«Σκανδιναβικό μοντέλο» για την ίδρυση των μη κρατικών, μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων, προτείνει ο Νίκος Ανδρουλάκης, προαναγγέλοντας πως θα τεθεί κατά του νομοσχεδίου Πιερρακάκη για τη δημιουργία παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων στη χώρα.

Μιλώντας σε εκδήλωση του Ινστιτούτου InSocial του ΠΑΣΟΚ για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, ο πρόεδρος του κόμματος εξέφρασε τη διαφωνία του με το μοντέλο που προτείνει η κυβέρνηση, που κατά την άποψή του είναι «κυπριακό».  Αντίθετα, υποστηρίζει πως αυτί που εφαρμόζεται στις σκανδιναβικές χώρες λειτουργεί έχοντας διαχωρίσει και απομονώσει το κέρδος με ισχυρές ρυθμίσεις.

1

Σύμφωνα με τον Ανδρουλάκη, στη Σκανδιναβία είναι υποχρεωτικός ο μη κερδοσκοπικός χαρακτήρας των ιδιωτικών πανεπιστημίων, ενώ υπάρχει κοινό σύστημα εισαγωγής για δημόσια και μη, εξασφαλίζεται η ενίσχυση της αποκέντρωσης και η αποφυγή κορεσμού σε αντικείμενα σπουδών.

Ο κ. Ανδρουλάκης υποστήριξε ότι οι ρυθμίσεις του νομοσχεδίου είναι στον αντίποδα των «δικών μας διαχρονικά και δημόσια διατυπωμένων θέσεων για τη δυνατότητα ίδρυσης μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων και όχι παραρτημάτων».

Ανέφερε πάντως πως το ΠΑΣΟΚ θα προσέλθει στη βουλή για τη συζήτηση του νομοσχεδίου με τις θέσεις και τις προτάσεις του και «αν η κυβέρνηση επιλέξει, έστω και καθυστερημένα να ανοίξει μια συλλογική συζήτηση για τη διαμόρφωση και όχι την υφαρπαγή συναινέσεων, ένας είναι ο δρόμος το Σύνταγμα».

Ο κ. Ανδρουλάκης υποστήριξε πάντως πως «δεν πετά τη μπάλα στην εξέδρα» και πως «δεν ζητιανεύει τη συναίνεση για τα μείζονα εθνικά θέματα, όπως της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στη χώρα μας».

«Εμείς ως σοσιαλδημοκράτες», ανέφερε ο κ. Ανδρουλάκης- δεν πιστεύουμε στις απαγορεύσεις. Πιστεύουμε στις ισχυρές ρυθμίσεις. Θέλουμε κανόνες για την Παιδεία, για να υπάρξει ένα καλό αποτέλεσμα. Βάζουμε τη βάση ενός γόνιμου διαλόγου. Οι του ΣΥΡΙΖΑ προτάσσουν μια ιδεολογική καθαρότητα. Έχουν κυβερνήσει όμως με ανεξέλεγκτα ιδιωτικά κολέγια . Είναι πολιτικός στρουθοκαμηλισμός.»

Νωρίτερα πάντως, ο Νίκος Αλιβιζάτος, ο οποίος υπήρξε νομικός παραστάτης του Νίκου Ανδρουλάκη στο ζήτημα των υποκλοπών,  ζήτησε από το ΠΑΣΟΚ να σταθεί απέναντι από το νομοσχέδιο «χωρίς κόμπλεξ» και να το υπερψηφίσει.

Από την πλευρά τους, οι συνταγματολόγοι Κώστας Μποτόπουλος και Ξενοφών Κοντιάδης τάχθηκαν υπέρ της ανάγκης να αλλάξει το άρθρο 16 στο Σύνταγμα.

Η ομιλία του κ. Ανδρουλάκη αναλυτικά:

«Αγαπητοί φίλες και φίλοι, θα ήθελα να σας καλωσορίσω στη σημερινή εκδήλωση του In Social και του ΠΑΣΟΚ για την ανώτατη παιδεία. Μία εκδήλωση, που δεν είναι η πρώτη αλλά βέβαια ούτε και η τελευταία που διοργανώνουμε για το συγκεκριμένο θέμα καθώς θεωρούμε την Παιδεία και ιδιαίτερα τη δημόσια δωρεάν παιδεία ως βασικό πυλώνα μαζί με την υγεία του σύγχρονου κοινωνικού κράτους.

