ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Λίγο μετά την κατάθεση του προσχεδίου του κρατικού προϋπολογισμού και ενώ είναι σε εξέλιξη ο έλεγχος της οικονομίας από τους θεσμούς ο κ. Σκυλακάκης υπογραμμίζει πως η σύνταξη του προσχεδίου του προϋπολογισμού στηρίχθηκε σε ένα ρεαλιστικά απαισιόδοξο σενάριο και ερωτηθείς σχετικά θεωρεί πως το ενδεχόμενο ύφεσης το 2023 θα ήταν κάτι που θα μπορούσε να προκύψει μόνο σε κάποιο ακραίο σενάριο.
Την ίδια στιγμή εκτιμά πως η πορεία υλοποίησης του Ταμείου Ανάκαμψης, ένα από τα ισχυρότερα αναπτυξιακά αναχώματα για την ελληνική οικονομία, περνά στην απαιτητική φάση της υλοποίησης των διαγωνισμών και της επάρκειας της δημόσιας διοίκησης.
Τονίζει πως η ελληνική οικονομία χρειάζεται όλες τις επιχειρήσεις, μικρές, μεσαίες και μεγάλες και φυσικά σοβαρές επενδύσεις σε όλου του είδους τις επιχειρήσεις. Όπως αναφέρει, ήδη είχαμε μια πολύ σοβαρή αύξηση επενδυτικών σχεδίων από μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις καθώς επενδυτικά σχέδια ύψους 700 – 800 εκατ. ευρώ από μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις έχουν ήδη υποβληθεί.
Σχετικά με την έξοδο στις αγορές τονίζει πως δεν έχουμε τόσα χρήματα στην άκρη για να απέχουμε από τις αγορές αλλά δεν αποκλείει να μην φθάσει φέτος έως τα 12 δισ. που είχαν αρχικά εκτιμηθεί.
«Όταν έχουμε μεγάλη αβεβαιότητα δεν πρέπει να λαμβάνονται αποφάσεις που δεν είναι αναγκαίο να ληφθούν», επισημαίνει χαρακτηριστικά.
Δείτε τη συνέντευξη στην Ελευθερία Αρλαπάνου:
- Το Ταμείο Ανάκαμψης αποδεικνύεται πολύτιμο ανάχωμα για την ελληνική οικονομία που έστω και με επιβραδυνόμενο ρυθμό θα συνεχίσει να αναπτύσσεται το 2023. Η απορρόφηση κοινοτικών κονδυλίων ωστόσο στη χώρα δεν ήταν παραδοσιακά μια ανέφελη διαδρομή. Αναμένετε επιτάχυνση των ρυθμών απορρόφησης καθώς θα ωριμάζουν σταδιακά τα έως τώρα ενταγμένα έργα;
Η απορρόφηση θα γίνεται μεγαλύτερη. Η δυσκολία θα γίνεται επίσης μεγαλύτερη γιατί ο χρόνος ολοκλήρωσης είναι συγκεκριμένος και τώρα περνάμε από τα επενδυτικά προγράμματα στους διαγωνισμούς και οι διαγωνισμοί έχουν πάρα πολλές αβεβαιότητες και στηρίζονται στην ικανότητα της δημόσιας διοίκησης. Θυμίζω ότι τουλάχιστον την περίοδο προ του 2019, η δημόσια διοίκηση και γενικότερα ως σύστημα είχε μια μέση καθυστέρηση σε κάθε έργο, διάρκειας τεσσάρων ετών.
