Δεν ευλογώ τα γένια μου αλλά ορισμένες πρόσφατες εξελίξεις τείνουν να αναδείξουν βασικά θέματα με τα οποία έχει ασχοληθεί αυτή η στήλη και να επιβεβαιώσουν την προσέγγιση της.

Μόλις προχθές (23/10) γράφοντας για την Κίνα του Xi Jinping, ανέφερα την σημασία που θα έχει η επιλογή του  Li Qiang ως πρωθυπουργού. Πράγματι, αυτόν επέλεξε ο νέος ισόβιος επικεφαλής της χώρας του, μολονότι ο Li δεν έχει ούτε διοικητική ούτε οικονομική εμπειρία. Απλά είναι θερμός υποστηρικτής του Xi και δεν διστάζει να εφαρμόζει τις εντολές με όση σκληρότητα απαιτείται για την υλοποίηση τους—όπως στην Σαγκάη.

Μόλις χθες σημείωνα ότι οφείλουμε επιτέλους να ξεφύγουμε από τον ζουρλομανδύα της καθήλωσης του πληθωρισμού στο 2%, πρώτον διότι δεν υπάρχει καμία θεωρητική εμπειρική βάση που να δικαιολογεί την εμμονή, δεύτερον διότι σε ορισμένες φάσεις του κύκλου οικονομικής συγκυρίας το μεσοπρόθεσμο πολιτικό και κοινωνικό κόστος είναι πολύ μεγαλύτερο από το άμεσο οικονομικό όφελος και, τρίτον, επειδή δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα σε μία οικονομία που τρέχει με πληθωρισμό 4%.

Αυτή η προσέγγιση έχει αρχίσει να βρίσκει απήχηση σε μη αναμενόμενους κύκλους: σε  μεγαλοεπιχειρηματίες και στις αγορές—όπως προκύπτει από τις σχετικές ιντερνετικές ειδήσεις. Μπορεί οι αγορές να αντέδρασαν βίαια και καθοριστικά στην ακραία νέο-φιλελεύθερη πολιτική της Liz Truss, αλλά επιχειρηματίες και επενδυτές με μόρφωση και επίγνωση αναγνωρίζουν ότι οι συνεχείς κρίσεις του σύγχρονου χρηματοπιστωτικού συστήματος σε συνδυασμό με την αποδυνάμωση του δικτύου κοινωνικής προστασίας και την ύφεση που πάντα συνοδεύει τον έλεγχο του πληθωρισμού,  αποτελούν κίνδυνο για τον καπιταλισμό.

Ήδη, η συζήτηση ότι είναι ίσως λαθεμένη η επιθετική πολιτική της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ έχει ξεκινήσει και σταδιακά επεκτείνεται, καθώς βασικές ιδεολογικές πτυχές του οικονομικού συστήματος τίθενται σε αμφισβήτηση. Είτε μας αρέσει είτε όχι, η ιδεολογία αποκτά και πάλι την πρωτοκαθεδρία της, έμπρακτα διαψεύδοντας όσους θεώρησαν πως είχε πεθάνει.

Η ιδεολογία κατευθύνει τον Xi, που όπως παρατηρεί σ’ ένα θαυμάσιο άρθρο του ο  Kevin Rudd (The World According to Xi Jinping) οδηγείται από το ιστορικό υλισμό (historical materialism)  για να καθορίσει την θέση της Κίνας στο παγκόσμιο στερέωμα και από τον διαλεκτικό υλισμό (dialectical materialism) για να καθορίσει την πορεία του ΚΚΚ μέσα στην χώρα.

Η ιδεολογία οδηγεί τους αμφισβητίες του σημερινού οικονομικού συστήματος, καθώς ορθά θεωρούν ότι αποτελεί μία ανεπιθύμητη διαφθορά του καπιταλισμού, που το οδηγεί σε πολιτικό και κοινωνικό αδιέξοδο με τελικό αποτέλεσμα την κατάρρευση του.

Στρεφόμενοι στα καθ’ ημάς, έστω και καθυστερημένα, έστω επιφανειακά και προσχηματικά, νέα ιδεολογία εμφανίζεται να ασπάζεται ο ΣΥΡΙΖΑ, με την στροφή προς το κέντρο. Ο κυνικός ρεαλισμός που αντανακλά την μάχη για την εξουσία δεν αλλάζει το γεγονός ότι αναγνωρίζει πως οφείλει να διαφοροποιήσει την θέση του προκειμένου να έχει εκλογικές ελπίδες. Η μία πλευρά του κόμματος μπορεί να παραμένει άκαμπτα πιστή στην ιδεολογία της αριστεράς, αλλά η άλλη, με την ηθική ευλυγισία που πάντα την διέκρινε, μπορεί να προσαρμοστεί επειδή αυτό απαιτεί ο πολιτικός ρεαλισμός – δηλαδή η πολιτική υποκρισία. Στην πρωτοκαθεδρία της ιδεολογίας ανταποκρίνεται, διότι το κέντρο που πολιτικά έχει συνθλιβεί είναι που εκλογικά παραμένει παντοδύναμο.

Μπορεί όλα αυτά να ακούγονται παράξενα στα αυτιά των νεότερων που έχουν μεγαλώσει στον μονοπολικό κόσμο του 1990 -2020. Αλλά η ιδεολογία είναι αυτή που έχει προσδιορίσει την πορεία της ανθρωπότητας εδώ και 200 χρόνια τουλάχιστον. Τα τελευταία 30 χρόνια αποτέλεσαν μία μορφή …αγρανάπαυσης. Η ιδεολογία είναι πάλι στο προσκήνιο κι αυτή θα κυριαρχήσει ξανά στα επόμενα χρόνια.

Στην ανοιχτή διαμάχη που τώρα ξεκινά μετά από παύση 30 ετών, πιο σχετική από ποτέ είναι μία ρήση του μεγάλου δικαστή του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ Louis Brandeis (1856-1941): «μπορούμε να έχουμε δημοκρατία σ’ αυτήν την χώρα, ή μπορούμε να έχουμε πλούτο συσσωρευμένο στα χέρια λίγων, αλλά δεν μπορούμε να έχουμε και τα δύο.»

Διαβάστε επίσης

Γιατί ο μέτριος πληθωρισμός είναι καλός και οι οικονομολόγοι του 2% κακοί