Η προκλητική απαλλαγή του Ιδρύματος Ωνάση από τον Ειδικό Φόρο Ακινήτων 15% – Ο ρόλος του Αντώνη Παπαδημητρίου

Aπώλειες δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ υφίσταται το Ελληνικό Δημόσιο από τις εξαιρέσεις του Ειδικού Φόρου Ακινήτων (15%) που θέσπισε η προηγούμενη Κυβέρνηση.

Η πλέον κραυγαλέα εξαίρεση είναι αυτή του Ίδρυμα Ωνάση στο οποίο ηγείται ο Αντώνης Παπαδημητρίου, γιός του Στέλιου Παπαδημητρίου ο οποίος υπήρξε προσωπικός δικηγόρος του Ωνάση και  ένας εκ των τριών εκτελεστών  της  διαθήκης του.

Το  Ίδρυμα χωρίζεται σε δύο τομείς: στο Επιχειρηματικό Ίδρυμα και το Κοινωφελές Ίδρυμα.

Το Επιχειρηματικό Ίδρυμα δραστηριοποιείται κυρίως στη ναυτιλία, η οποία τα τελευταία χρόνια γνωρίζει “ημέρες δόξης”.

Η ναυτιλιακή εταιρεία η Olympic Shipping and Management διαχειρίζεται έναν στόλο συνολικής χωρητικότητας 5 εκ. τόνων DWT, αποτελούμενο από 19 δεξαμενόπλοια.

Τα τελευταία χρόνια μετά την αλματώδη άνοδο των τιμών του πετρελαίου οι οι Έλληνες εφοπλιστές έχουν θησαυρίσει από τις τιμές των ναύλων  οι οποίες που έχουν εκτοξευθεί .

Αναφορικά με τα κομμάτι του Πολιτισμού πρωταγωνιστικό ρόλο διαδραματίζει η η  σύζυγος του κ. Παπαδημητρίου, η  Αφροδίτη Παναγιωτάκου, η οποία είναι διευθύντρια Πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση.

Το «δώρο» στον Αντώνη Παπαδημητρίου

Σύμφωνα με το νόμο που πέρασε η προηγούμενη κυβέρνηση το 2019, εφαρμόστηκαν εξαιρέσεις στον Ειδικό Φόρο Ακινήτων ύψους 15% με τον οποίο επιβαρύνονται όσα νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες έχουν εμπράγματα δικαιώματα πλήρους ή ψιλής κυριότητας ή επικαρπίας σε ακίνητα που βρίσκονται στην Ελλάδα.

Ο Ειδικός Φόρος υπολογίζεται ετησίως σε 15% επί της αντικειμενικής αξίας του εμπράγματου δικαιώματος επί του ακινήτου.

Από τον εν λόγω φόρο εξαιρείται το Ίδρυμα Ωνάση, καθώς από το 2019 με τροπολογία που πέρασε η προηγούμενη κυβέρνηση, απαλλάσσεται από την καταβολή του Ειδικού Φόρου Ακινήτων ύψους 15%.

Δηλαδή, το Ίδρυμα, υπό την προεδρεία του Αντώνη Παπαδημητρίου και της συζύγου του Αφροδίτης Παναγιωτάκου, δεν πληρώνει φόρο για το ΕΦΑ για κάθε ακίνητό του, όπως και στο επιβλητικό κτίριο της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση στη λεωφόρο Συγγρού.

Η διάταξη μάλιστα, που ισχύει εδώ και σχεδόν τρία χρόνια, είχε αναδρομική ισχύ από το 2013.

Τι λέει ο νόμος

Ο νόμος αναφέρει πως «Νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες της παρ. 3 του άρθρου 51Α του Κ.Φ.Ε., που έχουν εμπράγματα δικαιώματα πλήρους ή ψιλής κυριότητας ή επικαρπίας σε ακίνητα τα οποία βρίσκονται στην Ελλάδα, καταβάλλουν ειδικό ετήσιο φόρο δεκαπέντε τοις εκατό (15%) επί της αξίας αυτών».

