Στις 7 Νοεμβρίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέγραψε συμφωνία με την κυβέρνηση του Καζακστάν για την ανάπτυξη προμηθειών πράσινου υδρογόνου και πρώτων υλών για την κατασκευή εξοπλισμού όπως ανεμογεννήτριες και μπαταρίες για ηλεκτρικά αυτοκίνητα.

Έτσι, η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται ένα βήμα πιο κοντά στην εξασφάλιση της ετήσιας προμήθειας δύο εκατομμυρίων τόνων πράσινου υδρογόνου που παράγεται με ηλεκτρική ενέργεια από αιολικά πάρκα και ηλιακούς σταθμούς στις στέπες του Καζακστάν. Ο όγκος είναι ισοδύναμος με το ένα πέμπτο των ευρωπαϊκών εισαγωγών που έχουν προγραμματιστεί για το 2030.

Ειδικότερα, πρόκειται για το έργο Hyrasia One που προβλέπει να δημιουργηθούν αιολικά και φωτοβολταϊκά συνολικής ισχύος 40 GW που θα εγκατασταθούν στις τεράστιες στέπες του νοτιοδυτικού Καζακστάν. Η εκτιμώμενη ετήσια παραγωγή των 120 τεραβατώρων σχεδιάζεται να χρησιμοποιηθεί για την τροφοδοσία ενός βιομηχανικού πάρκου ηλεκτρολυτών στην ακτή της Κασπίας Θάλασσας, συνολικής ισχύος 20 GW.

Η παραγωγή υδρογόνου στην περιοχή Mangystau πρόκειται να ξεκινήσει ήδη από το 2030 και να φτάσει σε πλήρη δυναμικότητα περίπου το 2032. Η τελική επενδυτική απόφαση για το έργο, αξίας 40 έως 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ, θα ληφθεί το 2026. Η Hyrasia One, είναι θυγατρική της σουηδο-γερμανικής εταιρείας Svevind Energy Group.

Η συμφωνία υπεγράφη παρουσία του προέδρου του Καζακστάν Kassym-Jomart Tokayev και του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Charles Michel.

Και κρίσιμες πρώτες ύλες

Οι κρίσιμες πρώτες ύλες που προσδιορίζονται από την ΕΕ περιλαμβάνουν ποσότητες των λεγόμενων σπάνιων γαιών, για ανεμογεννήτριες, λίθιο και κοβάλτιο, για μπαταρίες και πολυπυρίτιο, για ημιαγωγούς.

Το Καζακστάν έχει περίπου 50.000 μετρικούς τόνους σε κοιτάσματα, εκτιμά το Γεωλογικό Ινστιτούτο των Ηνωμένων Πολιτειών . Αυτό είναι ένα κλάσμα των 89 εκατομμυρίων τόνων σε παγκόσμια κοιτάσματα, αλλά ένα σημαντικό ποσό σε έναν κόσμο που διψά για σπάνιες γαίες.

Ο Πρόεδρος Kassym-Jomart Tokayev είπε τον περασμένο μήνα ότι ζήτησε από το USGS να εντείνει την εξερεύνηση κοιτασμάτων λιθίου στο Καζακστάν, προσθέτοντας ότι «απαιτούνται σημαντικές επενδύσεις στην εξερεύνηση και την ανάπτυξη». Παράλληλα, προχωρούν οι  φιλοδοξίες του Καζακστάν για το πράσινο υδρογόνο.

Η συμφωνία Ευρώπης-Καζακστάν επικεντρώνεται σε τρεις τομείς, ξεκινώντας με «στενότερη οικονομική και βιομηχανική ολοκλήρωση στις στρατηγικές αλυσίδες αξίας πρώτων υλών, μπαταριών και ανανεώσιμων πηγών υδρογόνου». Αυτό συνεπάγεται τον προσδιορισμό κοινών έργων, την ευθυγράμμιση των ESG και τον εκσυγχρονισμό των τεχνολογιών εξόρυξης και διύλισης με βιώσιμες πρακτικές.

Ένας άλλος τομέας είναι η συνεργασία για την ανάπτυξη δεξιοτήτων και την έρευνα και την καινοτομία. Αυτό περιλαμβάνει «απανθρακοποίηση της αλυσίδας αξίας κρίσιμων πρώτων υλών, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και ψηφιοποίησης» και «πρασίνισμα και βιωσιμότητα των διαδικασιών εξόρυξης».

Μια περαιτέρω προτεραιότητα είναι «η αύξηση της ανθεκτικότητας των αλυσίδων εφοδιασμού πρώτων υλών, μπαταριών και ανανεώσιμων πηγών υδρογόνου». Αυτό μπορεί να αποδειχθεί η μεγαλύτερη πρόσκληση δεδομένης διακοπής της εφοδιαστικής αλυσίδας μεταξύ του Καζακστάν και της Ευρώπης που προκλήθηκε από τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Σημειώνεται ότι γίνονται προσπάθειες για την ανάπτυξη της οδού εφοδιασμού του «Μεσαίου Διαδρόμου », παρακάμπτοντας τη Ρωσία και διασχίζοντας την Κασπία Θάλασσα, αλλά η άρση των σημείων συμφόρησης θα διαρκέσει αρκετά χρόνια.

Όπως ανάφερε στη σχετική ανακοίνωση η Κομισιόν, το μνημόνιο κατανόησης, που υπογράφηκε στο περιθώριο της διάσκεψης για την κλιματική αλλαγή COP27 στην Αίγυπτο, θα «τονώσει τον πράσινο και ψηφιακό μετασχηματισμό των οικονομιών και των δύο πλευρών».

Όπως δήλωσε η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν,  «μια ασφαλής και βιώσιμη προμήθεια πρώτων υλών, εξευγενισμένων υλικών και ανανεώσιμων πηγών υδρογόνου είναι ένα βασικό στρώμα που θα βοηθήσει να οικοδομήσουμε ένα νέο, καθαρότερο θεμέλιο για τις οικονομίες μας, ειδικά καθώς απομακρυνόμαστε από την εξάρτησή μας από τα ορυκτά καύσιμα».

«Μαζί, θα εργαστούμε για να ενσωματώσουμε καλύτερα τις στρατηγικές μας αλυσίδες αξίας που σχετίζονται με τις πρώτες ύλες, τις μπαταρίες και το ανανεώσιμο υδρογόνο», πρόσθεσε .

Και συνέχισε λέγοντας ότι η επίτευξη των στόχων της πράσινης και της ψηφιακής οικονομίας «απαιτεί κατάλληλη ποσότητα συγκεκριμένων πρώτων υλών, και ιδιαίτερα ορυκτών από τα οποία το Καζακστάν είναι τόσο πλούσιο»:  «Έτσι οι πρώτες ύλες και το ανανεώσιμο υδρογόνο δεν είναι μόνο απαραίτητα δομικά στοιχεία για το βιώσιμο μέλλον μας αλλά και για την κοινή μας ευημερία».