- Κάποιοι όμως εκτιμούν πως η ισχυρή αυτή δεξαμενή πόρων θα ευνοήσει τελικά κυρίως μεγαλύτερες επιχειρήσεις. Η κυβέρνηση έχει ήδη δώσει κίνητρα για συγχωνεύσεις επιχειρήσεων ώστε να δημιουργηθούν μεγαλύτερα σχήματα…
Δεν είναι αληθές. Το κομμάτι του Ταμείου που αφορά τις επενδύσεις έχει ένα κομμάτι επιδοτήσεων που είναι συντριπτικά για τις μικρότερες επιχειρήσεις, τις μικρές και τις μεσαίες. Στο κομμάτι των δανείων υπάρχει πρόσβαση και των δύο, πολλές μικρές δεν έχουν τραπεζικό προφίλ αλλά τα επιτόκια, επειδή τα επιτόκια των μικρών οι επιχειρήσεις είναι πολύ μεγαλύτερα, οι επιχειρήσεις οι μικρές που έχουν πρόσβαση έχουν πολύ μεγαλύτερο όφελος όταν παίρνουν δάνεια από το Ταμείο Ανάκαμψης. Το πως θα πάει αυτό θα το δούμε στην πορεία. Η ελληνική οικονομία χρειάζεται όλων των ειδών τις επιχειρήσεις. Αυτό που μας ενδιαφέρει εμάς είναι να γίνονται σοβαρές επενδύσεις. Αυτό είναι το βασικό κριτήριο ανεξαρτήτως ποιος τις κάνει.
- Η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα είναι όμως κεντρικός πυλώνας στην ελληνική οικονομία. Είστε ικανοποιημένος με τα στοιχεία που έχετε στη διάθεση σας για την πορεία προσέλευσης στο Ταμείο Ανάκαμψης των μικρότερων και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων;
Σε ότι αφορά στις επιδοτήσεις εκ κατασκευής το Ταμείο έχουν πρόσβαση κατά κύριο λόγο και συντριπτικά οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Σε ότι αφορά στα δάνεια η αρχή όπως είναι λογικό έγινε από αυτές που είχαν ήδη μεγάλα έτοιμα επενδυτικά σχέδια. Οι μικρές και οι μεσαίες αρχίζουν τώρα και ενδιαφέρονται. Είχαμε μια πολύ σοβαρή αύξηση επενδυτικών σχεδίων από μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Επενδυτικά σχέδια ύψους 700 – 800 εκατ. ευρώ από μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις έχουν ήδη υποβληθεί και η πορεία θα έχει όλο και περισσότερες γιατί αυτές έχουν και μεγαλύτερη δυσκολία να μάθουν τα εργαλεία, τις διαδικασίες να ξεπεράσουν τη φοβία που έχουν για την πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα. Μην ξεχνάτε ότι ερχόμαστε από μια τραυματική εμπειρία για την ελληνική επιχειρηματικότητα στην οποία πολλές δεν πλησίαζαν το τραπεζικό σύστημα για να αποκτήσουν χρηματοδότηση ακόμη και εάν είχαν τραπεζικό προφίλ.
- Περνώντας στο μέτωπο της ανάπτυξης. Οι εκτιμήσεις για ανάπτυξη 2,1% στηρίζονται στην υπόθεση για σχετικά ήπιους ρυθμούς ύφεσης σε μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες τον επόμενο χρόνο. Το δυσμενές σενάριο, σε περίπτωση για παράδειγμα μεγάλης ύφεσης στις μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες θα μπορούσε να φέρει στασιμότητα ή/και ύφεση και στην Ελλάδα; Θεωρείτε πως είναι ένα ακραίο σενάριο;
Εμείς έχουμε κάνει ένα σχεδιασμό με βάση το αρνητικό ρεαλιστικό σενάριο. Με αυτό έχουμε κάνει τον προϋπολογισμό. Τώρα σε περιόδους ακραίας αβεβαιότητας, όπως η σημερινή, όλα μπορούν να συμβούν.
- Ακόμη και ύφεση στην ελληνική οικονομία;
Δύσκολο αυτό. Θα πρέπει να συμβούν ακραία πράγματα. Όχι απλώς αρνητικές εξελίξεις αυτές τις έχουμε προδιαγράψει. Θα πρέπει να συμβούν ακραία πράγματα. Δεν κάνει κανείς σχεδιασμό με ακραία σενάρια.
