Γράφει ο Δημήτριος Τσούκας, Ορθοπαιδικός Χειρουργός Διευθυντής Ορθοπαιδικής Κλινικής Προηγμένης Αρθροσκοπικής Αθλητιατρικής και Αναγεννητικής Χειρουργικής ΜΗΤΕΡΑ

Αρθρίτιδα γόνατος είναι η προοδευτική φθορά και αποδιοργάνωση της άρθρωσης με κύρια αιτία την εκφυλιστική διεργασία με την πάροδο του χρόνου, εκφυλιστική οστεοαρθρίτιδα, την κάκωση, μετατραυματική ή μία υποκρύπτουσα πάθηση, ρευματοειδής αρθρίτιδα.

Η εκφυλιστική αρθρίτιδα γόνατος που εμφανίζεται σε μεγαλύτερες ηλικίες και η μετατραυματική σε νεότερες προκαλούν οίδημα, άλγος της άρθρωσης, δυσκολία στην κίνηση ή στην επιτέλεση καθημερινών δραστηριοτήτων. Όταν η οστεοαρθρίτιδα βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο, 4 κατά Kellgren-Lawrence με έντονα κλινικά και ακτινολογικά ευρήματα, η αντικατάσταση της άρθρωσης (ολική αρθροπλαστική) είναι η χειρουργική θεραπευτική μέθοδος επιλογής.

Τι συμβαίνει όμως όταν μιλάμε για αρθρίτιδα σταδίου 3 αρχές 4 με έντονο άλγος, με ρήξη μηνίσκου ή αρθρικού χόνδρου που εμποδίζουν τον βιολογικά ακόμα ενεργό πάσχοντα να ασχοληθεί με τις δραστηριότητες που απολαμβάνει;

Ο αρθροσκοπικός καθαρισμός της άρθρωσης και κυρίως η αρθροσκοπική μηνισκεκτομή λόγω ρήξης μηνίσκου σε ένα αρθριτικό γόνατο χρειάζονται μεγάλη προσοχή. Για να είναι επιτυχής μια μηνισκεκτομή σε αρθριτικό γόνατο πρέπει να πληρούνται οι παρακάτω προϋποθέσεις:

• Ο μηνισκικός πόνος πρέπει να είναι κυρίαρχος του αρθριτικού

• Ο μηχανικός άξονας του πάσχοντος κάτω άκρου πρέπει να παρουσιάζει το πολύ μέχρι 7ο ραιβότητα ή βλαισότητα

• Δεν πρέπει να υπάρχει παραμόρφωση ραιβότητας κατά τη βάδιση και έντονη αστάθεια.

• Δεν πρέπει να υπάρχει εξάλειψη (μικρότερη των 2 χιλιοστών) του αλγούντος μεσάρθριου διαστήματος σε προσθιοπίσθια ακτινογραφία γόνατος σε όρθια θέση και 30ο κάμψη.

Πρέπει να τονίσουμε ότι ασθενείς με κακό μηχανικό άξονα και βαρεία οστεοαρθρίτιδα παρουσιάζουν κατά 73% καμία βελτίωση ή ακόμα και επιδείνωση των συμπτωμάτων τους μετά από αρθροσκοπική μηνισκεκτομή και 48,8% από αυτούς θα χρειαστούν ολική αρθροπλαστική γόνατος στην μετεγχειρητική περίοδο.

Τι λύση μπορούμε λοιπόν να προσφέρουμε σε ασθενείς μέσης ηλικίας, δραστήριους και αθλητικούς με επώδυνη, περιοριστική οστεοαρθρίτιδα γόνατος;

Η απάντηση είναι η βιολογική αντικατάσταση γόνατος. Μιλήσαμε για αυτή πρώτη φορά το 2016 και τώρα έχουμε πλέον και απαραίτητα δεδομένα και νέες εξελιγμένες τεχνικές.