Σύμφωνα με τη διάταξη, «νομικά πρόσωπα τα οποία αποδεδειγμένα επιδιώκουν στην Ελλάδα σκοπούς κοινωφελείς, πολιτιστικούς, θρησκευτικούς, εκπαιδευτικούς για τα ακίνητα που ιδιοχρησιμοποιούν για τον κοινωφελή, πολιτιστικό, θρησκευτικό, εκπαιδευτικό σκοπό, για τα ακίνητα που εκμεταλλεύονται εφόσον το προϊόν της εκμετάλλευσης διατίθενται αποδεδειγμένα για την εκπλήρωση αυτών των σκοπών καθώς και για τα ακίνητα που αποδεδειγμένα είναι κενά ή δεν αποφέρουν κανένα εισόδημα, εξαιρούνται από τον φόρο».

Στη συνέχεια με το άρθρο 153 του ν. 4600/2019 (Α΄43) με ισχύ από 1-1-2013, τροποποιήθηκε το άρθρο 15 του ν. 3091/2002, στο οποίο προστέθηκε το εξής εδάφιο:

«Στην περίπτωση αυτή εμπίπτει και το Κοινωφελές Ίδρυμα «Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης», καθώς και οι εταιρείες των οποίων κατέχει το σύνολο των μετοχών, για ακίνητα που ιδιοχρησιμοποιούνται αποκλειστικά και αποδεδειγμένα για κοινωφελείς, εκπαιδευτικούς, θρησκευτικούς ή πολιτιστικούς σκοπούς στην Ελλάδα, για ακίνητα που εκμεταλλεύονται, εφόσον το προϊόν της εκμετάλλευσης διατίθεται αποδεδειγμένα για την εκπλήρωση αυτών των σκοπών στην Ελλάδα, καθώς και για τα ακίνητα που είναι αποδεδειγμένα κενά.

Η ισχύς της προηγούμενης παραγράφου αρχίζει από την 1.1.2013».

Σύμφωνα με τους ειδικούς φοροτεχνικούς “Το μυστικά της απαλλαγής βρίσκεται ακριβώς σε αυτό το σημείο.  Η απαλλαγή ισχύει για όλα τα ΑΚΙΝΗΤΑ του Ιδρύματος (συμπεριλαμβανομένης και της Στέγης γραμμάτων και τεχνών) αρκεί να αποδειχθεί ότι το προϊόν της εκμετάλλευσης διατίθεται αποδεδειγμένα για την εκπλήρωση αυτών των σκοπών στην Ελλάδα. Δεν προσδιορίζει όμως το ύψος του ποσού.”

Η απαλλαγή και η έδρα στο Λιχτενστάιν

Ο Φόρος καταβάλλεται από όλες τις offshore εταιρείες, εκτός αν δηλώνουν ένα φυσικό πρόσωπο ως τελικό οικονομικό δικαιούχο.

Το Ίδρυμα έχει την έδρα του στο Βαντούζ του Λίχτενσταϊν, το οποίο είναι χώρα – μέλος του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου και από το 2016 βρίσκεται στη λίστα με τις «συνεργαζόμενες χώρες» του ΟΟΣΑ, με αποτέλεσμα οι εταιρείες που έχουν έδρα τη συγκεκριμένη χώρα να μην θεωρούνται «offshore».

Μάλιστα, οι χώρες του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, δηλαδή Ελβετία, Νορβηγία και Λιχτενστάιν εξομοιώνονται φορολογικά με τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σύμφωνα με το νόμο:

«Εξαιρούνται από την υποχρέωση καταβολής του ειδικού φόρου, εταιρείες που έχουν την έδρα τους, σύμφωνα με το καταστατικό τους, σε τρίτη χώρα εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συντρέχουν οι αναφερόμενες στην παράγραφο 3 υπό στοιχεία α’ , β’ και γ’ περιπτώσεις, εφόσον η καταστατική τους έδρα δεν βρίσκεται σε κράτη μη συνεργάσιμα σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις για τα κράτη αυτά του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος.

