H υπερβολική χρήση από το φάρμακο κεταμίνη, σε συνδυασμό με τα προβλήματα που είχε, ήταν η αιτία θανάτου του Μάθιου Πέρι, έδειξαν οι πρόσφατες εξετάσεις. Ο ηθοποιός που έγινε διάσημος από τη σειρά «Φιλαράκια» φαίνεται ότι κατανάλωσε μεγάλη ποσότητα του φαρμάκου που έπαιρνε για να ξεπεράσει τις εξαρτήσεις του και την κατάθλιψή του.

Η κεταμίνη ακούστηκε επίσης και στην υπόθεση του θανάτου της μικρής Τζωρτζίνας στην Πάτρα, για τον οποίο κατηγορείται η μητέρα της.

1

Τι είναι όμως, αυτό το φάρμακο και που χρησιμοποιείται;

Η κεταμίνη είναι φάρμακο που χρησιμοποιείται κυρίως για την πρόκληση και τη διατήρηση της αναισθησίας. Προκαλεί αποσυνδετική αναισθησία, μια κατάσταση που μοιάζει με έκσταση που παρέχει ανακούφιση από τον πόνο, καταστολή και αμνησία. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της αναισθησίας με κεταμίνη είναι η διατήρηση των αντανακλαστικών της αναπνοής και των αεραγωγών, η διέγερση της καρδιακής λειτουργίας με αυξημένη αρτηριακή πίεση και η μέτρια βρογχοδιαστολή. Σε χαμηλότερες, υποαναισθητικές δόσεις, η κεταμίνη είναι ένας πολλά υποσχόμενος παράγοντας για τον πόνο και την κατάθλιψη που είναι ανθεκτική στη θεραπεία. Ωστόσο, η αντικαταθλιπτική δράση μεμονωμένης χορήγησης κεταμίνης εξασθενεί με τον καιρό και τα αποτελέσματα της επαναλαμβανόμενης χρήσης δεν έχουν μελετηθεί επαρκώς.

Οι ψυχιατρικές παρενέργειες είναι συχνές καθώς και η αυξημένη αρτηριακή πίεση και η ναυτία. Η τοξικότητα στο ήπαρ και το ουροποιητικό είναι συχνή σε τακτικούς χρήστες υψηλών δόσεων κεταμίνης για ψυχαγωγικούς σκοπούς. Η κεταμίνη είναι ένας ανταγωνιστής των υποδοχέων NMDA και αυτός ευθύνεται για τις περισσότερες από τις δράσεις της εκτός από την αντικαταθλιπτική δράση, ο μηχανισμός της οποίας είναι θέμα πολλής έρευνας και συζήτησης.

Εγκρίθηκε το 1970

Η κεταμίνη συντέθηκε για πρώτη φορά το 1962 και εγκρίθηκε για χρήση στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1970. Χρησιμοποιήθηκε τακτικά σε σκύλους και άλογα και χρησιμοποιήθηκε εκτενώς για χειρουργική αναισθησία στον πόλεμο του Βιετνάμ. Η κεταμίνη χρησιμοποιείται επίσης ως ψυχαγωγικό φάρμακο, τόσο σε σκόνη όσο και σε υγρή μορφή, που συχνά αναφέρεται ως «Special K» για τις παραισθησιογόνες και διασπαστικές της επιδράσεις. Συμπεριλαμβάνεται στον Κατάλογο Βασικών Φαρμάκων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Διατίθεται ως γενόσημο φάρμακο.

Η συστηματική ονομασία της κεταμίνης είναι 2-μεθυλαμινο-2-(2-χλωροφαινυλο)κυκλοεξανόνηκυκλοεξανόνη και από χημικής άποψης είναι αρωματική οργανική χημική ένωση, πιο συγκεκριμένα μια αρωματική αμινοκετόνη.

Η χρήση της κεταμίνης στην αναισθησία αντανακλά τα χαρακτηριστικά της. Είναι φάρμακο εκλογής για βραχυπρόθεσμες επεμβάσεις όταν δεν απαιτείται μυϊκή χαλάρωση. Η επίδραση της κεταμίνης στο αναπνευστικό και στο κυκλοφορικό σύστημα είναι διαφορετική από αυτή των άλλων αναισθητικών. Καταστέλλει την αναπνοή πολύ λιγότερο από τα περισσότερα άλλα διαθέσιμα αναισθητικά. Όταν χρησιμοποιείται σε αναισθητικές δόσεις, η κεταμίνη συνήθως διεγείρει παρά καταστέλλει το κυκλοφορικό σύστημα. Τα προστατευτικά αντανακλαστικά των αεραγωγών διατηρούνται και μερικές φορές είναι δυνατή η χορήγηση αναισθησίας με κεταμίνη χωρίς προστατευτικά μέτρα στους αεραγωγούς. Τα ψυχωτομιμητικά αποτελέσματα περιορίζουν την αποδοχή της κεταμίνης. Ωστόσο, μπορούν να αντιμετωπιστούν με τη χορήγηση βενζοδιαζεπινών ή προποφόλης.

