Τενέα: Η πλούσια αρχαία πόλη στο Χιλιομόδι της Κορινθίας

Ένα δημόσιο κτίριο, που εντοπίσθηκε  στην αρχαία Τενέα, το σημερινό Χιλιομόδι, με σημαντικά ευρήματα δίνει για πρώτη φορά το στίγμα της πόλης κατά την Κλασική εποχή.

Η ανασκαφή που διενεργείται υπό την διεύθυνση της  αρχαιολόγου δρος Έλενας Κόρκα έφερε επίσης στο φως μεγάλο αριθμό αναθηματικών ειδωλίων, που συνδέονται πιθανότατα με γειτονικό λατρευτικό χώρο.

Πρόκειται για μια σημαντική ανακάλυψη στην πορεία των ερευνών, που ως τώρα έχουν αποκαλύψει μεγάλο μέρος της πόλης κατά την Ρωμαϊκή εποχή, όταν η Τενέα εξακολούθησε να ζει με πολύ υψηλό επίπεδο διαβίωσης  και περνά περίοδο μεγάλης ακμής, κατά την οποία κάνει μνημειακά έργα όπως αψίδες, πύλες κλπ. όπως επισημαίνει η ανασκαφέας.

Όλα αυτά μάλιστα απεικονίζονται στα νομίσματά της, τα οποία στην άλλη όψη τους φέρουν τις προτομές  ρωμαίων αυτοκρατόρων.

Συγκεκριμένα κατά την τελευταία ανασκαφική περίοδο το μέγεθος και η δυναμική της ρωμαϊκής πόλης συνέχισε να εντυπωσιάζει.  Στον τομέα των ρωμαϊκών καταστημάτων της πόλης αποκαλύφθηκαν περί τα 2100 νομίσματα και σταθμία σε ένα δωμάτιο του κτιρίου, που ταυτίζεται με την έδρα τοπικού αξιωματούχου.

Επιπλέον,  ήρθε στο φως δεύτερο υπέργειο ταφικό μνημείο, που καταδεικνύει την οικονομική ευρωστία και ακμή της Τενέας και τέλος, ανασκάφηκε μια υπερμεγέθης δεξαμενή περίπου 130 τ.μ., πιθανότατα η κεντρική υδροδοτική της ρωμαϊκής πόλης, αποδεικτική του μεγάλου πληθυσμού της τη συγκεκριμένη περίοδο.

Πλήθος νομισμάτων

Ειδικότερα  διερευνήθηκαν τέσσερις ανασκαφικοί τομείς εκ των οποίων ο ένας αποτελεί συνέχεια της ανασκαφής των χώρων εμπορικής δραστηριότητας, όμορων των ρωμαϊκών λουτρών, ενώ οι υπόλοιποι τρεις τομείς αποτελούν νέες θέσεις στα ανατολικά και βορειοανατολικά αυτών.

Στους χώρους εμπορικής δραστηριότητας, πλησίον των λουτρών, ολοκληρώθηκε η διερεύνηση της οικοδομικής νησίδας, που οριοθετείται στα βόρεια από την κεντρική λιθόστρωτη οδό, που οδηγεί στα λουτρά και δυτικά από μικρότερη πάροδο, που οδηγεί στα καταστήματα.

Συγκεκριμένα, αποκαλύφθηκαν τρία νέα, όμοια μεταξύ τους καταστήματα, παράλληλα και εφαπτόμενα στα νότια του κεντρικού δρόμου, τα οποία έφεραν υπόγειο χώρο και των οποίων η λειτουργία συνδέεται χρονολογικά με τις πρώτες κατασκευαστικές φάσεις των λουτρών.