- Αρκετές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις εμφανίζονται ολοένα πιο δυσαρεστημένες από τη στάση των Βρυξελλών. Θα μπορούσε να τεθεί ζήτημα αλλαγής της χρήσης μέρους των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης για πιο εξειδικευμένες παρεμβάσεις στήριξης των φτωχότερων στρωμάτων στην Ευρώπη απέναντι στην ενεργειακή κρίση;
Αυτή τη στιγμή δεν έχουμε από πλευράς Ευρωπαϊκής Ένωσης αξιόλογα εργαλεία σε ότι αφορά στην ενεργειακή κρίση. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Και υπάρχει και μια μεγάλη ένταση στο εσωτερικό της ΕΕ γιατί στην Ευρώπη, κακώς, επί πάρα πολλά χρόνια, είχαμε πολλές διαφορετικές ενεργειακές πολιτικές και ακολουθούσαν οι χώρες, και πολλές από τις ισχυρές χώρες, τα στενά δικά τους ενεργειακά συμφέροντα χωρίς να υπάρχει αρκετή έμφαση ουσιαστικά σε μια κοινή ενεργειακή πολιτική. Αποτέλεσμα όταν έγινε αυτή η κρίση και αποκαλύφθηκε ότι κακώς είχαμε δώσει τόση βάση στο αέριο, ως αέριο μετάβασης και μάλιστα προερχόμενο από μια συγκεκριμένη χώρα, με την οποία κάποιοι θεωρούσαν ότι είχαν εξασφαλίσει μια καλή γεωπολιτική σχέση, απεδείχθη ότι αυτά ήταν λανθασμένες υποθέσεις. Η Ευρώπη ακόμη δεν έχει καταφέρει να έχει μια ικανοποιητική απάντηση στην ενεργειακή κρίση και υπάρχουν και πολλές εντάσεις στο εσωτερικό της σε ότι αφορά στο ίσο πεδίο ανταγωνισμού μεταξύ των χωρών.
- Το οποίο απομακρύνει και το ενδεχόμενο έκδοσης κοινού χρέους από την Ευρώπη για αυτό το σκοπό;
Δεν πιστεύω ότι αυτό σε αυτή τη φάση είναι ρεαλιστικό, αντιθέτως βλέπω τεράστια διστακτικότητα ακόμη και στα αυτονόητα μέτρα. Δεν πιστεύω ότι η αντίδραση της Ευρώπης έως τώρα είναι ικανοποιητική.
- Το ελληνικό δημόσιο με υψηλά διαθέσιμα φαίνεται πως αντέχει ακόμη θεωρητικά μιλώντας πάντα και να απέχει κάποιο διάστημα από τις αγορές. Πόσο σώφρον είναι να απέχουμε από τις αγορές; Υπάρχει κίνδυνος να εκλάβουν οι αγορές ως σημάδι αδυναμίας μια πιθανή παρατεταμένη αποχή από τις αγορές;
Δεν υπάρχει θέμα αποχής από τις αγορές. Δεν έχουμε τόσα χρήματα στην άκρη για να απέχουμε από τις αγορές. Έχουμε τον ΟΔΔΗΧ, ο ΟΔΔΗΧ είναι μια από τις καλύτερες δημόσιες αρχές, με εξαιρετικά ικανούς ανθρώπους, ο ΟΔΔΗΧ βγαίνει όταν κρίνει και εισηγείται όταν πρέπει να βγούμε. Από εκεί και πέρα το πότε πρέπει να βγούμε είναι μια απόφαση που δεν συζητάμε και δημόσια. Αλλά για να έχετε μια εικόνα κάποια στιγμή πέρασε το πενταετές το 5%, μετά υποχώρησε στο 4,6%, Το πότε θα αποφασίσει κανείς να βγει είναι μια απόφαση που θα τη μαθαίνετε όταν θα βγαίνετε. Δεν είναι σκόπιμο να λέμε πως το δημόσιο απέχει.
