Για το πρόβλημα στήριξης της ρευστότητάς τους που αντιμετωπίζουν όλες οι εταιρείες ενέργειας στην Ευρώπη μίλησε χθες ο Γιώργος Στάσσης Πρόεδρος της ΔΕΗ, απαντώντας σε ερώτηση στο mononews.gr.  Εν αναμονή των προτάσεων της Κομισιόν για εργαλεία ρευστότητας έκτακτης ανάγκης που θα διασφαλίζουν τους συμμετέχοντες στην αγορά ενέργειας ο Πρόεδρος της ΔΕΗ εξηγεί πόσο μεγάλη είναι η ανάγκη για ένα τέτοιο μηχανισμό, λόγω των μεγάλων διακυμάνσεων των τιμών ενέργειας.

“Μια μέρα του Αυγούστου ξύπνησα και μου είπαν αύριο το πρωί πρέπει να βάλουμε 1 δισ. Και το είχαμε και το βάλαμε για να καλύψουμε  τα margin calls σε αέριο και ενέργεια. Κι αυτό έγινε γιατί μέσα σε μια νύχτα, η τιμή της ενέργειας πήγε 1300 ευρώ  για λίγο, αν και βέβαια  μετά έπεσε και μας επεστράφησαν τα 500 εκ. ευρώ. Υπάρχει μια αδιανόητη μεταβλητότητα, ανάλογα με την κάθε δήλωση και την κάθε εξέλιξη στον πόλεμο με αποτέλεσμα να αλλάζει το spread και να πρέπει να καλύψουμε τη διαφορά επί τόπου για να έχει η συναλλαγή που έχουμε κάνει collateral (εξασφαλίσεις). Αυτό είναι  μια πραγματική κατάσταση σήμερα και γι αυτό όλες οι ευρωπαϊκές εταιρείες αντιμετωπίζουν την ανάγκη για ρευστότητα για να καλύπτονται αυτές οι διακυμάνσεις”, ανέφερε ο κ. Στάσσης.

1

Σημειώνεται ότι οι επιχειρήσεις ενέργειας πωλούν μεγάλο μέρος της παραγωγής τους από πριν, για να εγγυηθούν μια συγκεκριμένη τιμή, με  μια συμφωνία που απαιτεί να καταθέσουν ως εξασφάλιση κάποια κεφάλαια σε έναν λογαριασμό, για την περίπτωση που την αθετήσουν προτού παραχθεί η ηλεκτρική ενέργεια και μπει στην αγορά. Καθώς το ποσό που έχουν καταθέσει σχετίζεται με την τρέχουσα τιμή, αν αυτή ανέβει τότε τα κεφάλαια που έχουν καταθέσει δεν αρκούν και τότε έχουμε margin call.

Δηλαδή τα κεφάλαια στον λογαριασμό είναι κάτω από το ελάχιστο απαιτούμενο περιθώριο για τη συγκεκριμένη συναλλαγή, και η εταιρεία ενέργειας είναι αναγκασμένη να τα αυξήσει καταβάλλοντας άμεσα τη διαφορά.

Όταν το περιθώριο μειωθεί -επειδή η τιμή ενέργειας ή φυσικού αερίου- πέφτει, το παραπάνω ποσό που έχει καταβάλει ως εγγύηση της επιστρέφεται. Αλλά η εταιρεία ενέργειας πρέπει να έχει τη διαθέσιμη ρευστότητα, την ώρα που τη χρειάζεται. Αν δεν την έχει ρευστοποιείται όλο της το πορτοφόλιο με κέρδη ή με ζημιές. Η ρευστοποίηση δεν είναι απαραίτητα κακό, ανάλογα τη θέση που έχει πάρει η εταιρεία, αλλά χάνει το πλεονέκτημα που εκτιμά ότι θα έχει στο τέλος της περιόδου.

Πρέπει να υπάρξει ένας μηχανισμός για να σταματήσουν οι μεγάλες διακυμάνσεις

“Το πρόβλημα αφορά όλες τις εταιρείες ενέργειας σε όλη την Ευρώπη”, εξηγεί ο κ. Στάσσης. “Η ΔΕΗ είναι οχυρωμένη γιατί είχε κάνει την αύξηση κεφαλαίου και την πώληση του ΔΕΔΔΗΕ και είχε κάνει κινήσεις ώστε να είναι κεφαλαιακά ισχυρή και έτσι μπήκαμε σε αυτή την κρίση με ισχυρό ταμείο”, σημείωσε.