Στη διασταύρωση, που διαμορφώνεται μεταξύ του κεντρικού λιθόστρωτου δρόμου και της παρόδου, ανασκάφηκε νέο δωμάτιο εσωτερικών διαστάσεων περίπου 3,90μ. x 4,30μ. όπου εντοπίσθηκαν  2100 νομίσματα του 5ου και 6ου αιώνα. μ.Χ.  Μεταξύ αυτών ξεχωρίζουν τα: φόλλις της Κυζίκου του 543 μ.Χ., νούμια των Θεοδοσίου, Μαρκιανού, Λέοντα Α΄, Ζήνωνα, Αναστάσιου, Ιουστίνου Α΄ και Ιουστινιανού Α΄ καθώς επίσης και χάλκινο νόμισμα κοπής Αίγινας του 4ου αιώνα π.Χ.  Πέραν των νομισμάτων εντοπίστηκαν ένα μολύβδινο και δύο χάλκινα σταθμία, καθώς και μία χάλκινη βελόνα

Το εμπορικό κέντρο

Όπως αναφέρει η κυρία Κόρκα  ανασκαφή συμπληρώνει όλο και περισσότερο τη διάρθρωση του εμπορικού κέντρου της ρωμαϊκής Τενέας αποκαλύπτοντας την επέκταση των χώρων εμπορικής δραστηριότητας με ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο, καθώς στη διερευνητική τομή, που πραγματοποιήθηκε στον ίδιο άξονα των καταστημάτων αποκαλύφθηκε νέος χώρος όμοιας τυπολογίας.

Στα ανατολικά των ανωτέρω χώρων εντοπίστηκε νέο κτίριο, του οποίου ανασκάφηκαν φέτος τέσσερα δωμάτια,  έκτασης 156 τ.μ. με επιμελημένες και ισχυρές τοιχοποιίες. Στο εσωτερικό ενός δωματίου βρέθηκε θησαυρός δεκαοχτώ ασημοχάλκινων νομισμάτων του 3^ου αι. μ.Χ., κοπής Βαλεριανού, Γαλιηνού και Σαλονίνας.

Επιπλέον, βρέθηκαν άλλα δεκατρία νομίσματα του 4^ου και 5^ου αι. μ.Χ. σιδερένια αξίνα, σιδερένιο κλειδί, σιδερένια αιχμή βέλους, σιδερένια γραφίδα και χρηστική κεραμική ρωμαϊκών χρόνων .

Η εξέλιξη

Σε απόσταση περίπου 310 μ. αποκαλύφθηκε σε έκταση 145τ.μ.το κτίριο των  κλασικών χρόνων, το οποίο διαφαίνεται ότι επεκτείνεται και στα δυτικά όσο και στα νότια. Στα κατώτερα στρώματα της θεμελίωσής του εντοπίζεται διασπορά κεραμικής αρχαϊκών και κλασικών χρόνων και μεταξύ αυτής σημαντικός αριθμός μικρογραφικών αγγείων, λύχνων καθώς και ειδωλίων που απεικονίζουν θεότητες, συμποσιαστές, πτηνά, ίππους και άλλα ζώα. Επιπλέον, βρέθηκαν νομίσματα του 4ου αιώνα π.Χ., όπως δραχμή και ημίδραχμο Κορίνθου.

Κατά τη ρωμαϊκή εποχή ο χώρος μετατράπηκε σε οργανωμένο εργαστηριακό συγκρότημα. Διαθέτει εξαιρετικής ποιότητας δάπεδο τύπου opusspicatum, τρεις κλιβάνους και δύο ορθογώνιες δεξαμενές. Τα κινητά ευρήματα που εντοπίστηκαν στον χώρο είναι  κυρίως σφήνες και αγνύθες, μία εκ των οποίων φέρει επιγραφή “ΑΡΙΣΤΟ”.

Τέλος, διαφαίνεται και η χρήση μέρους του χώρου ως ελαιοτριβείου σύμφωνα με το σωζόμενο τμήμα με το σχετικό αποτύπωμα (trapetum), σε συνδυασμό με την πληθώρα πυρήνων ελιάς που εντοπίστηκαν, κάποιες εκ των οποίων και εντός σιδερένιου κιβωτίου.