Για εμάς στο ΠΑΣΟΚ η ισχυρή δημόσια παιδεία, είναι αυτή που δημιουργεί τις προϋποθέσεις για ανοδική κοινωνική κινητικότητα, ιδιαίτερα τώρα που το κόστος ζωής αναγκάζει χιλιάδες παιδιά να διαλέξουν σχολή, όχι βάση των φιλοδοξιών τους, αλλά της οικονομικής δυνατότητας των γονιών τους.

Μία ισχυρή παιδεία εξάλλου, αποτελεί την κινητήριο δύναμη για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας, προάγοντας την έρευνα και την καινοτομία στη χώρα, με τη διασύνδεση με την αγορά εργασίας και ενισχύοντας τις δεξιότητες των πολιτών.

Η συμβολή του δημοσίου πανεπιστημίου ήταν ανέκαθεν καθοριστική για μας. Ακόμα και στα χρόνια της οικονομικής κρίσης, όταν συνέβη η αιμοραγία επιστημονικού προσωπικού χιλιάδες απόφοιτοι μας αποδείκνυαν στις χώρες που πια εργάζονταν, το υψηλό επίπεδο των ελληνικών δημόσιων πανεπιστημίων.

Δυστυχώς όμως σήμερα τα δημόσια πανεπιστήμια δεν είναι εκεί που θα τα θέλαμε, εκεί που τα ονειρευόμαστε. Παραμένουν υποχρηματοδοτούμενα και υποστελεχωμένα με αρνητικό αντίκτυπο στην έρευνα και τη καινοτομία, ενώ και η ασφάλεια των φοιτητών δεν είναι δεδομένη.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η χώρα μας επενδύει το 2,8% του ΑΕΠ στην παιδεία, από τα χαμηλότερα στον ΟΟΣΑ και μόλις το 0,7% για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 1,5% για τα πανεπιστήμια και 5 έως 5,5% για όλες τις δαπάνες για την παιδεία.

Ο φοιτητής δεν είναι το επίκεντρο και επικρατεί ο συγκεντρωτισμός, οι συντεχνιακές λογικές, ο νεποτισμός. Η αξιολόγηση απουσιάζει. Κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι αυτά είναι χρόνιες παθογένειες. Μπορεί και να είναι αλήθεια.

Όμως η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας τα τελευταία πέντε χρόνια όχι μόνο δεν έκανε τίποτα για να βελτιώσει την κατάσταση αλλά αντιθέτως με τις νομοθετικές της πρωτοβουλίες τα επιδείνωσε. Θα σας δώσω δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα.

Το πρώτο είναι η πανεπιστημιακή αστυνομία: Η κυβέρνηση αποφάσισε να μην κάνει το αυτονόητο, ό,τι δηλαδή συμβαίνει στα πανεπιστήμια του εξωτερικού, να ελέγχεται η είσοδος ώστε να μην μπαίνουν εξωπανεπιστημιακοί και να υπάρχουν συστήματα ασφαλείας
ώστε να προστατεύεται η περιουσία του πανεπιστημίου.

Αντίθετα, δημιούργησε ένα ειδικό αστυνομικό σώμα, το οποίο σύμφωνα με τις εξαγγελίες θα λειτουργούσε μόνο σε κάποια ιδρύματα, όχι σε όλα Με αρμοδιότητα: να καλεί την αστυνομία για να επέμβει.

Δύο χρόνια μετά η πανεπιστημιακή αστυνομία υπάρχει μόνο στα χαρτιά ενώ τίποτα δεν έχει γίνει για την ασφάλεια των φοιτητών. Ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι αλλαγές που έφερε η κυρία Κεραμέως στο νόμο πλαίσιο για τα πανεπιστήμια.

Υπό τον μανδύα της μεταρρύθμισης κατήργησε διάταξη που είχαμε εισάγει και σύμφωνα με την οποία ένας καθηγητής δεν μπορούσε να εκλεγεί στο πανεπιστήμιο όπου είχε φοιτήσει προπτυχιακά και μεταπτυχιακά. Ετσι αντιμετωπιζόταν ο νεποτισμό και η οικογενειοκρατία στην πράξη.

Φίλες και φίλοι,

Για εμάς η ενίσχυση του δημόσιου πανεπιστημίου είναι κατεξοχήν ένα θεσμικό θέμα και δεν μπορεί να στηρίζεται απλά και μόνο στη αύξηση της χρηματοδότησή του, η οποία είναι επιβεβλημένη.