“Αυτό όμως δε σημαίνει ότι είμαστε ανεξάντλητοι, αν γίνονται συνέχεια τέτοιες απότομες αυξήσεις στις τιμές. Η συζήτηση στην Ευρώπη γίνεται επειδή έγινε κατανοητό ότι μπορούν να χαθούν εταιρείες και να γίνει πιθανό ντόμινο. Γι αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό να υπάρξει ένας μηχανισμός, ο οποίος να δώσει τη δυνατότητα στα κράτη, αν χρειαστεί ποτέ, να καλύψουν χρηματοδοτικές ανάγκες  στις εταιρείες ενέργειας, με τη μορφή εγγυήσεων. Μόνο και μόνο αν αυτό γίνει θα είναι ένα μήνυμα στις αγορές και θα χαλαρώσει η άνοδος των τιμών, θα πέσουν οι τιμές στις αγορές”, κατέληξε ο κ. Στάσσης.

Το πρόβλημα στις ευρωπαϊκές εταιρείες και οι πρωτοβουλία της Κομισιόν

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στη χονδρική αγορά αυξήθηκαν κατά 532% μεταξύ Ιανουαρίου 2021 και Αυγούστου 2022 λόγω της μείωσης της προσφοράς φυσικού αερίου και σύμφωνα με τη νορβηγική εταιρεία ενέργειας Equinor, το ποσό των κεφαλαίων που χρειάζονται για την κάλυψη αυτών των συναλλαγών συνολικά θα μπορούσε να φτάσει  το 1,5 τρισεκατομμύριο δολάρια.

Η κρίση ρευστότητας έχει ήδη πλήξει ορισμένες μεγάλες ευρωπαϊκές εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας, οι οποίες έχουν ωθηθεί σε χρεοκοπία.

Το Σαββατοκύριακο που πέρασε, η Φινλανδία και η Σουηδία ανακοίνωσαν σχέδια να προσφέρουν δισεκατομμύρια ευρώ σε εγγυήσεις ρευστότητας σε εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας που λυγίζουν υπό το βάρος της αύξησης των τιμών του φυσικού αερίου. Στις ευρωπαϊκές εταιρείες που χρειάστηκε να διασωθούν λόγω ζητημάτων ρευστότητας περιλαμβάνονται η γερμανική Uniper και η αυστριακή Wien Energie, ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο, η Τράπεζα της Αγγλίας θα διαθέσει 40 δισεκατομμύρια λίρες σε προβληματικές εταιρείες ενέργειας.

«Σε αυτό το πολύ ασταθές περιβάλλον, είναι σημαντικό να τεθούν μέτρα στήριξης, ώστε να υπάρξει ρευστότητα προς τους παράγοντες της ενεργειακής αγοράς, ιδίως τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας», δήλωσε η Κριστίν Λαγκάρντ σε συνέντευξη Τύπου στην Πράγα στο πλαίσιο των συνεδριάσεων του Eurogroup. Η Λαγκάρντ προσέθεσε όμως: «Σε ό,τι αφορά την ΕΚΤ και τις κεντρικές τράπεζες του ευρωπαϊκού συστήματος, βεβαίως θα είμαστε έτοιμοι να παρέχουμε ρευστότητα στις τράπεζες, όχι όμως στις εταιρείες ενέργειας».

Τα μέτρα ενίσχυσης των εταιρειών κοινής ωφέλειας, είναι ένα από τα θέματα που συζήτησε το Συμβούλιο υπουργών ενέργειας της περασμένης Παρασκευής. Χώρες όπως η Γερμανία το Βέλγιο και η Πολωνία έχουν εκφράσει τη συμφωνία τους στο μέτρο, για το οποίο εκφράζονται αμφιβολίες από τη Σλοβακία.

Οι 27 Υπουργοί ενέργειας συμφώνησαν να καλέσουν την Επιτροπή να παρουσιάσει, εντός ημερών, νομοθετικές προτάσεις για τα τέσσερα θέματα που απασχόλησαν το Συμβούλιο: πλαφόν, κίνητρα μείωσης ζήτησης, συνεισφορά αλληλεγγύης ορυκτών καυσίμων και εργαλεία ρευστότητας για τις εταιρείες ενέργειας.

Το τέταρτο μέτρο αφορά την ανάγκη να σχεδιαστούν εργαλεία ρευστότητας έκτακτης ανάγκης που θα διασφαλίζουν ότι οι συμμετέχοντες στην αγορά ενέργειας έχουν στη διάθεσή τους επαρκή ασφάλεια για να αντιμετωπίσουν την αυξημένη αστάθεια στις αγορές.