Πρόκειται για τις περιπτώσεις που σύμφωνα με το καταστατικό τους:

α) Εταιρείες των οποίων οι μετοχές βρίσκονται σε διαπραγμάτευση σε οργανωμένη χρηματιστηριακή αγορά.

β) Εταιρείες οι οποίες ασκούν εμπορική, μεταποιητική, βιομηχανική, βιοτεχνική ή παροχής υπηρεσιών δραστηριότητα στην Ελλάδα, εφόσον κατά το οικείο οικονομικό έτος τα ακαθάριστα έσοδα από τη δραστηριότητά αυτή είναι μεγαλύτερα των ακαθάριστων εσόδων από ακίνητα. Στα ακαθάριστα έσοδα από ακίνητα δεν υπολογίζονται τα έσοδα από ακίνητα, τα οποία ιδιοχρησιμοποιούν οι εταιρείες αποκλειστικά για την άσκηση της επιχειρη­ματικής τους δραστηριότητας.

Στην εξαίρεση αυτή υπάγονται, ανεξάρτητα από το ύψος των ακαθάριστων εσόδων τους στην Ελλάδα και για διάστημα επτά (7) ετών από την κατάθεση των δικαιολογητικών στην αρμόδια δημόσια υπηρεσία για έκδοση αρχικής οικοδομικής άδειας, και εταιρείες οι οποίες ανεγείρουν κτήρια ή άλλες εγκαταστάσεις που πρόκειται να ιδιοχρησιμοποιήσουν για την άσκηση βιομηχανικής, τουριστικής ή εμπορικής γενικώς επιχείρησης.

Η εξαίρεση του προηγούμενου εδαφίου αφορά τα ακίνητα στα οποία πρόκειται να λειτουργήσει η βιομηχανική, τουριστική ή εμπορική επιχείρηση και αίρεται αναδρομικά, αν η εταιρεία δεν προβεί στην έναρξη λειτουργίας της επιχείρησης στα ακίνητα αυτά, μέσα σε επτά (7) έτη από την κατάθεση των δικαιολογητικών στην αρμόδια δημόσια υπηρεσία για έκδοση αρχικής οικοδομικής άδειας ή αν τα ακίνητα μεταβιβασθούν, εκμισθωθούν, εισφερθούν κατά χρήση, παραχωρηθούν δωρεάν, χρησιμοποιηθούν προς εκμετάλλευση από την εταιρεία ή τρίτο κατά οποιονδήποτε άλλον τρόπο, πριν τη συμπλήρωση δεκαετίας από την κατάθεση των δικαιολογητικών στην αρμόδια δημόσια υπηρεσία για έκδοση αρχικής οικοδομικής άδειας.

γ) ναυτιλιακές επιχειρήσεις που έχουν εγκαταστήσει γραφεία στην Ελλάδα σύμφωνα με τις διατάξεις του α.ν. 89/1967 ( Α΄ 132), όπως τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε με τον α.ν. 378/1968 (Α΄ 82), τον ν. 27/1975 (Α΄ 77), τον ν. 814/1978 (Α΄ 144) και τον ν. 2238/1994 (Α΄ 142) και πλοιοκτήτριες εμπορικών πλοίων για τα ακίνητα που ιδιοχρησιμοποιούν στην Ελλάδα αποκλειστικά για γραφεία, αποθήκες και χώρους εστίασης, εκγύμνασης και στάθμευσης του προσωπικού τους για την κάλυψη των λειτουργικών τους αναγκών ή που παραχωρούν δωρεάν, σύμφωνα με την άδεια εγκατάστασής τους, σε ναυτιλιακές επιχειρήσεις, αποκλειστικά για τις παραπάνω χρήσεις.

