Η περιουσία του Κωνσταντίνου και οι διεκδικήσεις από το ελληνικό κράτος

Μάρτιο του 2003 ένας δικηγόρος φθάνει στην ΔΟΥ Αχαρνών με μια σημαντική αποστολή. Να εισπράξει τρεις επιταγές, συνολικού ύψους 13,7 εκατομμυρίων ευρώ στο όνομα του τέως βασιλιά Κωνσταντίνου, της αδελφής του Ειρήνης και της θείας του Αικατερίνης.

Επρόκειτο για την τελευταία πράξη της διαμάχης μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και του Κωνσταντίνου, ο οποίος μετά την οριστική έκπτωσή του από το αξίωμα του βασιλέως με το δημοψήφισμα του 1974, απαίτησε δικαστικά την αποζημίωση για τα ακίνητα, που είχε αφήσει φεύγοντας από την χώρα με το αποτυχημένο αντικίνημα του 1967.

Η μεγάλη δασική έκταση μαζί με τα λεγόμενα θερινά ανάκτορα του Τατοΐου, το κτήμα Πολυδενδρίου στη Θεσσαλία και το ανάκτορο Μον Ρεπό στην Κέρκυρα ήταν τα διεκδικούμενα από τον Κωνσταντίνο, ο οποίος ζητούσε επίσης να παραλάβει την κινητή περιουσία του από το Τατόι.

Μία πρώτη συμφωνία έγινε το 1992 επί κυβερνήσεως Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, προβλέποντας την εκχώρηση του μεγαλύτερου μέρους της ακίνητης περιουσίας σε ένα μη κερδοσκοπικό ίδρυμα. Αντάλλαγμα ήταν η απόδοση των ανακτόρων του Τατοΐου και το δικαίωμα  εξόδου από τη χώρα μεγάλου αριθμού κινητών περιουσιακών στοιχείων.

Η σύμβαση ψηφίστηκε και με νόμο προκαλώντας όμως μεγάλες αντιδράσεις. Ένα χρόνο αργότερα εξάλλου, όταν ο τέως βασιλιάς ήρθε για μια μεγάλη επίσκεψη στην Ελλάδα υπήρξαν μεγάλες αντιδράσεις, έτσι η κυβέρνηση του ζήτησε να φύγει. (Είχε προηγηθεί μία μόνον επίσκεψη τον Φεβρουάριο του 1981 για την νεκρώσιμη ακολουθία της μητέρας του, Φρειδερίκης).

Η προσφυγή

Το 1994 ωστόσο η κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου ακύρωσε την προηγούμενη συμφωνία, αφαιρώντας από τον τέως βασιλιά τόσο την ιδιοκτησία του στην Ελλάδα όσο και την ελληνική ιθαγένεια. Σύμφωνα με τον νέο Νόμο 2215/1994 η απαλλοτρίωση της βασιλικής περιουσίας, που είχε γίνει επί δικτατορίας εξακολουθούσε να ισχύει. Έτσι δεν συνέτρεχε λόγος αποζημίωσης.

Παράλληλα ζητούσε από τον Κωνσταντίνο και τα μέλη της οικογενείας του να δηλώσουν επίθετο, προκειμένου να επανακτήσουν ιθαγένεια. Η συνταγματικότητα του νόμου μάλιστα κρίθηκε και από το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο, καθώς το  Συμβούλιο της Επικρατείας και ο Άρειος Πάγος είχαν εκφράσει προηγουμένως διαφορετικές απόψεις.

Η προσφυγή τους τέως βασιλιά μαζί με άλλα οκτώ μέλη της οικογενείας του στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ήταν η αμέσως επόμενη κίνησή του με το επιχείρημα, ότι ο νόμος, που είχε ψηφιστεί  παραβίαζε τις διατάξεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.

Η απόφαση εκδόθηκε τέσσερα χρόνια αργότερα, τον Οκτώβριο του 1998, κρίνοντας ως παραδεκτό λόγο, μόνον το περιουσιακό σκέλος της προσφυγής και όχι τα υπόλοιπα, που αναφέρονταν σ΄αυτήν (απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση σχετικά με την υπόθεση της ιθαγένειας, προσβολή προσωπικότητας λόγω επιβολής του επωνύμου Γλύξμπουργκ κλπ).

Εν τέλει το 2000 το δικαστήριο επιδίκασε στην ελληνική Κυβέρνηση το ποσό των 13.700.000 ευρώ για τη χρηματική ζημία (σε αντιστοιχία 4.668.271.566 δραχμές) συν μια εύλογη αποζημίωση για τα δικαστικά έξοδα. Ήταν μία απόφαση ευνοϊκή για την Ελλάδα, δεδομένου, ότι ο τέως βασιλιάς υπολόγιζε στην προσφυγή του στην περιουσία στα 161 εκατομμύρια ευρώ. Έχει ενδιαφέρον μάλιστα, ότι το ποσόν καταβλήθηκε από τον προϋπολογισμό «φυσικών καταστροφών».