Προϋποθέτει πολλά παραπάνω. Ένα στρατηγικό σχέδιο για την ανάπτυξη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με γνώμονα και την περιφερειακή ανάπτυξη της χώρας. Την επανασύσταση του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας. Μια ισχυρή θεσμικά και πραγματικά ανεξάρτητη Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης.

Έναν νέο ακαδημαϊκό χάρτη για τα ΑΕΙ της χώρας, που θα συνοδεύεται από ένα λιτό θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας τους. Και μία ισχυρή μετα-δευτεροβάθμια τεχνική και τεχνολογική επαγγελματική εκπαίδευση. Για όλα αυτά, από την κυβέρνηση δεν έχουμε ακούσει τίποτα πέρα από αποσπασματικές παρεμβάσεις.

Αντιθέτως, εμφανίζει την ίδρυση των μη κρατικών πανεπιστημίων ως τη μεγάλη τομή, που θα αναβαθμίσει συνολικά την παιδεία στη χώρα, παραγνωρίζοντας όμως, ή για να το πω πιο σωστά, παραλείποντας να αναφέρουν ότι και στην υπόλοιπη Ευρώπη, ιδιωτικά πανεπιστήμια μπορεί να υπάρχουν, η μεγάλη πλειοψηφία όμως συνεχίζει να φοιτά στα δημόσια.

Άλλωστε η ύπαρξη των ιδιωτικών δεν θα αναβαθμίσει de facto το δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα, αν δεν υπάρχει η πολιτική βούληση και το στρατηγικό σχέδιο για να γίνει αυτό.

Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα η πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση όπου τα ιδιωτικά σχολεία ήταν πάνω από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο στο διαγωνισμό PISA ενώ οι μαθητές των δημοσίων πολύ χαμηλότερα.

Εμείς, ως σοσιαλδημοκράτες, δεν πιστεύουμε στις απαγορεύσεις. Πιστεύουμε στις ισχυρές ρυθμίσεις. Αυτές διασφαλίζουν το δημόσιο χαρακτήρα της παιδείας. Αυτές ρυθμίζουν ανεξέλεγκτα ιδιωτικά πεδία, όπως αυτό των κολεγίων στη χώρα μας, που κάποιοι συνεχίζουν να κάνουν ότι δε βλέπουν, προτάσσοντας την ιδεολογική καθαρότητα.

Για το λόγο αυτό έχουμε υποστηρίξει ότι δεν θα σταθούμε εμπόδιο στην ίδρυση μη κρατικών – μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων τα οποία θα πληρούν κάποιες πολύ αυστηρές προδιαγραφές για να μπορούν να ονομάζονται πανεπιστήμια. Θέλουμε να γίνουν σωστά.

Με υψηλό επίπεδο σπουδών και έρευνας, με γεωγραφικά κριτήρια διασφαλίζοντας την ισόρροπη περιφερειακή ανάπτυξη. Ώστε να λειτουργού συμπληρωματικά και ενισχυτικά στη δημόσια τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Δεν θέλουμε να είμαστε η ευρωπαϊκή εξαίρεση, αλλά πρέπει να γίνει με αυστηρούς κανόνες, ώστε τα ιδρύματα αυτά να πληρούν κάποιες βασικές προϋποθέσεις και να μην εκμεταλλεύονται τα όνειρα των φοιτητών τους.

Για να γίνει αυτό χρειάζεται η αναθεώρηση του Άρθρου 16 του Συντάγματος. Μία διαδικασία που από τη φύση της απαιτεί το διάλογο και ευρύτερες πολιτικές συναινέσεις.

Η κυβέρνηση όμως δεν θέλησε να ακολουθήσει αυτό το δρόμο. Για μία ακόμα φορά δεν επιδιώκει τη συναίνεση αλλά προσπαθεί να την εκβιάσει. Σας προκαλώ να μου υποδείξετε μία ευρωπαϊκή χώρα, στην οποία μία τόσο σημαντική εκπαιδευτική μεταρρύθμιση έγινε χωρίς διάλογο.

Όπου η νομοθετική πρόταση γράφτηκε στα υπόγεια του υπουργείου, χωρίς να συμμετέχουν, ούτε καν να γνωρίζουν το περιεχόμενό της, τα πολιτικά κόμματα, η εκπαιδευτική κοινότητα, οι φοιτητές, γενικότερα η κοινωνία.

