Μόλις 18 λεπτά από την ενημέρωση έναρξης της πυρκαγιάς στο Νταού Πεντέλης, το Ενιαίο Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων γνώριζε ότι κινδυνεύουν άνθρωποι και ότι η φωτιά σπάει σε 2 μέτωπα, κατευθυνόμενη ανεξέλεγκτα προς Καλλιτεχνούπολη και Νέο Βουτζά. Όμως, επί 1 ώρα και 40 λεπτά, στη φλεγόμενη περιοχή επιχειρούσε κατάσβεση μόνο 1 ελικόπτερο.

104 άνθρωποι ίσως να μην είχαν χαθεί στο Μάτι και εκατοντάδες άλλοι να μην είχαν υποστεί βαριές βλάβες στο σώμα και στην ψυχή τους εάν ο κρατικός μηχανισμός “ξυπνούσε” έγκαιρα από το λήθαργο του: στέλνοντας ισχυρές επίγειες και εναέριες πυροσβεστικές δυνάμεις, διατάσσοντας την εκκένωση των περιοχών, επιτηρώντας πριν ξεσπάσει η πυρκαγιά καθώς από την προηγούμενη γνώριζαν ότι η Αττική θα ήταν “στα κόκκινα” λόγω των θυελλωδών ανέμων.

Είναι, μέσα σε λίγες προτάσεις, το κατηγορώ του δικαστικού πραγματογνώμονα Δημήτρη Λιότσιου. Καταθέτοντας στο Τριμελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών, στη δίκη των 21 κατηγορουμένων για την ανείπωτη τραγωδία στο Μάτι, ο κ. Λιότσιος άρχισε από σήμερα να περιγράφει τις ευθύνες στις οποίες ο ίδιος κατέληξε μετά την ενδελεχή μελέτη των στοιχείων.

Ο αξιωματικός του Πυροσβεστικού Σώματος, ο οποίος έχει μηνύσει τον πρώην αρχηγό του Βασίλη Ματθαιόπουλο για απειλές προκειμένου να μην καταλήξει η πραγματογνωμοσύνη του σε απόδοση ευθυνών, μελέτησε
ημερολόγια, καταγεγραμμένες συνομιλίες, τηλεφωνικές κλήσεις και παρουσίασε στους δικαστές, ακόμα και μέσα από την προβολή φωτογραφιών, τα συμπεράσματα του.

“Ήξεραν για τον κίνδυνο “

Ο πραγματογνώμονας άρχισε την κατάθεση του, με συγγενείς θυμάτων, εγκαυματίες και πυρόπληκτους να τον παρακολουθούν, αναφέροντας τι όφειλε η Πολιτεία να κάνει πριν ξεσπάσει η φωτιά αλλά δεν το έκανε:

«Αυτό που δεν έγινε εκείνη την ημέρα, ούτε την προηγούμενη ημέρα ήταν η μεταστάθμευση αεροσκαφών, ούτε στην Αττική, ούτε στις άλλες περιοχές της χώρας. Όταν έχουμε βαθμό επικινδυνότητας 4 αυξάνονται και οι δυνάμεις μας και η ετοιμότητα. Στην Αττική είχαμε βαθμό επικινδυνότητας 4. Το ότι δεν έγινε η μεταστάθμευση αεροσκαφών, συνέβαλε στην εξάπλωση της πυρκαγιάς. Πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα έγκαιρης μεταστάθμευσης σε κατάλληλα αεροδρόμια. Τα τύπου καναντέρ αεροσκάφη πρέπει να μετασταθμεύουν σε άλλα αεροδρόμια προκειμένου να μην επηρεάζονται από ανέμους.