- Πάντως το δανειακό πρόγραμμα που προβλέπει την άντληση έως και 12 δις. ευρώ φέτος είναι πιθανόν να μην εκτελεστεί στο σύνολο του;
Θα το δούμε. Τίποτα δεν πρέπει να προκαταλαμβάνεται. Όταν έχουμε μεγάλη αβεβαιότητα δεν πρέπει να λαμβάνονται αποφάσεις που δεν είναι αναγκαίο να ληφθούν. Λαμβάνουμε τις αποφάσεις που είναι αναγκαίο να ληφθούν σε περίοδο αβεβαιότητας.
- Πρέπει όμως να επισκεπτόμαστε τακτικά τις αγορές γιατί δεν είναι μόνο το Δημόσιο είναι και οι μεγάλες επιχειρήσεις…
Έχουμε δύο αρχές. Όταν υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα δεν θα πρέπει να λαμβάνουμε αποφάσεις περισσότερες από ότι θα έπρεπε και δεύτερον όταν η αβεβαιότητα αυτή καταλαγιάζει τότε μπορείς να πάρεις αποφάσεις.
- Εκτιμάτε πως η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας θα έλθει μετά τις εκλογές; Θα ήταν το φθινόπωρο του 2023 ένα ρεαλιστικό χρονοδιάγραμμα;
Στόχος είναι το 2023. Δεν έχουμε πει πότε το 2023. Όλα θα είναι συνάρτηση και των αβεβαιοτήτων που έχουμε αυτή τη στιγμή. Θα δούμε πως θα πάει.
- Είναι οι εκλογές ένας παράγοντας αβεβαιότητας;
Ασφαλώς είναι οι εκλογές παράγοντας αβεβαιότητας αλλά πως αυτός θα λειτουργήσει…Μπορεί ενδεχομένως να έχει ήδη λειτουργήσει. Και εάν τα πράγματα πηγαίνουν προς μια πολιτική σταθερότητα αυτό να ληφθεί νωρίτερα υπόψη από τις αγορές, ή να ληφθεί αργότερα. Δεν το ξέρουμε.
- Με το προσχέδιο του προϋπολογισμού θέσατε ένα στόχο χαμηλότερο για το πρωτογενές έλλειμμα φέτος και ένα στόχο μικρότερα και για το πρωτογενές πλεόνασμα το 2023. Μήπως όμως θα ήταν πιο φιλικό για τους οίκους μιας και μιλούμε για την επενδυτική βαθμίδα, ναι μεν να έχεις ένα χαμηλότερο ή και ακόμη χαμηλότερο στόχο για το πρωτογενές έλλειμμα φέτος με δεδομένο ότι η ανάπτυξη είναι πολύ ισχυρή, αλλά και έναν υψηλότερο στόχο για το πλεόνασμα το 2023?
To 2023 ακόμη είναι μια πολύ αβέβαιη χρονιά. Θα δούμε πως θα φτάσουμε μέχρι τον προϋπολογισμό, ποιες θα είναι οι εξελίξεις στην Ευρώπη ποιες θα είναι οι αντιδράσεις σε σχέση με το αέριο και μετά θα τα συζητήσουμε όλα αυτά. Μην μπαίνουμε σε μια συζήτηση υποθετική, σε καταστάσεις τόσο ακραίας αβεβαιότητας, δεν έχει πρακτικό αποτέλεσμα και αντίθετα σε παρασέρνει σε σκέψεις που δεν είναι χρήσιμες ή και μπορεί να είναι επικίνδυνες γιατί μπορούν να ανατραπούν από τις εξελίξεις. Όσο λιγότερα λέμε σε περίοδο αβεβαιότητας τόσο το καλύτερο.