Καλούμαστε απλά να ψηφίσουμε, να συμφωνήσουμε ή να διαφωνήσουμε, ως παθητικοί αποδέκτες μίας ρύθμισης της οποίας οι συνέπειες δεν περιορίζονται στη διάρκεια ζωής μίας κυβέρνησης αλλά αφορά το μέλλον της χώρας.

Μία μεταρρύθμιση που γράφτηκε για εμάς, χωρίς εμάς. Να σας θυμίσω ότι την τελευταία φορά που ως κυβέρνηση προτείναμε ένα νέο θεσμικό πλαίσιο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση προχωρήσαμε σε διάλογο 14 μηνών,

μελετήσαμε τα καλύτερα εκπαιδευτικά συστήματα του κόσμου, συζητήσαμε με πολλούς υπουργούς παιδείας διεθνώς. Επιδιώξαμε και πετύχαμε τις μέγιστες δυνατές συναινέσεις. Για αυτό και ο συγκεκριμένος νόμος ψηφίστηκε από τα 4/5 της βουλής.

Και αν είχε εφαρμοστεί, σήμερα θα είχαμε ένα διαφορετικό τοπίο στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ως προς τις συναινέσεις λοιπόν και τις μεταρρυθμίσεις, εμείς, ως ΠΑΣΟΚ έχουμε αποδείξει ότι τις έχουμε επιδιώξει χωρίς υποκρισία, πάντα με γνώμονα το εθνικό συμφέρον. Αντιθέτως, αυτό που συναντήσαμε από την κυβέρνηση, ήταν περιφρόνηση και πολιτικά παιχνίδια.

Γιατί η συναίνεση απαιτεί αξιοπιστία, σχέσεις εμπιστοσύνης, σεβασμό στη δημοκρατία. Και μέχρι τώρα δεν έχουμε δει τίποτε από όλα αυτά. Ας έρθουμε τώρα στη συγκεκριμένη νομοθετική πρόταση, η οποία είχε παρουσιαστεί από τον Πρωθυπουργό τον Δεκέμβριο, αλλά το περιεχόμενό της το μάθαμε την Πέμπτη.

Δεν είναι δυνατόν η όποια ενημέρωση για τη σχεδιαζόμενη μεταρρύθμιση στην παιδεία να γίνεται από δημοσιεύματα και παραπολιτικά και ο διάλογος να διαρκεί 10 μέρες, κατά τις οποίες το νομοσχέδιο θα είναι δημοσιευμένο στη διαβούλευση.

Ενώ η κυβέρνηση αρχικά μιλούσε για την ίδρυση Ιδιωτικών ΑΕΙ, ο κ. Μητσοτάκης ανακοίνωσε ότι το νομοσχέδιο θα αφορά μη κρατικά – μη κερδοσκοπικά ιδρύματα, υιοθετώντας φαινομενικά τη δική μας πρόταση.

Όμως, όπως αποδεικνύεται, αυτό είναι ένα νομοτεχνικό τέχνασμα της κυβέρνησης. Με τον όρο «μη κερδοσκοπικά» επιδιώκει να συγκεράσει τους ρητούς συνταγματικούς περιορισμούς και να προσπεράσει τον έλεγχο του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Επιπλέον, με τον τρόπο που λειτουργούν τα παραρτήματα, ουσιαστικά υποκρύπτουν την κερδοσκοπία. Θα αναφέρω ένα παράδειγμα: ένα Fund και ένα κερδοσκοπικό πανεπιστήμιο από γειτονική χώρα θα μπορούν να ιδρύσουν στην Ελλάδα ένα παράρτημα το οποίο όμως θεωρητικά θα είναι …μη κερδοσκοπικό. Την ίδια στιγμή, δημοσιεύματα -από το καλοκαίρι ακόμη-, μιλούσαν για αγορές και επενδύσεις ιδιωτικών συμφερόντων με στόχο την εμπλοκή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Και τα ερωτήματα που προκύπτουν, πέρα από αναπόφευκτα, είναι και αμείλικτα:

Υπήρχαν κάποιοι που είχαν προνομιακή πληροφόρηση; Υπήρχαν κάποιοι που γνώριζαν εκ των προτέρων τι ακριβώς θα ψηφισθεί; Ποιον μπορείτε πλέον να πείσετε ότι αυτή η νομοθέτηση δεν προέκυψε κατά ιδιωτική παραγγελία;