Περιλαμβάνει:

• Συνδεσμική σταθεροποίηση του γόνατος με εξατομικευμένη αποκατάσταση του ραγέντος προσθίου χιαστού συνδέσμου του γόνατος (ΠΧΣ). Υπάρχει πλέον βάσει ενδείξεων η δυνατότητα αντικατάστασης η επιδιόρθωσης του ΠΧΣ ή επαναληπτικού χειρουργείου με αυτομόσχευμα τετρακεφάλου. Σταθεροποίηση πλάγιων συνδέσμων γόνατος με έγχυση βλαστοκυττάρων.

• Μεταμόσχευση μηνίσκου: Σε γόνατα με παλαιότερη μηνισκεκτομή στα οποία υπάρχει ακόμα υπόλειμμα μηνίσκου με καλή αγγείωση, τοποθετείται συνθετικό πορώδες πολυμερές μηνίσκου το οποίο ράβεται στο υπόλειμμα του παλαιού μηνίσκου μετά από καθαρισμό του. Αν λείπει τελείως ο μηνίσκος γίνεται μεταμόσχευση ολόκληρου πτωματικού μηνίσκου. Και στις δύο περιπτώσεις η τεχνική είναι αρθροσκοπική με πολύ καλά αποτελέσματα.

• Μεταμόσχευση χόνδρου αν υπάρχει χόνδρινο έλλειμμα μεγαλύτερο των 2 τετρ. εκ..

Η επέμβαση λήψης χονδροκυττάρων από μη φορτίζουσα επιφάνεια του πάσχοντος γόνατος και επανατοποθέτησής τους στην ελλειμματική βλάβη γίνεται σε ένα στάδιο, τεχνική Autocart.

Σε μικρότερη βλάβη η έγχυση βλαστοκυττάρων μόνη η σε συνδυασμό με την τοποθέτηση μιας αυτοσυμφυόμενης μεμβράνης από υαλουρονικό οξύ, βασικό συστατικό του χόνδρου, έχει εξαιρετικά αποτελέσματα.

Σε ασθενείς πολύ νέους για αρθροπλαστική και αρκετά μεγάλους για βιολογικές θεραπείες ή σε αποτυχία τεχνικών αποκατάστασης βλαβών χόνδρου, σύντομα θα έχουμε και την επιλογή εφαρμογής mini-μετάλλου και εστιασμένης τεχνικής επιφανείας.

Τα παραπάνω μπορούν να ευοδωθούν με τη χρήση αυτόλογων αυξητικών παραγόντων, όπως PRP ή μεσεγχυματικών κυττάρων ενηλίκων από μυελό των οστών ή λιπώδη ιστό.

Απαραίτητες προϋποθέσεις επιτυχίας της βιολογικής αντικατάστασης γόνατος είναι η αρθρίτιδα μέχρι αρχόμενου 4ου σταδίου με καλό ανατομικό άξονα αλλιώς απαιτούνται και διορθωτικές οστεοτομίες.

Η βιολογική αντικατάσταση γόνατος δεν αποκλείει ότι πιθανώς τελικά το γόνατο αυτό να οδηγηθεί σε ολική αρθροπλαστική με τη χρήση μεταλικών υλικών.

Είναι όμως σημαντικό να προσφέρεις σε ασθενείς βιολογικά ενεργούς με αρθρίτιδα κάποια ποιοτικά χρόνια ζωής με αθλητικές ή άλλες σωματικές δραστηριότητες πριν οδηγηθούν σε ολική αρθροπλαστική γόνατος.

Οι βιολογικές θεραπείες προσφέρουν ελάττωση του πόνου και καλύτερη κινητικότητα-λειτουργικότητα της άρθρωσης κατά 83% τον πρώτο χρόνο, και πρέπει να διενεργούνται σε οργανωμένα, επιστημονικά τεκμηριωμένα, Κέντρα Ορθοπαιδικής Αναγεννητικής Ιατρικής.

Διαβάστε επίσης:

Ρευματοειδής Αρθρίτιδα: Μια πάθηση όλων των ηλικιών

Ολική αρθροπλαστική ισχίου: Μέθοδος ASI

Συχνά ενδοκρινολογικά νοσήματα