- Σε μια χρονιά όμως που έχεις τόσο υψηλή ανάπτυξη το να θέσεις δυνάμεις για να είναι το έλλειμμα όσο το δυνατόν μικρότερο ίσως είναι κάτι που οίκοι θα έβλεπαν θετικά…
«Μην ξεχνάτε ότι σήμερα έχουμε τον υψηλό ρυθμό ανάπτυξης, έχουμε όμως και πολύ υψηλό πληθωρισμό και υψηλό ρυθμό αβεβαιότητας. Θα περπατήσουμε σε αυτό το διάστημα έτσι όπως είμαστε και θα λάβουμε περισσότερο μόνιμες αποφάσεις όταν η αβεβαιότητα υποχωρήσει. Το να λέμε θα κάνουμε 0,1 ή 0,2, 0,3 πάνω κάτω όταν η αβεβαιότητα είναι ακραία δεν έχει μακροοικονομική σκοπιμότητα ή σκοπιμότητα σε σχέση με τις αγορές. Οι αγορές περισσότερο κοιτούν τι επιτυγχάνεις στο παρόν και στο παρελθόν και με αυτά προβλέπουν για το μέλλον. Στο βαθμό τουλάχιστον που τα βιβλία σου είναι καθαρά και άσπιλα, όπως είναι τα δικά μας».
- Βλέπετε αλλαγές μεσομακροπρόθεσμα στο Σύμφωνο Σταθερότητας; Εκτιμάται πως υπάρχει ενδεχόμενο να αλλάξουν τα όρια για έλλειμμα και χρέος ή θα μιλούμε για άλλες διαφοροποιήσεις για παράδειγμα ως προς τους κανόνες μείωσης του χρέους, α λα καρτ για κάθε χώρα;
Στο δεύτερο. Είναι πολύ πιθανότερο οι αλλαγές θα αφορούν στους κανόνες με τους οποίους θα επιτυγχάνονται οι βασικοί στόχοι για το έλλειμμα και το χρέος. Πιστεύω πως το έλλειμμα δεν θα μεταβληθεί είναι ένας άλλος στόχος που είναι λογικός και θεμιτός. Αυτό που εμάς μας απασχολεί, και πολλούς ακόμη είναι στην ταχύτητα με την οποία θα προσεγγίζεις το στόχο του χρέους.
- Ή/και μετατόπιση των κανονισμών προς το να παίζουν μεγαλύτερο ρόλο οι δαπάνες και όχι αυστηρά οι στόχοι του ελλείμματος; Θα ευνοούσε κάτι τέτοιο την Ελλάδα; Είμαστε μια χώρα για παράδειγμα με υψηλές δαπάνες για άμυνα. Αν υπάρξει διαφοροποίηση ως προς αυτό θα μπορούσε να μας ευνοήσει;
Μπορεί, αλλά εμείς έχουμε σημαντικότερη από τους κανόνες τη σχέση μας με τις αγορές. Μην ξεχνάμε πως θα πρέπει στα επόμενα 20 – 30 χρόνια, να μεταφέρουμε πάνω από 230 δισ. από τα κρατικά δάνεια που έχουμε στις αγορές. Συνεπώς για εμάς οι κανόνες είναι ένας περιοριστικός παράγοντας αλλά ο κύριος παράγοντας που πρέπει να μας απασχολεί είναι η σχέση μας με τις αγορές και πως θα κάνουμε αυτή τη μεταφορά ομαλά και κρατώντας τη δημοσιονομική ασφάλεια στη χώρα και βέβαια αφού πάρουμε και την επενδυτική βαθμίδα που είναι και η προϋπόθεση για όλα τα υπόλοιπα.
Διαβάστε επίσης:
Νέο ρεκόρ πληθωρισμού τον Σεπτέμβριο
Στην τελική ευθεία η χορήγηση χαμηλότοκων στεγαστικών δανείων έως 150.000 ευρώ
ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΡΑ
