000, οι συγκεντρώσεις αυτές έχουν τόσο μεγάλη έκταση. Του επιβάλλονται οι πρώτες ποινές φυλάκισης και ιδρύει το Ίδρυμα Καταπολέμησης της Διαφθοράς (FBK).

– Ιούλιος 2013: δίκη για απάτη 

Καταδικάστηκε σε πέντε χρόνια φυλάκισης στις 18 Ιουλίου του 2013 για υπεξαίρεση χρημάτων σε βάρος της Kirovles, εταιρίας υλοτομίας στην περιοχή Κίροφ (δυτικά).

Καταγγέλλοντας μια διαδικασία με πολιτικό κίνητρο, του επιβλήθηκε ποινή με αναστολή κατά την έφεσή του.

– Σεπτέμβριος 2013: υποψήφιος στη Μόσχα

Γίνεται το πρόσωπο της αντιπολίτευσης με το 27,2% των ψήφων για τις εκλογές για τη δημαρχία της Μόσχας τον Σεπτέμβριο του 2013, απέναντι στον απερχόμενο δήμαρχο που ήταν από το περιβάλλον του Πούτιν.

Δύο χρόνια αργότερα, το κόμμα του, το Κόμμα της Προόδου, τέθηκε εκτός νόμου.

– 2017: κατηγορίες κατά του Μεντβέντεφ

Σε έρευνα που αναρτάται στο YouTube, κατηγορεί τον πρωθυπουργό Ντμίτρι Μεντβέντεφ ότι είναι επικεφαλής μιας αυτοκρατορίας ακινήτων που χρηματοδοτείται από ολιγάρχες.

– 2018: απαγόρευση συμμετοχής στις προεδρικές εκλογές 

Το 2018 κατεβαίνει ως υποψήφιος για την προεδρία, αλλά η εκλογική επιτροπή απορρίπτει την υποψηφιότητά του λόγω της καταδίκης του στην υπόθεση Kirovles.

– Αύγουστος 2020: δηλητηρίαση

Στις 20 Αυγούστου του 2020, φθάνει ένα βήμα πριν από τον θάνατο. Νοσηλευόμενος σε σοβαρή κατάσταση στη Σιβηρία, μεταφέρεται σε κώμα στο Βερολίνο, ύστερα από αίτημα των δικών του ανθρώπων.

– Ιανουάριος του 2021: συλλαμβάνεται και φυλακίζεται

Επιστρέφοντας στη Ρωσία μετά την ανάρρωσή του, συλλαμβάνεται μόλις προσγειώνεται στη Μόσχα στις 17 Ιανουαρίου του 2021. Δεκάδες χιλιάδες υποστηρικτές του διαδηλώνουν.

Το περιβάλλον του κάνει μια σημαντική αποκάλυψη για το παλάτι που χτίζει ο Πούτιν στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας. Η έρευνα συγκεντρώνει δεκάδες εκατομμύρια θεάσεις στο YouTube. Ο πρόεδρος το αρνείται.

Στις 2 Φεβρουαρίου, η δικαιοσύνη μετατρέπει την πρώην του ποινή με αναστολή για «απάτη» σε κάθειρξη δυόμιση ετών. Στέλνεται σε σωφρονιστική αποικία, 100 χλμ ανατολικά της Μόσχας.

Στις διαδηλώσεις υποστήριξή του, οι αρχές συλλαμβάνουν 10.000 ανθρώπους. Η οργάνωσή του κατά της διαφθοράς FBK κλείνει κατηγορούμενη για «εξτρεμισμό».

– Μάρτιος του 2022: 9 χρόνια στη φυλακή

Στις 20 Οκτωβρίου του 2021, λαμβάνει το βραβείο Ζαχάροφ για την ελευθερία της σκέψης.

Στη Ρωσία, κατατάσσεται στον κατάλογο με τους «τρομοκράτες και εξτρεμιστές».

Έχοντας κριθεί ένοχος για «απάτη» και «ασέβεια προς το δικαστήριο», καταδικάστηκε στις 22 Μαρτίου 2022 σε κάθειρξη εννέα ετών και μεταφέρθηκε σε φυλακή σε απόσταση 250 χλμ ανατολικά της Μόσχας, από όπου κατήγγειλε την εισβολή στην Ουκρανία.

– Αύγουστος 2023: νέα καταδίκη

Στις 4 Αυγούστου 2023, καταδικάστηκε σε ποινή κάθειρξης 19 ετών για «εξτρεμισμό».

Στις 25 Δεκεμβρίου, η εκπρόσωπός του ανακοίνωσε ότι μεταφέρθηκε σε σωφρονιστική αποικία στην Αρκτική. Ο ίδιος διαβεβαιώνει την επόμενη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι είναι καλά.

Την 1η Φεβρουαρίου, ζητά να γίνουν διαδηλώσεις σε όλη τη Ρωσία κατά τις προεδρικές εκλογές που θα διεξαχθούν στις 15-17 Μαρτίου και που αναμένεται να επιτρέψουν στον Βλαντίμιρ Πούτιν να παραμείνει στην εξουσία τουλάχιστον έως το 2030.

