Αριστοτέλης Ωνάσης: 117 χρόνια από τη γέννηση του Έλληνα μεγαλοεφοπλιστή

Σήμερα 15 Ιανουαρίου συμπληρώνονται 117 χρόνια από τη γέννηση του Αριστοτέλη Ωνάση, αν και υπάρχουν μαρτυρίες και έγγραφα ότι γεννήθηκε στις 20 Ιανουαρίου του 1906. Βέβαια υπάρχει καταχωρημένο έγγραφο ότι η ημερομηνία γέννησης του έγινε το έτος 1900. Όμως σχεδόν όλοι αποδέχονται ως ημερομηνία γέννησης του την 15η Ιανουαρίου 1906.

Ο Αριστοτέλης Ωνάσης θεωρείται ως ο μεγαλύτερος Έλληνας εφοπλιστής. Ξεκίνησε την επιχειρηματική του δραστηριότητα από την Αργεντινή, όπου κατέφυγε ως μετανάστης. Έγινε θρύλος, πρότυπο για κάθε νέο άνθρωπο. Η φράση “θα γίνω Ωνάσης” ακούγονταν συχνά τις δεκαετίες του ’60 και του ’70.

Γεννήθηκε στη Σμύρνη και πατέρας του ήταν ο Σωκράτης Ωνάσης και η μητέρα του ήταν η Πηνελόπη Δολόγλου. Η καταγωγή της οικογένειας ήταν από το Μουταλάσι της Καππαδοκίας. Τα πολεμικό γεγονότα που ακολούθησαν την Μικρασιατική Καταστροφή το 1922, συμπαρασυρει σε οικονομική καταστροφή την οικογενειακή επιχείρηση.

Ο πατέρας του, Σωκράτης Ωνάσης, φυλακίστηκε και απελευθερώθηκε κατόπιν ενεργειών του Αριστοτέλη, για τις οποίες έχουν γραφτεί και ειπωθεί πολλά.

Ο αναγκαστικός ξεριζωμός της οικογένειας από την Σμύρνη ήταν αναπόφευκτος. Η εγκατάσταση της στην Αθήνα έγινε με περιπετειώδη τρόπο. Πρώτα εγκαταστάθηκε ο πατέρας του, η μητέρα του και η αδελφή του. Μετά από λίγο καιρό ήρθε στην Αθήνα και ο Αριστοτέλης, αφού κατόρθωσε να διαφύγει από τη Σμύρνη με διάφορους τρόπους. Ο Αριστοτέλης Ωνάσης, εργάζεται αρχικά ως κλητήρας στον εφημερίδα “Ελεύθερος Λόγος”.

Το επόμενο έτος, το 1923, ο Αριστοτέλης μετανάστευσε στη Λατινική Αμερική, με ένα διαβατήριο Νάνσεν, δηλαδή με διαβατήριο χωρίς εθνικότητα, που δίνονταν στους απάτριδες.

Ναυτολογήθηκε ως ναύτης στο πλοίο “Ηλίας Κουλουκουντής”, που μετέβη πρώτα στη Νάπολη της Ιταλίας. Από το ιταλικό αυτό λιμάνι επιβιβάστηκε στο πλοίο Tomaro di Savoia, με το οποίο έφτασε στις 21 Σεπτεμβρίου 1923 στο Μπουένος Άιρες.

Η Αργεντινή είναι η χώρα που τον φιλοξένησε. Εργάστηκε στην αρχή ως νυχτερινός τηλεφωνητής στην εταιρεία United Telecom. Εκτός από την νυχτερινή του απασχόληση, ξεκίνησε και τις εισαγωγές καπνού. Στο εμπόριο τσιγάρων συνεργάστηκε με τα ξαδέρφια του Νίκο και Κωνσταντίνο Κονιαλίδη.

Ο Αριστοτέλης Ωνάσης, επινόησε τα τσιγάρα για τις γυναίκες και συνέβαλε στην αύξηση της κατανάλωσης των ανατολικών καπνών από το 10% στο 35%. Το εφεύρημα του ήταν το τσιγάρο με ροζ άκρη για τις κυρίες.

Η προμήθεια που εισέπραττε ήταν 5% από τις πωλήσεις καπνού και μέσα σε δύο χρόνια αποκόμισε 100.000 δολάρια.

Σε σύντομο χρονικό διάστημα έγινε γνωστός στους κοσμικούς κύκλους του Μπουένος Άιρες. Το 1928, η Ελληνική κυβέρνηση του ανέθεσε να διαπραγματευτεί μια διακρατική συμφωνία με την κυβέρνηση της Αργεντινής. Αμέσως μετά, το 1931, έγινε γενικός πρόξενος της Ελλάδας στην Αργεντινή.