Πρόεδρος: Ήταν γνωστό από την προηγούμενη ημέρα ότι το αεροδρόμιο της Ελευσίνας όπου πήγαν για ανεφοδιασμό, δεν θα μπορούσε να χρησιμεύσει;

Μάρτυρας: Όταν υπάρχει πρόβλεψη για ανέμους, ξέρουμε ότι κάποια αεροσκάφη θα δυσκολευτούν, το ΕΣΚΕ έρχεται σε επικοινωνία και γίνεται μεταστάθμευση αεροσκαφών. Αυτά γίνονται από προηγούμενη εδώ δεν έγινε. Επιπλέον δεν προέβη το ΕΣΚΕ σε εναέρια επιτήρηση της Αττικής. Αναλόγως το βαθμό επικινδυνότητας, κρίνουμε και τι διαδικασία, θα ακολουθήσουμε.

Όταν υπάρχει επικινδυνότητα 4, μπορούν να σηκωθούν και καναντέρ προκειμένου να κάνουν επιτήρηση και να προσγειωθούν σε οποιοδήποτε αεροδρόμιο. Υπήρχε καναντέρ στο Πικέρμι. Με τη χρήση της επιτήρησης και την άμεση βολή από το αεροσκάφος αυτό, έχουμε πολλές πιθανότητες να καταστείλουμε άμεσα τη φωτιά (Κινέτα)».

Απίστευτο αλλά την εναέρια επιτήρηση έκανα εκείνη την επικίνδυνη ημέρα ιδιωτική αερολέσχη. Όπως κατέθεσε ο πραγματογνώμονας, το ΕΣΚΕ δεν έστειλε αίτημα για εναέρια επιτήρηση μέχρι τις 8 το πρωί που έπρεπε αλλά το το αίτημα απεστάλη 09:59, με αποτέλεσμα να αποδεχθεί τις κλήσεις ιδιωτική αερολέσχη, τα αεροσκάφη της οποίας δεν μπορούν να κάνουν κατάσβεση.

Πρόεδρος: Πόσα αεροσκάφη;

Μάρτυρας: Ένα ήταν διαθέσιμο. Το αίτημα καθυστέρησε και το αποδέχθηκε η ιδιωτική αερολέσχη. Το αίτημα αφού δεν εστάλη την ώρα που έπρεπε δεν μπορούσε να προχωρήσει, καθώς χρειαζόταν τρίωρη διαθεσιμότητα του αεροσκάφους. Η ιδιωτική αερολέσχη αποδέχθηκε το αίτημα. Στις 14:04 πέταξε το πρώτο αεροσκάφος. Το αεροσκάφος δεν αντιλήφθηκε καπνό.

Στις 16:46 εκτέλεσε και πάλι εναέρια πτήση. Δεν αναγράφεται στο ημερολόγιο ότι έγινε πτήση από την αερολέσχη.

Πρόεδρος : Ποιος αποφασίζει που είναι η μεγαλύτερη επικινδυνότητα; Πχ εάν είναι μία έκταση δασική;

Μάρτυρας: Το γενικό πρόσταγμα για όλη Ελλάδα έχει το ΕΣΚΕ. Το ΕΣΚΕ δίνει εντολή για εναέρια επιτήρηση στην Αττική. Για Πελοπόννησο, για παράδειγμα, υπάρχει το ΠΕΣΚΕ για εναέρια επιτήρηση αλλά μπορεί την εντολή να δώσει και το ΕΣΚΕ.

Πρόεδρο: Λέτε εσείς πως εάν είχε γίνει επιτήρηση και είχε εντοπιστεί η πυρκαγιά στα Γεράνια όρη θα είχε περιοριστεί η εξάπλωση;

Μάρτυρας: Εάν υπήρχε εναέρια επιτήρηση στην Κινέτα θα μπορούσε να κατασταλεί η φωτιά εν τη γέννηση της. 20 λεπτά είναι καθοριστικά για μετέπειτα πορεία της πυρκαγιάς. Σε συνδυασμό με ανέμους πήρε μεγάλες διαστάσεις.

