Τα αρχικά της πιστοποίησης ISO βγαίνουν από τις λέξεις International Organization for Standardization ή στα Ελληνικά, Διεθνής Οργανισμός Τυποποίησης.

Πρόκειται για επικύρωση τήρησης κάποιων standards, όσον αφορά διάφορα προϊόντα, όπως τις διαδικασίες παραγωγής και τα υλικά κατασκευής τους, καθώς και ποιότητες οργανωτικής δομής στην παραγωγή, κλπ.

Το ISO είναι ένας διεθνής Οργανισμός, που τυποποιεί τον τρόπο που οι επιχειρήσεις και οι οργανισμοί λειτουργούν, παράγουν και εμπορεύονται τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους.

Η πιστοποίηση ISO δεν είναι μια άδεια που απαγορεύει μία δραστηριότητα.

Για να το πούμε απλά, είναι απλώς μία πιστοποίηση που επιβεβαιώνει, ότι μια Επιχείρηση είτε είναι Φορέας, είτε Οργανισμός, τηρεί κάποιους κανόνες όσον αφορά τη διασφάλιση ποιότητας των προϊόντων ή των υπηρεσιών, τη διαχείριση, την παραγωγή, κλπ και όσο συνεχίζει να τους τηρεί, τόσο έχει στην κατοχή της μία τέτοια πιστοποίηση .

Είναι μία ανεξάρτητη Aρχή η οποία κρίνει το «ποιόν – εικόνα», δίνοντας έτσι την βεβαιότητα ότι πρόκειται για μια επιχείρηση, η οποία τηρεί όλα τα standards και ότι υπάρχει μία διασφάλιση ποιότητας.

Έτσι, όταν μία Επιχείρηση, Φορέας ή ένας Oργανισμός έχει πιστοποιηθεί κατά ISO, τότε για να το πούμε πολύ απλά, δείχνει ποιοτική και εμπνέει περισσότερο εμπιστοσύνη στους συνεργάτες και χρήστες τους.

Οι πιο κοντινοί τύποι πιστοποιήσεων ISO που συνδέονται άμεσα στην Διαχείριση και Λειτουργία ενός Λιμένα, είναι ο 9001, 14001, 45001, 16304.

 Ουσιαστικά η Πιστοποίηση περιλαμβάνει δύο (2) φάσεις:

α) Η πρώτη φάση, περιλαμβάνει τις διαδικασίες συμμόρφωσης με την Ελληνική και Διεθνή Νομοθεσία. Ένα πρώτο βήμα για τη διαφύλαξη κατά το δυνατόν της συμμόρφωσης και θέσπισης των απαραίτητων διαδικασιών, είναι η Εγκατάσταση Συστημάτων Ποιότητας σύμφωνα με τα πρότυπα του ΕΛΟΤ, τα οποία θα καλύπτουν όλο το φάσμα λειτουργίας της Επιχείρησης.

Προς επίτευξη αυτού προτείνεται η εγκατάσταση των Συστημάτων:

• Διαχείρισης Ποιότητας, ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 9001
• Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 14001
• Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία, ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 45001
• Διαχείρισης Ασφάλειας Πληροφοριών, ΕΛΟΤ ΕΝ ISO/IEC 27001
• Συστημάτων Διαχείρισης κατά της Διαφθοράς, ISO 37001
• Συστήματος Διαχείρισης Αποβλήτων και Απορριμμάτων Πλοίων, Λιμένων 16304: 2018

β) Η δεύτερη φάση περιλαμβάνει τη θέσπιση ενός ελεγκτικού μηχανισμού παρακολούθησης, μέτρησης και αξιολόγησης του επιπέδου ικανοποίησης των συνεργατών, επιτήρησης του κλάδου ζημιών και παροχής της μέγιστης δυνατής διασφάλισης τήρησης των προβλεπόμενων διαδικασιών.

Τι είναι η πιστοποίηση ISO 9001 (Διαχείρισης Ποιότητας)

Η πιστοποίηση ISO 9001, εφαρμόζεται στη διαδικασία παραγωγής και ποιοτικού ελέγχου ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας και στον έλεγχο των προμηθειών.