Σύντομα, ο Αριστοτέλης Ωνάσης, δημιούργησε μια βιομηχανία που κατασκεύαζε τσιγάρα και άλλα προϊόντα. Σε ηλικία 25 ετών είχε αποταμιεύσει ένα εκατομμύριο δολάρια. Σε ηλικία 32 ετών, το 1932, αγόρασε έξι φορτηγά πλοία, από μια Καναδική εταιρεία στην τιμή των 120.000 δολαρίων.

Το πρώτο του πλοίο το ονόμασε «Καλλιρόη» και στα άλλα δύο τους έδωσε τα ονόματα των γονιών του. Τα «Ωνάσης – Πηνελόπη» και «Ωνάσης – Σωκράτης» ξεκινούν το ταξίδι στους εμπορικούς δρόμους της υφηλίου.

Στη συνέχεια, η αυξανόμενη ζήτηση για πετρέλαιο τον ωθεί στα τάνκερ. Οι υπολογισμοί του δείχνουν ότι ένα δεξαμενόπλοιο χωρητικότητας 15.000 τόνων θα έχει πολύ μικρότερο λειτουργικό κόστος σε σύγκριση με εκείνα των 9.000 τόνων που κατασκευάζονταν εκείνη την εποχή.

Το 1938 ναυπηγεί στο Γκέτεμποργκ της Σουηδίας το πρώτο του δεξαμενόπλοιο, το «Άριστον», εκτοπίσματος 15.000 τόνων. Είναι το μεγαλύτερο τάνκερ του κόσμου και αναμφίβολα το πρώτο τάνκερ με πισίνα.

Με το ξέσπασμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το τρίτο του δεξαμενόπλοιο βρίσκεται στα τελικά στάδια ναυπήγησης στη Σουηδία. Η απόφαση όμως των ουδέτερων Σουηδών να ακινητοποιήσουν πολλά ξένα πλοία, ανάμεσά τους και το «Άριστον», που βρίσκεται δεμένο στη Στοκχόλμη, θα τον αιφνιδιάσει αλλά δεν θα τον αποτρέψει να συνεχίσει την επιχειρηματική του δραστηριότητα.

Το 1940 εγκαθίσταται στη Νέα Υόρκη, από όπου διαχειρίζεται τον στόλο του. Η νομοθεσία περιορίζει σε Αμερικανούς πολίτες την ιδιοκτησία των δεξαμενόπλοιων τύπου Τ2, τα επονομαζόμενα και «Λίμπερτυ», που ναυπηγήθηκαν μαζικά στις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του πολέμου για τις αυξημένες ανάγκες ανεφοδιασμού των Συμμάχων. Όμως, ο Ωνάσης εξασφαλίζει τον έλεγχο μιας νέας εταιρείας που αγοράζει τέσσερα Τ2 και επωφελείται από την ανοδική πορεία της αγοράς που προκαλείται από το άλμα της τιμής των καυσίμων τον χειμώνα του 1947.

Το 1952 ιδρύει την Olympic Maritime. Το 1953 ναυπηγεί στο Αμβούργο το πρώτο υπερδεξαμενόπλοιο 46.000 τόνων.

Θα του δώσει το όνομα της πρώτης συζύγου του Αθηνάς (Τίνας) Ωνάση. Είναι η μικρή κόρη του μεγαλύτερου τότε Έλληνα εφοπλιστή, Σταύρου Λιβανού από τη Χίο. Με την Τίνα παντρεύτηκαν το 1946 στον καθεδρικό ναό της Αγίας Τριάδας στη Νέα Υόρκη. Απέκτησαν δύο παιδιά, τον Αλέξανδρο, το 1948 και την Χριστίνα, το 1950.

Ανάμεσα στα έτη 1950 και 1956, ο Αριστοτέλης Ωνάσης άρχισε να δραστηριοποιείται στην φαλαινοθηρία στα ανοιχτά της δυτικής ακτής της Νότιας Αμερικής, αποκομίζοντας τεράστια κέρδη. Μόνο στο πρώτο ταξίδι των πλοίων του κέρδισε 4,5 εκατομμύρια δολάρια. Παρά τους διεθνείς περιορισμούς, ο Αριστοτέλης Ωνάσης συνέχισε την φαλαινοθηρία μέχρι που τα πλοία ακινητοποιήθηκαν από την κυβέρνηση του Περού και στη συνέχεια πουλήθηκαν.

Τον Ιανουάριο του 1954 ο Αριστοτέλης Ωνάσης υπογράφει μια συμφωνία με τη Σαουδική Αραβία, η οποία αιφνιδίασε τους ανταγωνιστές του.

Το 1953 αποκτά τον έλεγχο της Εταιρείας Θαλασσίων Λουτρών του Μόντε Κάρλο, στην οποία ανήκουν το Καζίνο του Μόντε Κάρλο, ξενοδοχεία, θέατρα και άλλα ακίνητα.

