Μπορεί η κυριαρχία των ESG να συνεχίζει να καθορίζει τις επενδυτικές επιλογές και να διαμορφώνει τις επιχειρηματικές στρατηγικές, όμως οι ειδικές συνθήκες που επικράτησαν το 2022 μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, άλλαξε πολλά.

Δημιούργησε νέες προκλήσεις, και ο συνδυασμός της ατζέντας της ενεργειακής μετάβασης με την ανάγκη για ενεργειακή ασφάλεια και αυτονομία στην Ευρώπη δημιούργησε αντιφατικές προτεραιότητες. Ο κυρίαρχος ρόλος του ESG παραμένει καθώς είναι ο μόνος τρόπος προετοιμασία  για την ευκαιρία και  προστασίας από τους κινδύνους που θέτει η κλιματική αλλαγή. Όχι όμως χωρίς αμφισβητήσεις και επιφυλάξεις.

Η σκυτάλη δίνεται πια στο 2023 σε μια σειρά θεμάτων και προκλήσεων, ενώ τα ESG στη σημερινή συγκυρία έχουν να αντιμετωπίσουν και μια σειρά απειλών.

Οι ειδικοί της Morningstar εντόπισαν πέντε κύριες απειλές για το ESG το 2023, που πρέπει να έχουν στο μυαλό τους οι επενδυτές.

1. Ανάπτυξη δυνάμεων αντί-ESG
2. Ένα βήμα προς τα πίσω στη δράση για το κλίμα
3. Αυξημένη  σύγχυση γύρω από Greenwashing
4. Έλλειψη τυποποίησης σε βασικές πληροφορίες ESG
5. Υποαπόδοση ESG Securities

Αντί-ESG δυνάμεις

Στις ΗΠΑ, οι βιώσιμες επενδύσεις έχουν δεχτεί έναν τυφώνα κριτικής, με κατηγορίες που κυμαίνονται από την παραπλάνηση και την αναποτελεσματικότητα έως μια μυστική ατζέντα αμφισβήτησης στον καπιταλισμό.

«Το ESG θα μπορούσε να αντιμετωπίσει νέες προκλήσεις στις ΗΠΑ από τις 3 Ιανουαρίου, όταν το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα θα αναλάβει τον έλεγχο του Κογκρέσου των ΗΠΑ. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε ακροάσεις ή άλλες προσπάθειες δυσφήμισης του ESG, συμπεριλαμβανομένου, για παράδειγμα, ενός προτεινόμενου νόμου, που εισήχθη στη Γερουσία, για την προστασία των αγροτών από τους επικείμενους κανόνες περιβαλλοντικών γνωστοποιήσεων της SEC»σύμφωνα με την Leslie Norton Διευθύντρια Sustainability στο Morningstar.

Το ESG ήταν στο στόχαστρο του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος όλο το χρόνο, με τους πιο δυνατούς επικριτές να περιλαμβάνουν ορισμένους επίδοξους προεδρικούς υποψηφίους, συμπεριλαμβανομένου του κυβερνήτη της Φλόριντα, Ρον ΝτεΣάντις.

Ένα βήμα προς τα πίσω στη δράση για το κλίμα, mετά τη  στασιμότητα στη  COP 27

To 2022 η COP27, η σύνοδος του ΟΗΕ για το κλίμα στο Sharm-El-Sheikh, απογοήτευσε τους υποστηρικτές του ESG. Εκτός από τη δέσμευση για ένα νέο ταμείο για να βοηθήσει τις φτωχές χώρες να διαχειριστούν τις ζημιές που σχετίζονται με το κλίμα, δεν υπήρξαν άλλα θετικά. Για παράδειγμα, δεν υπήρξε καμία δέσμευση για φιλόδοξους στόχους, όπως η σταδιακή κατάργηση όλων των ορυκτών καυσίμων και σχετικά με την κορύφωση των παγκόσμιων εκπομπών έως το 2025.

Επιπλέον, φαίνεται ότι στον κλάδο των επενδύσεων …αμφισβητείται η δέσμευση για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και την υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών, ως συνέπεια (επίσης) του πολέμου στην Ουκρανία και των προσπαθειών πολιτικοποίησης ζητημάτων ESG.

Τους τελευταίους μήνες, η ενεργειακή κρίση αύξησε τη ζήτηση για ορυκτά καύσιμα και ορισμένες χώρες ανταποκρίθηκαν με αύξηση της χρήσης πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα. Η προτεραιότητα πολλών κυβερνήσεων έχει γίνει η ενεργειακή ασφάλεια.

Τι θα συμβεί στο COP28 που θα γίνει στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα το 2023; Θα ενισχύσουν τη  φωνή τους τα λόμπι ορυκτών καυσίμων; Οι ειδικοί είπαν ότι απαιτείται περισσότερη πρόοδος για την επίτευξη των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού του 2012, αλλά μετά την COP26, οι ενέργειες για τη γρήγορη μείωση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής έχουν σταματήσει.

