Γλυπτά του Παρθενώνα: Πώς ο λόρδος Έλγιν ασέλγησε πάνω στο θαύμα της Ακρόπολης

Έχουν περάσει πάνω από 2 αιώνες και ακόμα τα Γλυπτά του Παρθενώνα βρίσκονται «αιχμάλωτοι σε εξορία», όπως τα είχε κάποτε χαρακτηρίσει ο Τόμας Χάρντι τον 19ο αιώνα.

Στην πραγματικότητα, το θέμα της επιστροφής τους στην πατρίδα μας, στον τόπο που γεννήθηκαν, δεν έφυγε και ποτέ από την επικαιρότητα και τώρα επανήλθε και πάλι στο προσκήνιο μετά την απαράδεκτη ενέργεια του Βρετανού πρωθυπουργού να ακυρώσει την προγραμματισμένη συνάντησή του με τον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Εκτός από μια κίνηση διπλωματικά απρεπή, ο Ρίσι Σούνακ με την ακύρωση της συνάντησης φανερώνει έλλειψη επιχειρημάτων, με τα οποία ίσως προσπαθούσε να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα, το γιατί δηλαδή οι κλεμμένοι από τον Έλγιν θησαυροί της ανθρωπότητας έπρεπε ντε και καλά να παραμείνουν στο Βρετανικό Μουσείο εφ’ όρου ζωής.

Το βασικότερο όμως: ο Σούνακ από εδώ και πέρα, οτιδήποτε και αν ξεστομίσει, οτιδήποτε και αν ψελλίσει, θα μιλάει «λες και έχει Μάρμαρα στο στόμα του», όπως είχε πει κάποτε ο Dylan Thomas για έναν Βρετανό εκφωνητή.

Παρθενώνας: Η ιστορία του ομορφότερου κτιρίου στον κόσμο

Από το 450 π.Χ. άρχισε τα σχέδια για τα μνημεία της Ακρόπολης ο Περικλής. Πρώτος από όλους τους ναούς άρχισε να χτίζεται ο Παρθενώνας, πάνω στα θεμέλια του προηγούμενου ναού που είχε χτίσει ο τύραννος Πεισίστρατος και τον είχαν καταστρέψει οι Πέρσες.

Ονομάστηκε Μέγας Ναός και όχι Παρθενώνας. Το όνομα αυτό το πήρε αργότερα από έναν θάλαμο του ναού που ονομαζόταν Παρθενών, επειδή εκεί συγκεντρώνονταν οι παρθένες που υπηρετούσαν τη θεά Αθηνά.

Το υλικό για την κατασκευή του ήταν πεντελικό μάρμαρο, εκτός από το υπερυψωμένο δάπεδο όπου χρησιμοποιήθηκε πωρόλιθος. Για να τελειώσει ολότελα ο ναός, χρειάστηκαν 15 χρόνια.

Τι να πρωτοθαυμάσει κανείς από αυτό το αρχιτεκτονικό αριστούργημα! Επειδή το μάτι του ανθρώπου ξεγελιέται και τις μεγάλες ευθείες τις βλέπει στη μέση τους να καμπυλώνουν, οι σπουδαίοι Αθηναίοι αρχιτέκτονες χρησιμοποίησαν ελαφρές καμπύλες, ώστε να φαίνονται ευθείες. Οι κολώνες έγερναν ελαφρά προς τα μέσα, για να οδηγούν το βλέμμα ψηλά.

Αυτό το μεγάλο οικοδόμημα το χαρακτήριζε η απλότητα, η σοβαρότητα, η επιβλητικότητα, αλλά και η χάρη! Ναι, οι εκατοντάδες τόνοι από μάρμαρο θα έλεγε κανείς ότι δεν του έδωσαν την αίσθηση του όγκου και του βάρους.

Ταίριαζε απόλυτα στον γυμνό βράχο της Ακρόπολης, αλλά και σε όλο το περιβάλλον της Αθήνας με το ζωηρό της φως.

Λόρδος Έλγιν: Ο Βίος και η Πολιτεία ενός μπαταχτσή αρχαιοκάπηλου

«Ο Έλγιν έκλεψε τον Παρθενώνα και το ξέρουμε, νομίζω ότι είναι πολύ κουτοί οι Άγγλοι που ξεκινούν να έρθουν να δουν την Ακρόπολη, αφού την έχουν στο Βρετανικό Μουσείο», δήλωνε κάποτε ο αξεπέραστος Τζωρτζ Μπέρναρντ Σω σε συνέντευξη στην εφημερίδα «Βραδινή» το 1931.

Ποιος ήταν όμως ο διαβόητος λόρδος Έλγιν και πώς κατάφερε να λεηλατήσει πάνω από 253 ελληνικές αρχαιότητες;

Ο Thomas Bruce Elgin, γνωστός στη χώρα μας ως Έλγιν ή Ελγίνος, έβδομος κόμης του Έλγιν και ενδέκατος κόμης του Κινκάρντιν, ήταν Βρετανός διπλωμάτης.