Η κεταμίνη χρησιμοποιείται συχνά σε σοβαρά τραυματισμένους ανθρώπους και φαίνεται να είναι ασφαλής σε αυτήν την ομάδα. Έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως για επείγουσα χειρουργική επέμβαση σε συνθήκες πεδίου σε εμπόλεμες ζώνες, για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια του Πολέμου του Βιετνάμ. Μια κατευθυντήρια γραμμή κλινικής πρακτικής του 2011 υποστηρίζει τη χρήση της κεταμίνης ως ηρεμιστικού στην επείγουσα ιατρική, συμπεριλαμβανομένων των σωματικά επώδυνων διαδικασιών. Είναι το φάρμακο εκλογής για άτομα σε τραυματικό σοκ που διατρέχουν κίνδυνο υπότασης. Η χαμηλή αρτηριακή πίεση είναι επιβλαβής σε άτομα με σοβαρό τραυματισμό στο κεφάλι, και η κεταμίνη είναι λιγότερο πιθανό να προκαλέσει χαμηλή αρτηριακή πίεση και συχνά μπορεί ακόμη και να την αποτρέψει.

Αναισθητικό για παιδιά

Η κεταμίνη είναι μια επιλογή στα παιδιά, ως το μοναδικό αναισθητικό για μικρές επεμβάσεις ή ως παράγοντας επαγωγής που ακολουθείται από νευρομυϊκό αποκλεισμό και διασωλήνωση. Ειδικότερα, τα παιδιά με κυανωτική καρδιακή νόσο και νευρομυϊκές διαταραχές είναι καλοί υποψήφιοι για αναισθησία με κεταμίνη.

Λόγω των βρογχοδιασταλτικών ιδιοτήτων της κεταμίνης, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για αναισθησία σε άτομα με άσθμα, χρόνια αποφρακτική νόσο των αεραγωγών και με σοβαρή αντιδραστική νόσο των αεραγωγών, συμπεριλαμβανομένου του ενεργού βρογχόσπασμου.

 

 

Μάθιου Πέρι
Μάθιου Πέρι

Οι εγχύσεις κεταμίνης χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του οξέος πόνου σε τμήματα επειγόντων περιστατικών και στην περιεγχειρητική περίοδο σε άτομα με ανθεκτικό πόνο. Οι δόσεις είναι χαμηλότερες από αυτές που χρησιμοποιούνται για αναισθησία. Επικουρικά στη μορφίνη ή μόνη της, η κεταμίνη μειώνει τη χρήση μορφίνης, το επίπεδο πόνου, τη ναυτία και τον έμετο μετά την επέμβαση. Η κεταμίνη είναι πιθανό να είναι πιο ωφέλιμη για χειρουργικούς ασθενείς όταν αναμένεται σοβαρός μετεγχειρητικός πόνος και για ασθενείς με ανεκτικότητα στα οπιοειδή.

Η κεταμίνη είναι ιδιαίτερα χρήσιμη στο προνοσοκομειακό περιβάλλον, λόγω της αποτελεσματικότητάς της και του χαμηλού κινδύνου αναπνευστικής καταστολής. Η κεταμίνη έχει παρόμοια αποτελεσματικότητα με τα οπιοειδή στο τμήμα επειγόντων περιστατικών νοσοκομείου για τη διαχείριση του οξέος πόνου και για τον έλεγχο του διαδικαστικού πόνου. Μπορεί επίσης να αποτρέψει την προκαλούμενη από οπιοειδή υπεραλγησία και το μετααναισθητικό ρίγος.

Αναλγητικό

Για τον χρόνιο πόνο, η κεταμίνη χρησιμοποιείται ως ενδοφλέβιο αναλγητικό, ιδιαίτερα εάν ο πόνος είναι νευροπαθητικός. Έχει το πρόσθετο πλεονέκτημα της εξουδετέρωσης της ευαισθητοποίησης της σπονδυλικής στήλης ή των φαινομένων επιδείνωσης που παρουσιάζονται με χρόνιο πόνο. Σε πολλαπλές κλινικές δοκιμές, οι εγχύσεις κεταμίνης παρείχαν βραχυπρόθεσμη ανακούφιση από τον πόνο σε διαγνώσεις νευροπαθητικού πόνου, πόνο μετά από τραυματικό τραυματισμό της σπονδυλικής στήλης, ινομυαλγία και σύνδρομο σύνθετου περιφερειακού πόνου (CRPS). Ωστόσο, οι συναινετικές κατευθυντήριες γραμμές του 2018 για τον χρόνιο πόνο κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι, συνολικά, υπάρχουν μόνο αδύναμα στοιχεία υπέρ της χρήσης κεταμίνης σε πόνους τραυματισμού της σπονδυλικής στήλης, μέτρια στοιχεία υπέρ της κεταμίνης για CRPS και αδύναμα ή καθόλου στοιχεία για κεταμίνη σε μεικτό νευροπαθητικό πόνο, ινομυαλγία και καρκίνος. Συγκεκριμένα, μόνο για το CRPS υπάρχουν ενδείξεις μεσοπρόθεσμης έως μακροπρόθεσμης ανακούφισης από τον πόνο. Η κεταμίνη είναι ένα ισχυρό και ταχείας δράσης αντικαταθλιπτικό, αν και η δράση της είναι παροδική. Η ενδοφλέβια έγχυση κεταμίνης στην ανθεκτική στη θεραπεία κατάθλιψη έχει ως αποτέλεσμα τη βελτίωση της διάθεσης εντός 4 ωρών, φτάνοντας στο μέγιστο στις 24 ώρες. Μια εφάπαξ δόση ενδοφλέβιας κεταμίνης έχει ως αποτέλεσμα ποσοστό ανταπόκρισης μεγαλύτερο από 60% ήδη από 4,5 ώρες μετά τη δόση (με παρατεταμένο αποτέλεσμα μετά από 24 ώρες) και μεγαλύτερο από 40% μετά από 7 ημέρες. Αν και υπάρχουν μόνο λίγες πιλοτικές μελέτες που μελετούν τη βέλτιστη δόση, αυξανόμενα στοιχεία υποδηλώνουν ότι δόση 0,5 mg/kg που ενίεται σε 40 λεπτά δίνει το βέλτιστο αποτέλεσμα. Η αντικαταθλιπτική δράση της κεταμίνης μειώνεται στις 7 ημέρες και οι περισσότεροι ασθενείς υποτροπιάζουν εντός 10 ημερών, αν και για μια σημαντική μειοψηφία η βελτίωση μπορεί να διαρκέσει 30 ημέρες και περισσότερο. Η κύρια πρόκληση με τη θεραπεία με κεταμίνη είναι η αγωγή όταν περάσει η αντικαταθλιπτική δράση. Η θεραπεία συντήρησης με κεταμίνη (από δύο φορές την εβδομάδα έως μία φορά στις δύο εβδομάδες) φαίνεται να είναι μια πολλά υποσχόμενη επιλογή, αν και τα στοιχεία που τη συνιστούν σθεναρά είναι ανεπαρκή. Η κεταμίνη μπορεί να μειώσει τις σκέψεις αυτοκτονίας για έως και τρεις ημέρες μετά την ένεση.

Η κεταμίνη δεν έχει εγκριθεί για χρήση ως αντικαταθλιπτικό, αλλά το Καναδικό Δίκτυο Θεραπειών για τη Διάθεση και το Άγχος (CANMAT) τη συνιστά ως θεραπεία τρίτης γραμμής για την κατάθλιψη. Ένα από τα εναντιομερή της κεταμίνης, η εσκεταμίνη, έχει εγκριθεί ως ρινικό σπρέι για την ανθεκτική στη θεραπεία κατάθλιψη στις Ηνωμένες Πολιτείες και αλλού. Μια συγκριτική μετα-ανάλυση κλινικών δοκιμών υποδηλώνει ανώτερη αποτελεσματικότητα της ενδοφλέβιας κεταμίνης έναντι της ενδορρινικής εσκεταμίνης, με την ενδοφλέβια κεταμίνη να έχει μεγαλύτερα ποσοστά συνολικής ανταπόκρισης και ύφεσης και μικρότερο αριθμό εγκαταλείψεων. Η κεταμίνη μπορεί να είναι αποτελεσματική για τη διπολική κατάθλιψη, αλλά τα δεδομένα για τη χρήση της για αυτή τη μορφή κατάθλιψης είναι λίγα.

Διαβάστε επίσης:

Ρούλα Πισπιρίγκου: Η ώρα της απολογίας για τον θάνατο της Τζωρτζίνας
Μάθιου Πέρι: «Οξείες επιπτώσεις κεταμίνης» έδειξε η αυτοψία