Ο Κωνσταντίνος εξάλλου, μόλις τα παρέλαβε, ανήγγειλε τη δημιουργία του Ιδρύματος «Άννα – Μαρία» με έδρα το Λίχτενσταϊν, το οποίο συστάθηκε για φιλανθρωπικούς σκοπούς, αν και η δραστηριότητά του είναι άγνωστη.

Η κινητή περιουσία και τα κοντέινερ

Προτού λυθεί το ζήτημα της ακίνητης περιουσίας ωστόσο, εν έτει 1991 ο Κωνσταντίνος είχε διασφαλίσει την μεταφορά των κινητών αντικειμένων από το Τατόι και το Μον Ρεπό. 17 Φεβρουαρίου ήταν, όταν έξι νταλίκες φορτωμένες με εννέα κοντέινερς βάρους 32 τόνων εγκατέλειπαν το Τατόι για τον Πειραιά, όπου και μεταφορτώθηκαν σε πλοίο.

Ήδη από μερικούς μήνες πριν ο ναύαρχος εν αποστρατεία Μάριος Σταυρίδης, επίτροπος της περιουσίας του Κωνσταντίνου είχε υποβάλλει αίτημα για την μεταφορά της «οικοσκευής» του, κάτι που έγινε αποδεκτό από την κυβέρνηση, με τον υπουργό Οικονομίας Ιωάννη Παλαιοκρασσά και τον υπουργό Πολιτισμού Τζανή Τζαννετάκη να αποφασίζουν την συγκρότηση επιτροπής για τον έλεγχο των αντικειμένων που θα εξάγονταν.

Εκ των υστέρων όμως έγινε γνωστό, ότι η καταγραφή των αντικειμένων, προκειμένου να διαχωριστούν όσα θα έπρεπε να παραμείνουν στην Ελλάδα είχε συναντήσει μεγάλες δυσκολίες, καθώς οι εκπρόσωποι του τέως βασιλιά έβαζαν διαρκώς προσκόμματα.

Έτσι δεν υπήρξαν ούτε λεπτομερείς περιγραφές, ούτε φωτογραφίες. Τελικώς συγκροτήθηκε μία λίστα, η οποία τότε παραδόθηκε στην προϊσταμένη της Εθνικής Πινακοθήκης Μαρία Μιχαηλίδου και από εκείνην στην Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα τον Απρίλιο του 1992. Η τελευταία μόλις είχε αναλάβει την διεύθυνση της Πινακοθήκης, και όπως ανέφερε πάντα αργότερα, δεν γνώριζε το περιεχόμενό της, διότι είχε καταγραφεί με απόρρητο αριθμό πρωτοκόλλου.

Η διάρρηξη και η δημοπρασία

Πίσω στο Τατόι και ενώ η καταγραφή συνεχιζόταν, ο  ναύαρχος  Σταυρίδης εμφανίστηκε το πρωί της 13^ης  Φεβρουαρίου στο Αστυνομικό Τμήμα Κηφισιάς για να καταγγείλει μία διάρρηξη! Οι διαρρήκτες, σύμφωνα με τη δήλωσή του, είχαν αφαιρέσει από το Τατόι πίνακες και εικόνες ενώ αργότερα, όταν επανήλθε στο Τμήμα, πρόσθεσε ότι είχαν κλαπεί και πολύτιμα κοσμήματα.

Πλούσια η λίστα περιελάμβανε, πάντα κατά δήλωσή του, μία χρυσή τριάρα με μαργαριτάρια, σταυρούς με σμαράγδια και βραχιόλια με ρουμπίνια, μονόπετρα με διαμάντια, μαργαριταρένια περιδέραια, πολύτιμα νομίσματα και άλλα ακόμη.

Και το ενδιαφέρον είναι, ότι κατά την προσφυγή του στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ο Κωνσταντίνος είχε ζητήσει επιπλέον αποζημίωση τριών εκατομμυρίων στερλινών τότε, για τα κλεμμένα!

Μερικά χρόνια αργότερα πάντως στις 24 και 25 Ιανουαρίου του 2007 ο οίκος Christie΄s έβγαζε σε δημοπρασία περί τα 850 αντικείμενα …«οικοσκευής», τα περισσότερα από τα οποία, όπως αναφερόταν, ανήκαν στον Γεώργιο Α΄ και βρίσκονταν στο Τατόι.

Και το οξύμωρο ήταν,  ότι  ο τέως βασιλιάς αρνείτο την ιδιοκτησία τους. Επρόκειτο πάντως κυρίως για ασημικά, επίσης διάφορα διακοσμητικά του χρυσοχόου Καρλ Φαμπερζέ, έπιπλα, κομμάτια από νεφρίτη, καθώς και πίνακες ζωγραφικής.

Διαβάστε επίσης:

Κωνσταντίνος Γκλύξμπουργκ: Άγνωστες πτυχές της προσωπικότητας και του ρόλου του

Έφυγε από τη ζωή ο τέως βασιλιάς Κωνσταντίνος – Η θητεία του στον θρόνο και η αποτίμηση της Ιστορίας