Πρόεδρος: Με drones μπορούσε να γίνει επιτήρηση;

Μάρτυρας: Βεβαίως. Δεν υπήρχαν τόσο δυναμικοί άνεμοι στις αρχικές ώρες της ημέρας, οι ριπές ήταν αυξημένες , όχι οι άνεμοι. Οι άνεμοι στην Κινέτα ήταν έξι με επτά μποφόρ. Η απομάκρυνση έγινε άμεσα.

“Έκαιγε ανενόχλητη 14 λεπτά”

Στις 16.41 εδόθη το σήμα για φωτιά στο Νταού Πεντέλης, σε ένα δασικό οικόπεδο με χαμηλή βλάστηση. Για 14 λεπτά η φωτιά έκαιγε ανενόχλητη, κατέθεσε ο κ. Λιότσιος.

“Στις 16:45 -κατέθεσε-έχει ενημερωθεί το ΕΣΚΕ από αξιωματικό του συντονιστικού ελικοπτέρου πως είναι ορατή από το Μαρκόπουλο.

Το πρώτο όχημα πυρόσβεσης, έφτασε στις 17.04. Μέχρι τις 17.15 είχαν φτάσει και είχαν ξεκινήσει την κατάσβεση 8 υδροφόρα οχήματα, 3 βοηθητικά και 6 εθελοντικά, ενώ συνδράμει μόνο ένα ελικόπτερο. Στις 16:59 το κέντρο του ΕΣΚΕ γνώριζε την πορεία της πυρκαγιάς και την επικινδυνότητα, γνώριζε πως είναι κοντά σε σπίτια και υπάρχει κίνδυνος για ανθρώπινες ζωές. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι όλοι γνώριζαν.

Στις 16:59, γνώριζαν ότι η φωτιά διασπάστηκε σε δύο μέτωπα, προς Καλλιτεχνούπολη και Νέο Βουτζά. Στις 17:10 φτάνει το πρώτο εναέριο μέσο στην πυρκαγιά. Ηταν το μοναδικό πτητικό μέσο μέχρι 18:20 . Ο πιλότος του στις 17.15 ζητά ενισχύσεις και η τηλεφωνήτρια του λέει ότι μπορεί να είναι δύσκολη η επιχείρηση λόγω της κατοικημένης περιοχής κι εκείνος ζητά ενίσχυση από κάτω, εννοώντας επίγεια μέσα. Στις 17.30 ο χειριστής του ελικοπτέρου ενημερώνει το ΕΣΚΕ ότι η φωτιά στην περιοχή του Νέου Βουτζά μπαίνει σε σπίτια.

Η συνδρομή μόνο ενός πτητικού μέσου μέχρι τις 18.20 κρίνεται επιχειρησιακά ανεπαρκής. Στις 17.30, πενήντα λεπτά από την αναγγελία της πυρκαγιάς, η πυρκαγιά είναι κοντά σε σπίτια και τα απειλεί και μόνο ένα εναέριο μέσο επιχειρεί. Αν είχαν στείλει τρία εναέρια μέσα η πυρκαγιά ίσως να ήταν ελεγχόμενη και δίνοντας εντολή εκκένωσης των οικισμών πολιτών θα ήταν πιθανό να μην είχαμε θρηνήσει τόσα θύματα».

Η κατάθεση του πραγματογνώμονα διεκόπη για την Πέμπτη, με τους συνηγόρους υπεράσπισης να αντιδρούν επειδή ο μάρτυρας διάβαζε από τις σημειώσεις του τα στοιχεία που κατέθετε.

Για πρώτη φορά εμφανίστηκαν στο δικαστήριο 13 από τους 21 κατηγορουμένους, μεταξύ αυτών 2 πρώην αρχηγοί του ΠΣ και ο δήμαρχος Ραφήνας.

Διαβάστε επίσης:

Μπάνκσι: Μια αλλιώτικη Ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου – Σχόλιο για την ενδοοικογενειακή βία