Γλύπτρια

Ανθρώπινοι κορμοί που διασχίζουν το χρόνο μέσα στις πανοπλίες τους και περήφανα άλογα, που μοιάζει να έρχονται από τις αρχετυπικές ζωγραφιές των παλαιολιθικών ανθρώπων στα σπήλαια, συναντήθηκαν το καλοκαίρι του 2022 στο Μουσείο του Ιδρύματος Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή στην Άνδρο. Έναν χώρο γνωστό για τις εμβληματικές εκθέσεις διάσημων ξένων καλλιτεχνών αλλά επίσης και καταξίωσης για τους Έλληνες δημιουργούς.

Με την υπογραφή της γλύπτριας Αλεξάνδρας Αθανασιάδη θώρακες από μπρούτζο και άλλα παλαιωμένα ή σφυρηλατημένα μέταλλα και άλογα από ξύλο σαν μονοκοντυλιές στο κενό, ήρθαν να επικυρώσουν σχεδόν πέντε δεκαετίες δημιουργίας της. Από τα πρώιμα παιδικά έργα της, όταν πρωτάρχισε να σχεδιάζει και να σμιλεύει ως σήμερα, αποκαλύπτοντας τις πολλαπλές πτυχές της πορείας της στην τέχνη.

Η Αλεξάνδρα Αθανασιάδη, που είχε την τύχη να γνωρίσει σε ηλικία δεκαοκτώ χρονών τον Χένρι Μουρ στο εργαστήριό του αλλά και τον Ζαν-Μισέλ Μπασκιά αργότερα στη Νέα Υόρκη, επιβεβαιώνει το προφανές, ότι οι ρίζες της βρίσκονται κυρίως στην αρχαία Ελλάδα. Αυτό το ηρωικό στοιχείο ωστόσο στο έργο της – τουλάχιστον όσον αφορά στα σχήματα- διαβρώνεται από την δική της προσέγγιση στην απόδοση της έννοιας της φθοράς.

Αναζητώντας το υλικό της στις παραλίες, όπου η θάλασσα ξεβράζει διαρκώς ξύλα, λειασμένα από τα κύματα δημιουργεί αυτά τα αέρινα άλογα, που κυριαρχούν στη δουλειά της, παραπέμποντας, όπως λέει η ίδια στον ανθρώπινο κύκλο ζωής, που είναι φθαρτός.

Κατά τον ίδιο τρόπο συγκεντρώνει θραυσμένα κομμάτια μετάλλου, πολυκαιρισμένα και «άχρηστα», που στα χέρια της μετατρέπονται σε δυνατούς θώρακες, που προστατεύουν το ανθρώπινο σώμα, ενίοτε όμως και αποκαλύπτοντας την ευαλωτότητα και την ευαισθησία του. Κυρίως, όταν είναι ανοιχτοί στο σημείο τη καρδιάς, αφήνοντας σε έκθεση τη ζωή.

Η συνύπαρξη ανθρώπου και αλόγου στο έργο της, με κοινή διαδρομή από τα μυθικά χρόνια βρίσκει έτσι αναφορές στον φτερωτό Πήγασο, τον Δούρειο Ίππο, στην πορεία των Ιππέων της ζωφόρου του Παρθενώνα, στον Βουκεφάλα του Μεγαλέξανδρου αλλά και σ’ εκείνα της Γκερνίκα του Πικάσο, ή ακόμη στα θυσιασμένα στη μάχη άλογα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Άρχισε να φτιάχνει τα πρώτα της γλυπτά από πηλό στην ηλικία των δώδεκα χρονών, ενώ μικρότερη ακόμη, παρακολουθώντας τον πατέρα της Αλέξανδρο Αθανασιάδη να ζωγραφίζει ερασιτεχνικά έκανε και τα δικά της πρωτόλεια σχέδια. Η έμπνευσή της για τους θώρακες αντλείται από εκείνον.

Την 1η Μαρτίου του 1988, όταν ο Αλέξανδρος Αθανασιάδης δολοφονήθηκε από την 17 Νοέμβρη ο κόσμος της ανατράπηκε, η αντίδρασή της ήταν δυναμική απαιτώντας την σύλληψη των ενόχων, ώσπου όμως η οργή να αποτελέσει και κινητήριο δύναμη για δημιουργία.

Οι θώρακες άρχισαν να φτιάχνονται, όταν βρήκε στην παραλία ένα κομμάτι ξύλου, που της θύμισε το σώμα του πατέρα της. Κι ήταν τότε, που οι δυνατοί και συνάμα εύθραυστοι σιδερένιοι κορμοί είχαν βρει το δρόμο τους.