Γεννήθηκε το 1766 και ήταν τρίτος γιος του Τσαρλς Μπρους, πέμπτου κόμη του Έλγιν. Σε ηλικία 5 ετών, το 1771, διαδέχτηκε στον τίτλο τον αδελφό του Γουίλιαμ Ρόμπερτ, έκτο κόμη. Το 1785 κατατάχθηκε στον Στρατό (αργότερα έφτασε στον τίτλο του Υποστράτηγου) και το 1790, άρχισε τη διπλωματική του καριέρα.

Φαίνεται όμως, ότι το μόνο πράγμα με το οποίο ασχολήθηκε αποκλειστικά στη ζωή του, ήταν η κλοπή αρχαιοτήτων από την Ελλάδα. Εντάξει, εκτός του ότι χρωστούσε στο βρετανικό δημόσιο 18.000 λίρες…

Τον Μάιο του 1800 ο Έλγιν έστειλε στην Αθήνα τον γραμματέα της πρεσβείας W. R. Hamilton (1777-1859) μαζί με έξι καλλιτέχνες από την Ιταλία, τον ζωγράφο Λουζιέρι, τους αρχιτέκτονες Ιτάρ και Βαλέστρα, τον εκμαγειοποιό Ιβάνοβιτς και άλλους δύο, προκειμένου να καταγράψουν τα μνημεία της Αττικής, ιδίως της Ακρόπολης, τη σύνταξη τοπογραφικών σχεδίων και τη λήψη εκμαγείων, ώστε να γίνει εφικτή η επιλογή και η αφαίρεσή τους, εφόσον θα έπαιρναν σχετική άδεια από τους Τούρκους.

Όλοι αυτοί, εργάστηκαν στην Ακρόπολη για 9 μήνες.

Η νίκη του βρετανικού στόλου στην Αίγυπτο έδωσε στον Έλγιν τη δυνατότητα να αποσπάσει φιρμάνι του καϊμακάμη (ανώτερου διοικητικού υπαλλήλου της οθωμανικής αυτοκρατορίας), που του επέτρεπε και την αφαίρεση λίθων ενεπίγραφων ή γλυπτών από την Ακρόπολη.

Ο δρόμος πλέον ήταν στρωμένος με ροδοπέταλα για τον ίδιο, προκειμένου να γράψει το όνομά του με χρυσά γράμματα δίπλα στους μεγαλύτερους κλέφτες της Ιστορίας…

Η λεηλασία του Ιερού Βράχου

Το θαύμα του Παρθενώνα έμεινε για πολλούς αιώνες άθικτο.

Οι Ρωμαίοι τον σεβάστηκαν και οι Χριστιανοί το 500 μ.Χ. τον μετέτρεψαν σε χριστιανική εκκλησία, κάνοντας ελάχιστες αλλαγές στο εσωτερικό του.

Φυσικά εκείνη την εποχή το πολύτιμο άγαλμα της Αθηνάς του Φειδία δεν υπήρχε. Ποιος ξέρει ποιοι το κατέστρεψαν για να πάρουν το χρυσάφι του! Η απληστία των ανθρώπων και η άγνοια κατέστρεψαν ίσως το πιο αριστουργηματικό δημιούργημα των αιώνων, που δίκαια κατατάχτηκε ανάμεσα στα 7 θαύματα του αρχαίου κόσμου.

Το 1456 οι Τούρκοι με τη σειρά τους έκαναν τον Παρθενώνα τζαμί, χτίζοντας ένα μιναρέ στη νοτιοδυτική γωνία του. Το κτίριο όμως δεν το πείραξαν.

Το 1655 υπήρχαν σχεδόν όλα τα γλυπτά. Η καταστροφή έγινε το 1687, στις 26 Σεπτεμβρίου.

Οι Βενετσιάνοι με αρχηγό τον Μοροζίνι είχαν πολιορκήσει την Αθήνα, όπου ένας Γερμανός πυροβολητής έστειλε οβίδα στην Ακρόπολη, η οποία χτύπησε τον Παρθενώνα.

Τον Παρθενώνα που οι Τούρκοι είχαν αποθηκεύσει στο εσωτερικό του μπαρούτι. Η φοβερή έκρηξη που ακολούθησε, σμπαράλιασε κυριολεκτικά το ομορφότερο κτίριο του κόσμου.

Κάπως έτσι, το 1801 ο Έλγιν πήρε άδεια από τις τουρκικές αρχές να αφαιρέσει όσα γλυπτά ήθελε από τον πληγωμένο ναό της Αθηνάς και να τα μεταφέρει στο Λονδίνο.