Φίλες και φίλοι, τίποτα στη ζωή και ιδιαίτερα στην πολιτική δεν είναι ή μαύρο. Ούτε υπάρχει ένας μονάχα δρόμος προς την πρόοδο. Και τα λέω αυτά διότι διαβάζω και ακούω διάφορα παράδοξα. Εμείς, στο ΠΑΣΟΚ, δεν πιστεύουμε στις στείρες αρνήσεις. Πιστεύουμε στις προτάσεις, τις εναλλακτικές, τους δρόμους εκείνους που θα υπηρετήσουν τις ιδέες μας.

Αυτός είναι και ο στόχος της σημερινής εκδήλωσης, να παρουσιάσουμε τις θέσεις μας για το Πανεπιστήμιο με τις οποίες θα προσέλθουμε και στη Βουλή. Υπάρχουν, λοιπόν, ιδεολογικές επιλογές. Και αυτές φέρνουν τα αντίστοιχα πολιτικά αποτελέσματα.

Υπάρχει το Σκανδιναβικό παράδειγμα στην παιδεία, το οποίο ανέλυσε προηγουμένως ο Στέφανος Παραστατίδης και το οποίο λειτουργεί
έχοντας διαχωρίσει και απομονώσει το κέρδος με ισχυρές ρυθμίσεις. Είναι υποχρεωτικός ο μη κερδοσκοπικός χαρακτήρας των μη κρατικών ιδρυμάτων στις Σκανδιναβικές χώρες και μάλιστα υπάρχει κοινό σύστημα εισαγωγής, ενίσχυση της αποκέντρωσης και αποφυγή κορεσμού σε αντικείμενα σπουδών

Υπάρχει από την άλλη και το Κυπριακό μοντέλο, αυτό που επικαλείται η κυβέρνηση ως επιτυχημένο παράδειγμα, το οποίο αποτελείται στη συντριπτική του πλειοψηφία από ιδιωτικά κερδοσκοπικά ιδρύματα και συνεχίζει να στέλνει την πλειοψηφία των Κυπρίων στο εξωτερικό. Δεν είναι ένας ο δρόμος, λοιπόν, προς την πρόοδο.

Το ερώτημα που καλούμαστε να απαντήσουμε είναι: Ποια παιδεία θέλουμε; Τι κοινωνία θέλουμε; Υπάρχουν αυτοί που, από την παιδεία, επιδιώκουν να βγάλουν χρήματα. Υπάρχουμε και εμείς που από την παιδεία, επιδιώκουμε να βγάλουμε καλύτερους πολίτες.

Αυτός είναι ο λόγος που βρισκόμαστε σήμερα εδώ. Αυτός είναι ο λόγος που συζητάμε. Αυτός είναι ο λόγος που προσπαθούμε. Διότι δεν βλέπουμε την παιδεία με όρους εμπορικής συμφωνίας. Αλλά ως το όχημα για μία καλύτερη Ελλάδα.

Οι προτεινόμενες ρυθμίσεις βρίσκονται στον αντίποδα των δικών μας διαχρονικά δημόσια διατυπωμένων θέσεων για τη δυνατότητα ίδρυσης μη κερδοσκοπικών μη κρατικών Πανεπιστημίων και όχι παραρτημάτων. Το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής θα προσέλθει στη Βουλή για τη συζήτηση του νομοσχεδίου με τις θέσεις και τις προτάσεις του.

Αν η κυβέρνηση επιλέξει έστω και καθυστερημένα να ανοίξει μια συλλογική συζήτηση για τη διαμόρφωση και όχι την υφαρπαγή συναινέσεων, ένας είναι ο δρόμος: το Σύνταγμα».

Διαβάστε επίσης

Γεραπετρίτης από Ν. Υόρκη: Η Ελλάδα, πάντοτε προσηλωμένη στο Διεθνές Δίκαιο- Ο ΓΓ του ΟΗΕ προσβλέπει στη συνεργασία μας

ΗΠΑ: 7 εκατ. τον χρόνο κοστίζει η συντήρηση της κατασχεμένης θαλαμηγού Ρώσου ολιγάρχη

Αθηνά Λινού: Κατέθεσε τροπολογία για την αναμόρφωση του πλαισίου για την παρένθετη μητέρα