Το 1956 αγοράζει από το ελληνικό Δημόσιο το προνόμιο εκμετάλλευσης του αποδυναμωμένου εθνικού αερομεταφορέα Τ.Α.Ε. και ιδρύει την Ολυμπιακή Αεροπορία. Είναι ο ένας από τους δύο ιδιώτες στον κόσμο με δική τους αεροπορική εταιρεία. Ο άλλος είναι ο Αμερικανός επιχειρηματίας Howard Hughes, που κατέχει την TWA.

Η εταιρεία λειτούργησε στις 6 Απριλίου 1957, με προδιαγραφές εξυπηρέτησης επιβατών που σήμερα θεωρούνται αδιανόητες, λόγω κόστους. Πολύ γρήγορα η Ολυμπιακή ανοίγει τα φτερά της στις πέντε ηπείρους και γίνεται μία από τις ασφαλέστερες αεροπορικές εταιρείες στον κόσμο. Στα τέλη του 1974, ο Ωνάσης καταγγέλλει τη σύμβαση με το ελληνικό Δημόσιο και στις 4 Αυγούστου 1975, μετά τον θάνατό του, η Ολυμπιακή Αεροπορία μεταβιβάζεται στο ελληνικό Δημόσιο.

Το 1963 ο Ωνάσης αγοράζει τον Σκορπιό, ένα μικρό, άγονο και άνυδρο νησί απέναντι από τη Λευκάδα. Το μεταμορφώνει στον ιδιωτικό του επίγειο παράδεισο, με δενδροφυτεύσεις, ξενώνες, λιμάνια, παραλίες και μία φάρμα.Σήμερα ανήκει σε Ρώσο μεγιστάνα. Αλλά και η θρυλική του θαλαμηγός “Χριστίνα” πουλήθηκε και ταξιδεύει σήμερα ως μικρό κρουαζιερόπλοιο.

Ο γάμος του με την Αθηνά Λιβανού έληξε επίσημα το 1960. Θα συνδεθεί με μακροχρόνιο και θυελλώδη δεσμό με τη μεγάλη ντίβα της όπερας Μαρία Κάλλας και το 1968 αιφνιδιάζει εκ νέου την υφήλιο νυμφευόμενος στον Σκορπιό τη Jacqueline Bouvier Kennedy, χήρα του δολοφονηθέντος Αμερικανού προέδρου John F. Kennedy.

Στις 24 Ιανουαρίου 1973, ο γιος του Αλέξανδρος χάνει τη ζωή του σε αεροπορικό δυστύχημα στο Ελληνικό, σε ηλικία μόλις 25 ετών. Ο πρόωρος και αδόκητος θάνατός του επιφέρει στον Αριστοτέλη Ωνάση βαρύτατο πλήγμα, από το οποίο δεν θα συνέλθει ποτέ. Πεθαίνει δύο χρόνια αργότερα, στις 15 Μαρτίου 1975, στο αμερικανικό νοσοκομείο του Παρισιού. Θα ταφεί στον Σκορπιό, όπου αναπαύεται ήδη ο γιος του και η αδελφή του Άρτεμη. Εκεί θα τους ακολουθήσει αργότερα και η κόρη του Χριστίνα, η οποία αφήνει την τελευταία πνοή της στις 19 Νοεμβρίου 1988, στο Μπουένος Άιρες.

Το 2000, η μεγάλη ναυτική εφημερίδα Lloyds List του Λονδίνου τον ανακήρυξε ως την «κορυφαία προσωπικότητα της παγκόσμιας ναυτιλίας για τον 20ό αιώνα».

Ο Αριστοτέλης Ωνάσης θα αφήσει στη χειρόγραφη διαθήκη του εντολή για τη δημιουργία, στη μνήμη του γιου του, κοινωφελούς ιδρύματος με το όνομα «Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης».

Οι εκτελεστές της διαθήκης του, ανάμεσά τους και στενοί συνεργάτες του, θα προβούν στις ενέργειες για να πραγματωθεί η τελευταία του επιθυμία. Έδρα του Ιδρύματος ορίζεται η Βαντούζ του Λιχτενστάιν. Όρος της διαθήκης είναι το Κοινωφελές Ίδρυμα να αντλεί τους πόρους του από ένα Επιχειρηματικό Ίδρυμα, το οποίο θα λειτουργεί παράλληλα.

Ο μοναδικός απόγονος του Αριστοτέλη Ωνάση, είναι η Αθηνά Ωνάση – Ρουσέλ, κόρη της Χριστίνας Ωνάση, η οποία γεννήθηκε το 1985.

Διαβάστε επίσης:

Αλλάζει ο Κώδικας Ιδιωτικού Ναυτικού Δικαίου: Οι μισές του διατάξεις έχουν σιωπηρώς καταργηθεί ή περιπέσει σε αχρησία! – Ο ισχύον ΚΙΝΔ ψηφίστηκε το 1958