Ο αγωνιστής που το 2020 είχε δηλητηριαστεί με νευροπαραλυτικό και το 2024 πέθανε σε περίπατο

Τον Αύγουστο του 2020, αμέσως μετά την προσγείωση του ιδιωτικού αεροσκάφους που μετέφερε τον Ναβάλνι στο Βερολίνο, οι γιατροί που τον παρακολουθούσαν ανησύχησαν τόσο πολύ που κάλεσαν τον ίδιο τον στρατό.

Ο Αλεξέι δεν έπασχε από χαμηλό σάκχαρο στο αίμα ή ακόμη από ένα τυπικό δηλητήριο αστυνομικών μυθιστορημάτων όπως το αρσενικό ή το κυάνιο. Ήταν, όπως υποπτεύθηκαν οι Γερμανοί, κάτι πολύ πιο ύπουλο, που απαιτούσε την προσοχή των στρατιωτικών ειδικών στα χημικά όπλα. Σχεδόν δύο εβδομάδες αργότερα, η γερμανική κυβέρνηση επιβεβαίωσε τους φόβους των γιατρών:

Ο Ναβάλνι είχε δηλητηριαστεί με έναν στρατιωτικού βαθμού νευροπαραλυτικό παράγοντα από την οικογένεια Novichok, μια ισχυρή κατηγορία χημικών όπλων που αναπτύχθηκε από τη Σοβιετική Ένωση.

Αφού ξύπνησε από το τεχνητό κώμα, συνέχισε να λέει ότι το δηλητήριο είχε τοποθετηθεί στο εσώρουχό του στο ξενοδοχείο του κάποια στιγμή πριν επιβιβαστεί σε πτήση στη Σιβηρία. Είχε ταξιδέψει στην περιοχή για να βοηθήσει στην οργάνωση των υποψηφίων της αντιπολίτευσης πριν από τις τοπικές εκλογές.

Ρώσοι αξιωματούχοι αρνήθηκαν ότι υπήρχαν ενδείξεις δηλητηρίασης και ένας γιατρός στο Ομσκ, την πόλη της Σιβηρίας όπου το αεροπλάνο του είχε κάνει αναγκαστική προσγείωση, δήλωσε ότι ο Ναβάλνι είχε υποστεί “ανισορροπία υδατανθράκων”, που πιθανώς προκλήθηκε από χαμηλό σάκχαρο στο αίμα.

Η σύζυγος και ο προσωπικός γιατρός του Ναβάλνι απέρριψαν τη διάγνωση ως γελοία. Εργαστήρια στη Σουηδία, τη Γαλλία και τη Γερμανία επιβεβαίωσαν αργότερα ότι είχε δηλητηριαστεί.

Το Novichok, ένα όπλο της σοβιετικής εποχής που εφευρέθηκε για στρατιωτική χρήση, χρησιμοποιήθηκε εναντίον του Σεργκέι Β. Σκριπάλ, πρώην σοβιετικού κατασκόπου, και της κόρης του σε μια επίθεση το 2018 στο Σάλσμπερι της Αγγλίας, την οποία η βρετανική κυβέρνηση απέδωσε στον βραχίονα των στρατιωτικών πληροφοριών της Ρωσίας, τη G.R.U.

Ο αγώνας του μέσα από τη φυλακή

Κατά τις δίκες του τους τελευταίους μήνες στις οποίες συμμετείχε μέσω τηλεδιάσκεψης, ο Αλεξέι Ναβάλνι φαινόταν αδυνατισμένος και γερασμένος.

Υπέφερε από προβλήματα υγείας που συνδέονταν με την απεργία πείνας στην φυλακή και την απόπειρα δολοφονίας του μέσω δηλητηρίασης το 2020.

Η φυλάκιση δεν είχε λυγίσει την αποφασιστικότητά του. Κατά την διάρκεια των ακροαματικών διαδικασιών και στα μηνύματα που ανέβαιναν στα κοινωνικά μέσα από τους συνηγόρους, ο Ναβάλνι δεν σταμάτησε να καταγγέλλει τον Βλαντίμιρ Πούτιν, τον «παππού τον κρυμμένο στο καταφύγιο».

Στην δίκη του για «εξτρεμιστική δράση» κατήγγειλε τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ως «τον πιο ηλίθιο και ανόητο πόλεμο του 21ου αιώνα.

Σε διαδικτυακά μηνύματά του αναφέρεται ειρωνικά στον εκφοβισμό που του επιφυλάσσουν οι σωφρονιστικές αρχές.

Σε μήνυμά του την 1η Φεβρουαρίου που δημοσιοποιήθηκε από την ομάδα του στα κοινωνικά μέσα, ο Αλεξέι Ναβάλνι καλούσε σε διαδηλώσεις παντού στην Ρωσία κατά την ψηφοφορία των προεδρικών εκλογών από τις 15 ως τις 17 Μαρτίου, στις οποίες είναι βέβαιο ότι θα επικρατήσει ο Πούτιν, αφού όλες οι προσωπικότητες της αντιπολίτευσης έχουν δολοφονηθεί, ριχτεί στην φυλακή ή εξαναγκαστεί σε εξορία, ενώ η καταστολή κάθε αντίπαλης φωνής συνεχίζεται.

Διαβάστε επίσης:

Αλεξέι Ναβάλνι: Διεθνείς αντιδράσεις για τον θάνατο του Ρώσου αντιφρονούντα

Ρωσία: Πέθανε στη φυλακή ο Αλεξέι Ναβάλνι