Επίσης, νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου για ακίνητα που εκμισθώνουν σε ναυτιλιακές επιχειρήσεις της παρούσας περίπτωσης, αποκλειστικά για γραφεία, αποθήκες και χώρους εστίασης, εκγύμνασης και στάθμευσης του προσωπικού τους για την κάλυψη των λειτουργικών τους αναγκών.

Μάλιστα, το 2016 με το νόμο 4446/2016 (ΦΕΚ Α’ 240/22-12-2016) αναφέρεται πως:

«Οι εξαιρέσεις των περιπτώσεων α’, β’ και γ’ εφαρμόζονται και στην περίπτωση που τα φυσικά πρόσωπα, τα οποία κατέχουν τις μετοχές, μερίδια ή μερίδες εταιρειών με καταστατική έδρα στην Ελλάδα ή σε άλλο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (Ε.Ο.Χ.) – εφόσον τα κράτη αυτά δεν ανήκουν στα μη συνεργάσιμα κράτη, όπως ορίζονται στις σχετικές διατάξεις του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος – οι οποίες είχαν αποκτήσει ακίνητα μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου 2009, υπό την προϋπόθεση ότι τα φυσικό πρόσωπα ήταν, κατά το χρόνο φορολογίας, φορολογικοί κάτοικοι κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (Ε.Ο.Χ.) – εφόσον τα κράτη αυτά δεν ανήκουν στα μη συνεργάσιμα κράτη, όπως ορίζονται στις σχετικές διατάξεις του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος – και διέθεταν αριθμό φορολογικού μητρώου του κράτους αυτού». 

Τα ερωτήματα

Την ώρα που η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών με το νέο συνυποσχετικό μεταξύ της ΕΕΕ και της ελληνικής κυβέρνησης, έχουν αποφασίσει να αυξήσουν τα χρήματα που δίνουν στον κρατικό προϋπολογισμό κατά 50%, δείχνοντας εμπράκτως τη στήριξη της ελληνικής ναυτιλίας στη χώρα, το Ίδρυμα Ωνάση (που περιλαμβάνει εκτός από την Στέγη και την ναυτιλιακή εταιρεία)  συνεχίζει να απολαμβάνει το ευνοϊκό καθεστώς εδώ και τρία χρόνια.

Τρια χρόνια μετά, παραμένει άγνωστο αν την ίδια «ασυλία» απολαμβάνουν και άλλα Ιδρύματα της χώρας, καθώς ο νόμος του 2019 αναφέρει ρητά το Ίδρυμα Ωνάση και μάλιστα, με στην ίδια τροπολογία προβλέπεται και η αναδρομική ισχύς του μέτρου.

Άγνωστο παραμένει και το κόστος αυτής της απαλλαγής στα κρατικά ταμεία, που για 50 – 55 εκατ. ευρώ αναγκάστηκε να καταργήσει το επίδομα στο πετρέλαιο κίνησης, με αποτέλεσμα η τιμή του να εκτοξευθεί πάνω από τα 2 ευρώ το λίτρο, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν νέες πληθωριστικές πιέσεις λόγω και του οδικού μεταφορικού κόστους.

Από τα ερωτήματα δεν μπορούσε να λείπει και το πολιτικό σκέλος, καθώς η τροπολογία κατατέθηκε από την κυβέρνηση Τσίπρα, με αναδρομική ισχύ σχεδόν τέσσερις μήνες πριν τις εκλογές. Την ίδια ώρα, όμως, η σημερινή κυβέρνηση που τείνει να εξαντλήσει την τετραετία διακυβέρνησης, δεν έχει ασχοληθεί καν με το θέμα του Ειδικού Φόρου Ακινήτων.

Διαβάστε επίσης

Προς κάλυψη η ΑΜΚ της Παγκρήτιας και τι θα κάνει ο Σάλλας, το σκάνδαλο του Ωνασείου και του εφοπλιστή Παπαδημητρίου, η απόφαση του Στάσση και ένα hot hot κουΐζ για έναν διάσημο υφυπουργό