«Έχουμε συγκλονιστεί βαθιά από τον κίνδυνο που διατρέχουν τα έργα τέχνης». Διευθυντές μουσείων απ΄όλο τον κόσμο, 92 τον αριθμό, με κοινή δήλωσή τους εκφράζουν την ανησυχία και τον προβληματισμό τους από τις ακτιβιστικές ενέργειες, που έχουν γίνει τις τελευταίες εβδομάδες, εναντίον αριστουργημάτων της τέχνης.

«Οι ακτιβιστές», αναφέρει η δήλωση, «υποτιμούν σοβαρά την ευθραυστότητα αυτών των αναντικατάστατων αντικειμένων, τα οποία πρέπει να διατηρηθούν ως μέρος της παγκόσμιας πολιτιστικής μας κληρονομιάς». Και συνεχίζουν λέγοντας πως «Ως διευθυντές μουσείων στους οποίους έχει ανατεθεί η φροντίδα αυτών των έργων, έχουμε συγκλονιστεί βαθιά από τον κίνδυνο που διατρέχουν».

Η πρωτοβουλία ανήκει στο Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων (ICOM) και στην Γερμανική Επιτροπή του ICOM και η δήλωση αυτή για την αντιμετώπιση του βανδαλισμού υπογράφεται, μεταξύ άλλων, από την Λοράνς ντε Καρ του Λούβρου, τον Μιγκέλ Φαλομίρ διευθυντή του Πράντο, τον Ρίτσαρντ Άρμστρονγκ του Γκούγκενχαϊμ, τον Χάρτγουικ Φίσερ του Βρετανικού Μουσείου, τον Μαξ Χολέιν του Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης Νέας Υόρκης,  τον Ακίρα Γκοκίτα του Μουσείου Τέχνης Φούτζι του Τόκιο, τον Άικε Σμιτ των Γκαλερί Ουφίτσι στην Φλορεντία κι άλλων.

Ντοματόσουπα στα Ηλιοτρόπια του Βαν Γκογκ στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου
Ντοματόσουπα στα Ηλιοτρόπια του Βαν Γκογκ στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου

Ελληνικά μουσεία και οι διευθυντές τους δεν εμφανίζονται πάντως στη λίστα των υπογραφών, παρ΄ότι τουλάχιστον όσον αφορά τα εικαστικά υπάρχουν τρία μεγάλα μουσεία στη χώρα, η Εθνική Πινακοθήκη, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και το MOMus Μητροπολιτικός Οργανισμός Μουσείων Εικαστικών Τεχνών της Θεσσαλονίκης. Και έχει ενδιαφέρον να γνωρίζουμε, αν ζητήθηκε η υπογραφή τους ή αγνοήθηκαν.

Η δήλωση

Όπως αναφέρει το πλήρες κείμενο της δήλωσης «Τις τελευταίες εβδομάδες, υπήρξαν αρκετές επιθέσεις σε έργα τέχνης σε συλλογές μουσείων διεθνώς. Οι υπεύθυνοι ακτιβιστές υποτιμούν σοβαρά την ευθραυστότητα αυτών των αναντικατάστατων αντικειμένων, τα οποία πρέπει να διατηρηθούν ως μέρος της παγκόσμιας πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Ως διευθυντές μουσείων στους οποίους έχει ανατεθεί η φροντίδα αυτών των έργων, έχουμε συγκλονιστεί βαθιά από τον κίνδυνο που διατρέχουν. Τα μουσεία είναι χώροι όπου άνθρωποι από μεγάλη ποικιλία υπόβαθρων μπορούν να συμμετάσχουν σε διάλογο και επομένως επιτρέπουν τον κοινωνικό λόγο. Υπό αυτή την έννοια, τα βασικά καθήκοντα του μουσείου ως θεσμού – συλλογή, έρευνα, κοινή χρήση και συντήρηση – είναι τώρα πιο επίκαιρα από ποτέ. Θα συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε την άμεση πρόσβαση στην πολιτιστική μας κληρονομιά. Και θα διατηρήσουμε το μουσείο ως ελεύθερο χώρο κοινωνικής επικοινωνίας».

Οι διαμαρτυρίες και η επιστολή του ICOM έρχονται, καθώς περισσότεροι από 90 αρχηγοί κρατών και εκπρόσωποι από 190 χώρες συναντώνται, όπως είναι γνωστό στην Αίγυπτο για τη COP27, τη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή προκειμένου να αντιμετωπίσουν πιεστικά ζητήματα, που προκύπτουν διεθνώς από την κλιματική κρίση.

Ακτιβιστές με κολλημένα τα χέρια στο Σύμπλεγμα του Λαοκόοντα στο Βατικανό
Ακτιβιστές με κολλημένα τα χέρια στο Σύμπλεγμα του Λαοκόοντα στο Βατικανό

Τρόφιμα εναντίον τέχνης

Πετώντας διάφορα τρόφιμα –σούπα, πουρέ ή άλλα– σε εμβληματικούς πίνακες της παγκόσμιας ιστορίας της τέχνης ή κολλώντας τα μέλη του σώματός τους πάνω σε κορνίζες οι ακτιβιστές έχουν κατορθώσει σίγουρα να προσελκύσουν τα φώτα της δημοσιότητας. Κατά πόσο όμως πετυχαίνουν τον σκοπό τους, που είναι η ευαισθητοποίηση για την καταστροφή του περιβάλλοντος, αυτό είναι μάλλον αδύνατο.

Αντίθετα, όπως γίνεται φανερό από τις αντιδράσεις αντιμετωπίζονται μάλλον ως γραφικοί ενώ από την άλλη η πιθανή ζημιά σε ένα έργο του Μονέ, του Βαν Γκογκ ή του Γκόγια μπορεί να καταγραφεί ως δική τους «συμβολή» στην καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς της ανθρωπότητας.

Σύλληψη ακτιβίστριας
Σύλληψη ακτιβίστριας

Ως απάντηση σε αυτές τις ενέργειες, τα μουσεία ενίσχυσαν τα μέτρα ασφαλείας. Τα μουσεία  του Βερολίνου και το Μουσείο Μπαρμπερίνι στο Πότσνταμ απαιτούν τώρα από τους επισκέπτες να αποθηκεύουν μπουφάν και τσάντες σε ντουλάπια στην είσοδο.

Και δεδομένου, ότι τα νέα για τις ενέργειες αυτές διαδίδονται συχνά με τη βοήθεια των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, η Μπεάτε Ράιφενσαϊτ, πρόεδρος του ICOM Γερμανίας δήλωσε, ότι σύντομα ενδέχεται να κρατούνται κινητά τηλέφωνα και κάμερες.

Τον περασμένο μήνα εξάλλου, οι φύλακες του Musée d’Orsay στο Παρίσι κατόρθωσαν να αποτρέψουν μια επίθεση, όταν παρατήρησαν μια γυναίκα με πουκάμισο στο οποίο αναγραφόταν η φράση «Just Stop Oil» να μπαίνει στο μουσείο. Σε ακτιβιστές έχουν επίσης επιβληθεί πρόστιμα και ποινή φυλάκισης, αν και αυτό δεν σταματά τις ενέργειές τους.

Διαβάστε επίσης:

Χάλκινοι αρχαίοι θεοί και τάματα στην Τοσκάνη – Μοναδικά ευρήματα

Αρχαίο ψηφιδωτό και οικοδόμημα ανακαλύφθηκαν στην Πλατεία Θεάτρου