Ταφικό μνημείο

Ανατολικά, στο όριο της ζώνης των νεκροταφείων, αποκαλύφθηκε υπέργειο ταφικό μνημείο ρωμαϊκών χρόνων με υπόγειο ταφικό θάλαμο. Το μνημείο έχει διαστάσεις 4,5μ. x 5μ. και προσανατολισμό από Β/Ν με είσοδο στα νότια. Στο εσωτερικό του εντοπίστηκαν περιμετρικά των τοίχων τέσσερις κτιστές θήκες. Σε μεταγενέστερο χρόνο διαμορφώθηκε πέμπτος κτιστός τάφος με τη χρήση τμήματος πώρινης μονολιθικής σαρκοφάγου.

Επιπλέον, στη ΝΔ γωνία του θαλάμου βρέθηκε παιδική ταφή σε λακκοειδή καλυβίτη κεραμοσκεπή τάφο. Μεταξύ των ευρημάτων από τους ανωτέρω τάφους ξεχωρίζουν περίαπτο με τρία χάλκινα ασσάρια κοπής Ρώμης, θησαυρός από τρεις χάλκινες «μάρκες», νόμισμα κοπής Κορίνθου του 1^ου αι. π.Χ., χάλκινο νόμισμα κοπής Αθήνας κλασικών χρόνων, λύχνος με παράσταση του θεού Άρη, γυάλινο μυροδοχείο, τεφροδόχο αγγείο, κύπελλο και ένας λύχνος του 5^ου αι. π.Χ.

Ανατολικά του νέου ταφικού μνημείου τέλος αποκαλύφθηκε σε μήκος 18μ. ισχυρό αναλημματικό τείχος από ορθογώνιους ισομεγέθεις, πώρινους, επεξεργασμένους λίθους. Έχει κατεύθυνση Α/Δ και η κεραμική από την τάφρο θεμελίωσής του είναι πρώιμης κλασικής περιόδου.

Σε σημείο του, το τείχος φαίνεται να διακόπτεται κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους προκειμένου να κατασκευαστεί υπερμεγέθης δεξαμενή διαστάσεων 15,2μ. x 8,40μ, η οποία πιθανότατα εξυπηρετούσε την υδροδότηση της ρωμαϊκής πόλης.

Το πρόγραμμα

Το ερευνητικό πρόγραμμα της αρχαίας Τενέας κατά τη φετινή ανασκαφική περίοδο δραστηριοποιήθηκε, πέραν της αρχαιολογικής έρευνας, συνδιοργανώνοντας με το Εργαστήριο Φυσικής Ανθρωπολογίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, την TetragonA.E., το Δήμο Κορινθίων και το Καλογεροπούλειο Ίδρυμα την περιοδική έκθεση BioMuse «Από τα θραύσματα των οστών στις ιστορίες των ανθρώπων», που φιλοξενήθηκε στο Καλογεροπούλειο Ίδρυμα Κορίνθου από τις 17 Σεπτεμβρίου έως τις 17 Οκτωβρίου.

Η έκθεση υλοποιήθηκε σε συνέχεια του ερευνητικού προγράμματος BioΜuse, μια σύμπραξη φορέων της Ελλάδας και της Γερμανίας και παρουσιάζει με σύγχρονα φυσικά και ψηφιακά μέσα τις βιογραφίες δέκα ανθρώπων που έζησαν στην Ελλάδα τα τελευταία 11.000 χρόνια- μεταξύ αυτών και ενός Τενεάτη αρχαϊκών χρόνων .

Διαβάστε επίσης:

Ένας «Χορός» του Μουνκ κυνηγημένος από τους Ναζί σε δημοπρασία

Ο Γιάννης Γαΐτης και τα «ανθρωπάκια» του που ταξιδεύουν στο χρόνο – Μεγάλη έκθεση