Προβλέπει συστηματικό έλεγχο των δραστηριοτήτων μιας επιχείρησης, για να διασφαλιστεί ότι το προϊόν που διαχειρίζεται, ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των πελατών και ότι το προϊόν (ή) η υπηρεσία που παράγει, προσφέρει αυτά τα οποία υπόσχεται.

Το ISO 9001:2015 αποτελεί ένα Διεθνές αναγνωρισμένο πρότυπο διαχείρισης ποιότητας προϊόντων και υπηρεσιών, που αποσκοπεί στην ικανοποίηση του ενδιαφερόμενου και αφορά κάθε είδους οργανισμό.

Η πέμπτη έκδοση του ISO 9001:2015 εισάγει Μια Νέα Δομή Προτύπων (High Level Structure), την Αξιολόγηση της Διακινδύνευσης (Risk – Based Thinking), την Έννοια των «Ενδιαφερόμενων Μερών» και την έμφαση που δίνεται σε αυτά, την Απαίτηση Αναγνώρισης της Ευθύνης της Διοίκησης, καθώς και την δέσμευση της.

Τι είναι η πιστοποίηση ISO 14001 (Περιβαλλοντικής Διαχείρισης)

Η πιστοποίηση ISO 14001, υποδεικνύει διάφορα στάνταρ τα οποία τηρούνται προς αποφυγή δυσμενών επιπτώσεων στο περιβάλλον.

Περιλαμβάνει τη χρήση φυσικών πόρων, το χειρισμό και την επεξεργασία των αποβλήτων, διασφαλίζοντας για να το πούμε απλά, ότι η επιχείρηση ακολουθεί κάποια στάνταρ για την προστασία του περιβάλλοντος, βάσει της δραστηριότητάς της.

Στηρίζεται στην υπάρχουσα και επικαιροποιημένη Εθνική και Διεθνή νομοθεσία.

Το ISO 14001:2015 αποτελεί ένα διεθνές αναγνωρισμένο πρότυπο, το οποίο απευθύνεται σε επιχειρήσεις που καλούνται να διαχειριστούν τυχόν περιβαλλοντικές ευθύνες και έχουν ως στόχο την συμβολή τους στην περιβαλλοντική αειφορία.

Η αναθεωρημένη έκδοση του  ISO 14001:2015, έφερε αλλαγές σε απαιτήσεις σχετικά με την αυξημένη λογοδοσία της ηγεσίας του εκάστοτε Οργανισμού, την προσέγγιση του κύκλου ζωής των προϊόντων και των υπηρεσιών, την αναθεώρηση του όρου «Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις», καθώς καλούνται να αναλογιστούν τον αντίκτυπο που έχουν στο Περιβάλλον και να Διαχειριστούν τους Περιβαλλοντικούς Κινδύνους και Ευκαιρίες.

Τι είναι η πιστοποίηση ISO 45001 (Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία)

Η Διεθνής αναγνωρισμένη πιστοποίηση με ISO 45001: 2018 εφαρμόζεται σε οποιονδήποτε Οργανισμό επιθυμεί:

• Να καθιερώσει ένα Σύστημα Διαχείρισης για την Υγεία & Ασφάλεια στην εργασία, ώστε να αναγνωρίσει, να μειώσει ή/και να εξαλείψει τους κινδύνους που σχετίζονται με τους εργαζομένους και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη που αφορούν δραστηριότητες του Οργανισμού που υπάρχει κίνδυνος ρίσκου.
• Να εφαρμόζει, να διατηρεί και να βελτιώνει συνεχώς ένα Σύστημα Διαχείρισης της ΥΑΕ.
• Να διασφαλίσει εσωτερικά τη συμμόρφωση με την δεδηλωμένη πολιτική για τη ΥΑΕ.

Το Δ. πρότυπο ISO 45001: 2018 αποσκοπεί στην: Εξασφάλιση καλύτερων συνθηκών εργασίας ενός Οργανισμού, την μείωση Έκθεσης Κινδύνων σε Εργαζόμενους/Πελάτες/Προμηθευτές, την Πρόβλεψη/Αποφυγή και Διαχείριση τυχόν κινδύνων, αλλά και στην μείωση ατυχημάτων/ασθενειών, δαπανών/κόστους ασφάλισης του Οργανισμού.

ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΡΟΤΥΠΟ ISO 16304

Πλοία και θαλάσσια τεχνολογία – Προστασία θαλάσσιου περιβάλλοντος – Ρύθμιση και διαχείριση εγκαταστάσεων υποδοχής λιμενικών αποβλήτων

Το Διεθνές αυτό πρότυπο είναι απαραίτητο για κάθε Οργανισμό και Εταιρεία και γενικότερα περιλαμβάνει:

• Στοιχεία στρατηγικής διαχείρισης αποβλήτων
• Σχεδιασμό και λειτουργία PRFs
• Χαρακτηριστικά αποβλήτων
• Δυνατότητες διαχείρισης αποβλήτων
• Συμμετοχή σε προγράμματα διαχωρισμού, ανακύκλωσης ή διάθεσης
• Σχέδιο διαχείρισης αποβλήτων λιμένων (PWMP)
• Νομοθετικές και κανονιστικές εκτιμήσεις
• Δομή και διαχείριση λιμένων
• Διαχείριση αποβλήτων (Υγρών – Στερεών – Επικίνδυνα απόβλητα)
• Σύστημα ανάκτησης κόστους –  Οικονομικές εκτιμήσεις
• Ανασκόπηση PWMP
• Εσωτερικό έλεγχο

Προβλήματα και Αδυναμίες του Εθνικού Λιμενικού Συστήματος

Πρόβλεψη για:

• Αναδιοργάνωση – Ανασχεδιασμό Εθνικού Λιμενικού Συστήματος: Αντιμετώπιση αδυναμιών του Εθνικού Λιμενικού Συστήματος, αναδιοργάνωση των φορέων διοίκησης, χρήσης και εκμετάλλευσης, συνενώσεις λιμένων, οικονομίες κλίμακας και ισόρροπη ανάπτυξη των λιμένων (Εθνική Στρατηγική Λιμένων 2013-2018).
• Αναβάθμιση – Εκσυγχρονισμό Λιμενικών Υποδομών: Τροποποίηση και βελτίωση υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου αδειοδότησης, κωδικοποίηση νομοθεσίας και απλοποίηση σχετικών διαδικασιών, αναβάθμιση λιμενικών υποδομών, προσέλκυση επενδύσεων και αντιμετώπιση θεμάτων που αποτελούν τροχοπέδη για την ανάπτυξη των λιμενικών υποδομών (π.χ. ζητήματα νομιμοποιήσεων κτλ.), αντιμετώπιση προβλημάτων και αστοχιών στους Λιμένες της ακτοπλοΐας (64/270).
• Έγκριση Γενικών Προγραμματικών Σχεδίων Λιμένων – Χωροθέτηση Λιμενικών Δραστηριοτήτων: Αντιμετώπιση νομικών ζητημάτων, επίλυση χρόνιων εκκρεμοτήτων και ανάπτυξη λιμένων, χωρίς συγκρούσεις με την τοπική αυτοδιοίκηση και χρήστες λιμένων.
• Π.Δ.Ε: Εξασφάλιση Μεγαλύτερων Πιστώσεων από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων για Λιμενικά Έργα: Ειδικά για επισκευές τοπικού χαρακτήρα, με χρόνια προβλήματα.
• Ανάπτυξη Κρουαζιέρας και Θαλασσίου Τουρισμού: Αξιοποίηση συγκριτικών πλεονεκτημάτων της Ελλάδας, προσέλκυση επενδύσεων για δημιουργία υποδομών, ανάπτυξη homeporting.
• Αναβάθμιση εξοπλισμού και παρεχόμενων υπηρεσιών Πλοηγικής Υπηρεσίας: Προμήθεια νέων πλοηγίδων, στελέχωση Πλοηγικών Σταθμών με μόνιμο προσωπικό, εκσυγχρονισμός νομοθετικού πλαισίου που διέπει την Πλοηγική Υπηρεσία.
• Ανάπτυξη ναυπηγοεπισκευαστικής βιομηχανίας και επίλυση χρόνιων προβλημάτων που τα ναυπηγεία αντιμετωπίζουν.
• Δ.Σ Ναϊρόμπι /Ν. 2881/2001«Ρύθμιση θεμάτων ανέλκυσης ναυαγίων και άλλες διατάξεις»: Νομοθετική επεξεργασία τροποποιήσεων του ν.2881/2001, αφού προηγηθεί η κύρωση της Δ.Σ Ναϊρόμπι του 2007 με νόμο, η οποία τέθηκε σε ισχύ από τις 14/4/2015, για την ανέλκυση ναυαγίων. Αυτό σημαίνει ότι τα πλοία άνω των 300GT τα οποία είναι εγγεγραμμένα σε Νηολόγιο Κράτους το οποίο έχει υπογράψει την Δ. Σύμβαση ή τα πλοία, τα οποία καταπλέουν σε λιμένα ή παράκτια εγκατάσταση Κράτους που έχει υπογράψει την Δ. Σύμβαση, πρέπει να φέρουν πλέον επί του πλοίου πιστοποιητικό που να βεβαιώνει την ασφάλιση ή άλλη οικονομική εξασφάλιση που ανταποκρίνεται στις διατάξεις της νέας Δ. Σύμβασης, η οποία θεσπίζει κανόνες για την ταχεία και αποτελεσματική ανέλκυση ναυαγίων που βρίσκονται στην ΑΟΖ ενός Κράτους, τα οποία μπορεί να είναι επικίνδυνα για την ναυσιπλοΐα ή το θαλάσσιο περιβάλλον.