Οι εργάτες που τα ξεκολλούσαν, έσπασαν αρκετά από τα αριστουργήματα του Φειδία. Τα υπόλοιπα τα φόρτωσε ο ιερόσυλος Άγγλος στο καράβι και τα πήγε στη χώρα του.

Αρκετοί τα ονομάζουν «Ελγίνεια Μάρμαρα», μα κάνουν λάθος…

Δεν είναι «Ελγίνεια», ο Έλγιν τα έκλεψε, δεν τα έφτιαξε. Δεν είναι «μάρμαρα», δεν τα πουλάνε ούτε στο Πήλιο ούτε στην Κάρυστο με το κομμάτι.

Είναι Γλυπτά. Και πρέπει να επιστρέψουν στον φυσικό τους χώρο, δηλαδή στο κορυφαίο αρχαιολογικό μουσείο της Ακρόπολης.

Άλλωστε, μην ξεχνάμε, όταν αντικρίζουμε αυτά τα κλασσικά ερείπια, ότι το θαύμα της Ακρόπολης οφείλεται και στην Πάρο και στη Νάξο, στην Εύβοια, στη Σάμο και σε τόσα ακόμα νησιά του Αιγαίου, σε τόσες ακόμα πόλεις που προσέφεραν χρήμα και αίμα στα ταμεία της Αθήνας.

Η Ακρόπολη δεν ανήκει μόνο στην Αθήνα. Ανήκει σε όλη την Ελλάδα!

«Send them back» – Όταν ο Stephen Fry συγκλόνιζε με την πιο φιλελληνική ομιλία που έγινε ποτέ για τα Γλυπτά του Παρθενώνα

Αναμφισβήτητα όμως την καλύτερη ομιλία υπέρ της επιστροφής των γλυπτών του Παρθενώνα την έκανε Βρετανός…

Πρόκειται για τον σπουδαίο φιλέλληνα ηθοποιό και συγγραφέα Stephen Fry, ο οποίος τα είπε καλύτερα απ’ όλους!

O Stephen Fry είναι ένας πολυπράγμων Βρετανός, διάσημος στη χώρα του και σε όλον τον πλανήτη, κυρίως σαν κωμικός ηθοποιός, αλλά είναι επίσης σκηνοθέτης, παραγωγός, συγγραφέας, δημοσιογράφος , ενώ θεωρείται και αμφιλεγόμενη φιγούρα στη Βρετανία.

Ένας από τους λόγους που θεωρείται «αιρετικός» είναι ότι υποστηρίζει το δίκαιο αίτημα της Ελλάδας για την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα.

Μάλιστα, έχει δηλώσει ότι:

«Η αφαίρεση των γλυπτών του Παρθενώνα θα μπορούσε να συγκριθεί με την αφαίρεση του Πύργου του Άιφελ από το Παρίσι ή του Στόουνχεντζ από το Σάλσμπερι».

Ο Stephen Fry λοιπόν είχε συμμετάσχει σε ένα debate στη Βρετανία, το οποίο έγινε στις 12 Ιουνίου του 2013 και που πραγματευόταν το θέμα της επιστροφής των γλυπτών στη χώρα μας. Στο debate αυτό έδωσε πιθανότατα την καλύτερη ομιλία που έχει δοθεί υπέρ του να εκτεθούν στο Μουσείο της Ακρόπολης.

«Η Ελλάδα βρισκόταν υπό κατοχή ακόμη και 9 χρόνια αργότερα, αφού ο Έλγιν πήρε, ξερίζωσε αυτά τα υπέροχα, εκπληκτικά κομμάτια ιστορίας.

Ο λόρδος Βύρωνας πέθανε για την ελευθερία της Ελλάδος, υπάρχουν περισσότερα αγάλματά του στην Ελλάδα από ό,τι στην Αγγλία και οι Έλληνες ξεκίνησαν τον αγώνα τους για ανεξαρτησία κατά των Οθωμανών. Η οποία ήρθε το 1932.

Δεν μιλάμε για μία κρατική συνδιαλλαγή, ενός πρέσβη με μία χώρα και να πάρει τα γλυπτά που δημιούργησε ο ανώτερος πολιτισμός στον κόσμο, πάνω στον οποίο στηρίχτηκε και ο δικός μας.

Ναι, τα σώσαμε για 200 χρόνια αλλά όπως αν το σπίτι του γείτονα μας είχε πιάσει φωτιά και σώζαμε τους πίνακες τους, όταν μας τους ζητούσε πίσω, το ίδιο θα πρέπει να κάνουμε και σαν χώρα για τα γλυπτά του Παρθενώνα».

Διαβάστε επίσης:

Times: Τα Γλυπτά του Παρθενώνα πρέπει να εκτεθούν στο φυσικό τους μέρος

Νέα έρευνα: Επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα – Είναι οι νόμοι με το μέρος μας;

Ρίσι Σούνακ: Αδύναμος να αντιπαρατεθεί στο ελληνικό αίτημα για τα Γλυπτά