Έγραφα προ ημερών ότι το μέλλον θα καθοριστεί από απρόβλεπτα γεγονότα –αυτά που ο Taleb πετυχημένα αποκάλεσε «μαύρους κύκνους»– καθώς και από προβλήματα που είναι παρόντα αλλά επιλέγουμε να τα παραβλέπουμε (που τα αποκάλεσα «άσπρους ελέφαντες»). Ο καύσωνας και οι φωτιές επιβεβαίωσαν την παρατήρηση, η αλλαγή στάσης του Ερντογκάν επίσης. Αντίθετα, βέβαια, η εσπευσμένη κριτική της αντιπολίτευσης για τις παραχωρήσεις που ανέφερε ο Γιώργος Γεραπετρίτης και τις αντιδράσεις του επιτελικού κράτους ήταν στο πλαίσιο των προσδοκιών—όχι πάντως πως έτσι στηρίζεται η Σχολή του Σικάγου.

Η σύνδεση της εισαγωγής με τα Chicago Boys μπορεί να φανεί παράξενη στον αναγνώστη αλλά, λίγη υπομονή.

Με βάση τις θεωρίες του George Lucas oι οικονομολόγοι της Σχολής του Σικάγου θεώρησαν ότι ο κόσμος θα συνεχίσει να συμπεριφέρεται κατά μέσο όρο όπως συμπεριφερόταν στο παρελθόν,  (υπόθεση των λογικών προσδοκιών)  — οπότε μπορεί να τεθεί και να ισχύει η υπόθεση ότι οι χρηματαγορές ενσωματώνουν όλη την διαθέσιμη πληροφόρηση (efficient markets hypothesis). Στο υπόβαθρο της σκέψης της Σχολής βρίσκεται η υπόθεση ότι η οικονομία έχει την δυνατότητα της αυτορρύθμισης και της αυτόματης εύρεσης της ισορροπίας της– (θεωρία του πραγματικού κύκλου της οικονομικής συγκυρίας — Real Business Cycle Theory).

Αρχικά τα γεγονότα φάνηκαν να στηρίζουν την Σχολή – στην περίοδο από το 1995 έως το 2010. Η κρίση του 2008/2010 την κατέρριψε. Οι εξελίξεις έκτοτε δικαιώνουν την …κατάρριψη. Η αντεπίθεση από την πλευρά της πολιτικής οικονομίας ήταν σημαντική: ο Robert Skidelsky (τώρα Λόρδος) έγραψε το “Keynes: The Return of the Μaster” oι John Eatwell; και Murray Milgate το “The Fall and Rise of Keynesian Economics”, ενώ ο ίδιος ο Lucas δήλωνε «όλοι είναι τώρα Κεϋνσιανοί, κρυμμένοι μέσα σε φωλιά αλεπούς».

Η σχέση/σύγκρουση των δύο σχολών με την οικονομική και καθημερινή πραγματικότητα φαίνεται όταν εξετάζεται η συμπεριφορά των εταιρειών και ο σχεδιασμός της οικονομικής πολιτικής από τα αρμόδια όργανα.

Η άμεση σύγκρουση είναι εμφανής στην επιμονή της Ε.Ε. να επιστρέψουν τα κράτη στην πολιτική του πληθωρισμού του 2%, του πρωτογενούς ελλείμματος στο 3% του ΑΕΠ και της υποχρεωτικής καθοδικής πορείας όταν ο λόγος δημόσιου χρέους προς ΑΕΠ υπερβαίνει το 60% του ΑΕΠ. Πρόκειται για εμμονή στις αρχές της Σχολής του Σικάγου, που παραβλέπει τα γεγονότα και επιλέγει την ιδεοληψία. Κάτι σαν την εμμονή του ΣΥΡΙΖΑ.

Κόντρα στην εικονική πραγματικότητα των Κοινοτικών αρμοδίων, οι εταιρείες έχουν ήδη εγκαταλείψει στην πράξη την Σχολή και τις πεποιθήσεις της. Έγραψα μόλις χθες (20/7)  για τις ευθύνη τους στην αύξηση του πληθωρισμού. Πίσω από την προσπάθεια διατήρησης των περιθωρίων κέρδους και της «υποταγής» στα κελεύσματα της αγοράς κρύβεται και η προσπάθεια τουλάχιστον των μεγάλων παικτών να αποκτήσουν αυτό που ο Warren Buffet αποκάλεσε την «τάφρο» (moat), δηλαδή εφόδια για να αντικρούσουν επιθέσεις εναντίον τους από το ίδιο το χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Σήμερα, το mononews αναφέρει ότι η CVC δημιούργησε fund $26 δισ. για εξαγορές και συγχωνεύσεις. Θα είναι η νέα τάση των επόμενων 12 μηνών – καθώς έτσι θα προκύψουν ξανά κέρδη από την απόκτηση εταιρειών και την– γρήγορα ή αργά– διάλυση τους. Όπως γράφει ο  William Janeway  στο OnPoint, στο τέλος του Α’ Τριμήνου του 2023 η Google είχε συγκεντρώσει ρευστό ύψους $115 δισ., η Amazon $ 69 δισ. , η Apple $56 δισ. συν $110 δισ. σε βραχυχρονίους τίτλους και η Microsoft $104 δισ. Γιατί; Επειδή αυτή είναι η «τάφρος»– δεν θέλουν ξένους μέσα. Όταν το επιθυμούν προχωρούν οι ίδιες σε Μ&Α.

Η κοινωνικά ανεύθυνη συμπεριφορά του χρηματοπιστωτικού συστήματος είναι ο άσπρος ελέφαντας που επιλέγουμε να μην «βλέπουμε» καθώς το αφήνουμε ανεξέλεγκτο. Η ίδρυση του είναι απόρροια των δοξασιών της  Σχολής του Σικάγου. Το ίδιο ισχύει για την κλιματική κρίση. Για τους μαύρους κύκνους δεν μπορώ να πω – έτσι κι αλλιώς είναι απρόβλεπτα γεγονότα. Απλά ας αναλογιστούμε την ερώτηση που έκανε η Βασίλισσα Ελισάβετ «πως και τόσοι οικονομολόγοι δεν πρόβλεψαν την κρίση του 2008/10;».

Διαβάστε επίσης

Μεγάλη η ευθύνη των επιχειρήσεων για τον πληθωρισμό