Το πιστοποιητικό αυτό εκδίδεται από το Κράτος στο οποίο είναι νηολογημένο το πλοίο, υπό την προϋπόθεση ότι το εν λόγω Κράτος, έχει υπογράψει και επικυρώσει τη Σύμβαση. Δεδομένου ότι η Σύμβαση τέθηκε σε ισχύ στης 14 Απριλίου 2015, ένας αριθμός τουλάχιστον 25 κρατών με σημαντικούς στόλους (όπως Μπαχάμες, Κύπρος, Παναμάς κ.λπ.), έχει ήδη επικυρώσει την Δ. Σύμβαση.

Η Χώρα μας, με την ισχυρότερη ναυτική δύναμη στον κόσμο και τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στην Ευρώπη, δυστυχώς δεν έχει κυρώσει, ούτε την Δ. Σύμβαση του Ναϊρόμπι για την ανέλκυση των ναυαγίων που θεσπίστηκε το 2007, ούτε όμως και την Δ. Σύμβαση του 1996 για την αστική ευθύνη και αποζημίωση σε σχέση με την θαλάσσια μεταφορά επικίνδυνων και επιβλαβών ουσιών.

• Υδατοδρόμια: Από το 2013 σε εξέλιξη οι αδειοδοτήσεις.

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ

• Εκπόνηση Επιχειρησιακού Σχεδίου για την αστυνόμευση της Υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ, κατ’ εξουσιοδότηση του ν.4001/2011.
• Δρομολόγηση διαδικασιών για τη σύσταση Επικουρικής (Εθελοντικής) Ακτοφυλακής (Hellenic Auxiliary Coast Guard), στα πρότυπα της Auxiliary Coast Guard των ΗΠΑ κατ’ εξουσιοδότηση του ν.4029/2011.
• Αναβάθμιση της εκπαίδευσης των στελεχών του Λ.Σ. – ΕΛ. ΑΚΤ.
• Ίδρυση Ακαδημίας Λ.Σ. – ΕΛ. ΑΚΤ.
• Επικαιροποίηση της ΚΥΑ Αρ. 8315.2/02/07 “Κατάταξη Λιμένων” για τους Λιμένες Διεθνούς Ενδιαφέροντος, Εθνικής Σημασίας, Μείζονος Ενδιαφέροντος, Τοπικής Σημασίας, σε συσχέτιση και με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό 352/2017.
• Αναμόρφωση πλαισίου που αφορά την Ακτοπλοΐα (παρωχημένο νομοθετικό πλαίσιο – γηρασμένα πλοία).
• ΕΣΟΘΕ: Εθνικό Σύστημα Ολοκληρωμένης Θαλάσσιας Επιτήρησης.
• VTMIS: (Vessel Traffic Management Information System) – Εθνικό Πληροφοριακό Σύστημα της Θαλάσσιας Κυκλοφορίας, για την αναβάθμιση της Ασφάλειας στην θαλάσσια κυκλοφορία των πλοίων εντός δικαιοδοσίας ελέγχου των κέντρων θαλάσσιας κυκλοφορίας (V.T.S).

Νικόλαος Ι. Σπανός, Expert trained on ParisMoU, Expert Port State Control Officer, ISM, ISPS, MLC Auditor