«Όταν πρόκειται για το μέλλον της ενέργειας, πρέπει να εκπέμπουμε πολύ λιγότερο άνθρακα από ό,τι σήμερα. Για να συμβεί αυτό, οι επενδύσεις σε καθαρότερες πηγές καυσίμων θα πρέπει να αυξηθούν ουσιαστικά τα επόμενα χρόνια, γιατί όπως έχουν τα πράγματα σήμερα, δεν αλλάζουμε τίποτα στις εκπομπές άνθρακα που συνεχίζουν αμείωτη  την ανοδική  του πορεία», σημείωσε ο  Michael Field, European  Market Strategist της Morningstar.

3.Αυξημένη  σύγχυση γύρω από) Greenwashing

 Αυξημένη είναι επίσης η σύγχυση γύρω από Greenwashing, μια λέξη που ουσιαστικά αμφισβητεί την αξιοπιστία των δεσμεύσεων μείωση των εκπομπών.
 Όταν οι γερμανικές αρχές έκαναν έφοδο στην Deutsche Bank και τον διαχειριστή περιουσιακών στοιχείων της DWS τον Μάιο του 2022, το greenwashing γρήγορα μετατράπηκε από κακές πρακτικές μάρκετινγκ σε τεράστιο νομικό κίνδυνο.
Το greenwashing, είναι μια πρακτική στην οποία οι διαχειριστές κεφαλαίων (και οι εταιρείες) κατηγορούνται ότι παραπλανούν τους πελάτες τους υπερβάλλοντας στα χαρακτηριστικά βιωσιμότητας των προϊόντων τους. Οι ρυθμιστικές αρχές σε πολλές χώρες προσπαθούν να αντιμετωπίσουν αυτό το ζήτημα και κάτι θα μπορούσε να αλλάξει το 2023, κάτι  απαραίτητο για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη, στα προϊόντα ESG.

4.Έλλειψη τυποποίησης σε βασικές πληροφορίες ESG

Η δημιουργία κοινών όρων στις γνωστοποιήσεις   ESG παραμένει πρόκληση από το 2023 και μετά.

Μετά το COP27, ο Andy Pettit, διευθυντής Πολιτικής Έρευνας στο Morningstar EMEA, σημείωσε ότι όσον αφορά τις γνωστοποιήσεις ESG, το πιο προηγμένο καθεστώς παραμένει το καθεστώς γνωστοποιήσεων βιωσιμότητας της ΕΕ ή SFDR, βασικό στοιχείο του ευρύτερου σχεδίου δράσης της ΕΕ.

«Αυτό είναι απλό για προϊόντα που εδρεύουν ή επενδύονται εντός της Ευρώπης, αλλά αυτά εκτός ΕΕ δεν δεσμεύονται από τους ίδιους περιορισμούς, καθιστώντας την άμεση σύγκριση σχεδόν αδύνατη. Αυτές οι δυσκολίες είναι πιθανό να επιδεινωθούν περαιτέρω καθώς περισσότερες χώρες αναπτύσσουν τις δικές τους ταξινομήσεις και πλαίσια ταξινόμησης, το καθένα με ένα μοναδικό σύνολο απαιτήσεων και προθεσμιών».

«Οι γνωστοποιήσεις επενδυτικών προϊόντων διέφεραν σημαντικά από αγορά σε αγορά πολύ πριν από την ενσωμάτωση των θεμάτων ESG, αλλά, ωστόσο, επωφελήθηκαν από έναν τυποποιημένο τρόπο υπολογισμού βασικών σημείων πληροφοριών. Πράγματα όπως οι προηγούμενες αναλογίες απόδοσης και εξόδων παρέμειναν σταθερά, κάτι που είναι ανεκτίμητο για κοινή κατανόηση και συγκρισιμότητα.»

«Εάν η ίδια διεθνής συμφωνία εφαρμοζόταν σε βασικές μετρήσεις βιωσιμότητας και στον υπολογισμό τους, θα είχε μικρότερη σημασία ποιος τύπος εγγράφου χρησιμοποιήθηκε για την παρουσίαση αυτών των πληροφοριών στους επενδυτές – μια γνωστοποίηση τύπου SFDR, μια γνωστοποίηση φιλική προς τον καταναλωτή στο Ηνωμένο Βασίλειο ή οποιοδήποτε άλλο. ”

5.Υποαπόδοση της ESG Securities

Η απόδοση των επεδνυτικών κεφαλαίων ESG μπορεί να συνεχίσει να πλήττεται  από το μακρο-περιβάλλον και την τρέχουσα ενεργειακή κρίση.
«Το 2022, οι επιδόσεις των κεφαλαίων ESG περιορίστηκαν από τις υψηλές τιμές των ορυκτών καυσίμων, καθώς τα κεφάλαια ESG τείνουν να είναι υποσταθμισμένα στις παραδοσιακές εταιρείες ενέργειας, ενώ υπερβαραίνουν τον τομέα της τεχνολογίας», εξηγεί η Hortense Bioy, Global Head of Sustainability Research at Morningstar.

«Θα πρέπει να υπενθυμίζεται συνεχώς στους επενδυτές ότι όλες οι επενδύσεις μπορούν να περάσουν από περιόδους υποαπόδοσης. Το ESG και οι βιώσιμες στρατηγικές δε  διαφέρουν. Αλλά οι επενδυτές θα πρέπει να επικεντρωθούν σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Η βιωσιμότητα αφορά μακροπρόθεσμα».