Σήμερα αναμένεται το κρίσιμο μπρα ντε φερ μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, στη Σύνοδο των υπουργών Ενέργειας, που θα κρίνει αν θα επιβληθεί πλαφόν στις εισαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία.

Αν ληφθεί μια τέτοια απόφαση, ανοίγει ο ασκός του Αιόλου, όχι μόνο για τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης που απειλούνταν μέχρι σήμερα από το κλείσιμο της στρόφιγγας του Nord Stream αλλά  και για την Ελλάδα και την Ιταλία, που μέχρι σήμερα δεν ανησυχούσαν για την επάρκειά τους σε φυσικό αέριο αφού μέχρι τώρα δεν υπήρχε απειλή για κλείσιμο του Turk Stream.

1

Σημειώνεται, ότι το ρωσικό αέριο φτάνει στην ελληνική αγορά από το σημείο εισόδου στο Σιδηρόκαστρο, από τρεις ελληνικές εταιρείες, τη ΔΕΠΑ Εμπορίας, την Προμηθέας Gas και την  Mytilineos. To πλαφόν στο ρωσικό αέριο θα είχε ως συνέπεια να σπάσουν οι ευρωπαϊκές εταιρείες ενέργειας τα συμβόλαιά τους με την Gazprom, κάτι το οποίο θα οδηγούσε σε δικαστικές περιπέτειες με αβέβαιη έκβαση και πιθανές σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις.

Ταυτόχρονα, όμως η χώρα θα αντιμετωπίσει σημαντική έλλειψη στο φυσικό αέριο που εισάγει, καθώς στο πρώτο εξάμηνο σύμφωνα με το ΔΕΣΦΑ, ποσοστό 34,25% των εισαγωγών (13,33 TWh) προήλθαν από την Gazprom (Σιδηρόκαστρο), ενώ από τον TAP (Αζαρμπαϊτζαν) το 19,19% των εισαγωγών (7,47 TWh). Τέλος, οι Κήποι Έβρου κάλυψαν 2,03% των εισαγωγών (0,79 TWh).

Η ισορροπία δυνάμεων

Στη σημερινή Σύνοδο αναμένεται να αποκαλυφθεί η ισορροπία δυνάμεων μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, που θα κρίνει την επόμενη μέρα και την κατάσταση στην αγορά φυσικού αερίου στην Ευρώπη και την Ελλάδα.

Η πρώτη αίσθηση με βάση τις αντιδράσεις, είναι ότι δύσκολο θα συγκεντρώσει πλειοψηφία, η πρόταση για πλαφόν στις ρωσικές εισαγωγές, παρότι υπάρχει έντονη πολιτική αντιπαράθεση για το θέμα.

Ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν δήλωσε προχθές ότι η Ρωσία θα σταματήσει την προμήθεια αερίου και πετρελαίου στην Ευρώπη εάν επιβληθούν πλαφόν στις τιμές. Αυτό σημαίνει ότι για την επάρκεια σε φυσικό αέριο θα πρέπει να ανησυχούν και χώρες όπως η Ελλάδα και η Ιταλία που δεν επηρεάζονταν από το κλείσιμο της στρόφιγγας του Nord Stream αφού τροφοδοτούνται από τον Turk Stream.

Γι αυτό και η ελληνική κυβέρνηση αντιδρά στο ενδεχόμενο ευρωπαϊκού πλαφόν στο ρωσικό αέριο και πρόκειται να προτείνει τη δική της πρόταση. Ένα πλαφόν στην τιμή των εισαγωγών του ρωσικού αερίου θα είχε άμεσες επιπτώσεις στην τροφοδοσία της χώρας από τον Turk Stream και θα δημιουργούσε μεγάλη περιπέτεια στην ελληνική αγορά και γι αυτό και ο υπουργός Ενέργειας Κώστας Σκρέκας είπε ότι αντιβαίνει στα συμφέροντα της χώρας μας.

Ωστόσο, το πόσο πιθανό είναι να ληφθεί μια τέτοια απόφαση θα κριθεί από το ποιές επιλογές συγκεντρώνουν τη μεγαλύτερη στήριξη –δίνοντας το σήμα στη Σύνοδο Κορυφής που θα συνεδριάσει στις 14 Σεπτεμβρίου και αναμένεται να λάβει τις τελικές προτάσεις.

Σημειώνεται ότι οι Βρυξέλλες δεν έχουν ακόμα διευκρινίσει πώς θα σχεδιαστεί το πλαφόν στην τιμή, αλλά ορισμένοι νόμοι της ΕΕ απαιτούν την έγκριση και των 27 κρατών-μελών της Ένωσης.

Ποιοι είναι υπέρ

Όπως φαίνεται από τις δηλώσεις αξιωματούχων των κρατών μελών,  φαίνεται ότι υπάρχουν ρωγμές, κάποιες μάλιστα βαθιές, μεταξύ των χωρών μελών για τις αποφάσεις. Δύο μέτρα, η παροχή πίστωσης στις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας και η φορολόγηση των υπερκερδών των παραγωγών τυχαίνουν ευρείας στήριξης, όμως το πλαφόν στις τιμές διχάζει. Η Γερμανία «δυσπιστεί», ενώ η Ουγγαρία και η Σλοβακία λένε όχι.

Από την άλλη, Πολωνία και Ιταλία, ζητούν από την Κομισιόν να κάνει ένα βήμα παραπέρα και να περιορίσει την τιμή του φυσικού αερίου που εισάγεται στην ΕΕ.

Οι χώρες της Βαλτικής –που εδώ και καιρό υποστηρίζουν τη μείωση των εισαγωγών ρωσικού αερίου– τάσσονται υπέρ, παράλληλα με χώρες που δεν εξαρτώνται από τη Μόσχα για καύσιμα, μεταξύ των οποίων η Πορτογαλία, που εισάγει κυρίως υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) από τη Νιγηρία και τις ΗΠΑ. Ο υπουργός Περιβάλλοντος της χώρας δήλωσε στο κρατικό ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο ότι το πλαφόν στην τιμή θα βοηθήσει να περιοριστεί η κερδοσκοπία στην αγορά, κάτι που θα βοηθήσει επίσης τις χώρες που δεν αγοράζουν ρωσικό αέριο.

Άλλες χώρες εμφανίζονται πιο θετικές απέναντι στην ιδέα αυτή αφού η Ρωσία μείωσε περαιτέρω τις αποστολές αερίου προς το ευρωπαϊκό μπλοκ τον περασμένο μήνα, αλλά προειδοποίησαν ότι θα χρειαστεί ενότητα μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ για να συμβεί αυτό.

Ποιοι έχουν επιφυλάξεις

Η Ελλάδα αντιδρά και αντιπροτείνει πλαφόν στο TTF κάτι που έχει προτείνει από τον Οκτώβριο του 2021, ενώ και η Ιταλία και η Τσεχία θεωρούν ότι το πλαφόν που προτείνει η Κομισιόν αποτελεί περισσότερο πολιτική κίνηση και όχι αποτελεσματικό ενεργειακό εργαλείο.

Η Ιταλία που ήταν υπέρ του πλαφόν σε ό,τι είχε να κάνει με το ρωσικό αέριο, τώρα θέλει ένα πλαφόν που θα έχει να κάνει με το αέριο από όπου και να προέρχεται.

Ορισμένες χώρες της κεντρικής και της ανατολικής Ευρώπης είναι επίσης επιφυλακτικές, φοβούμενες ότι το μέτρο μπορεί να τις αποκόψει εντελώς από τις προμήθειες αερίου που ήδη είναι μειωμένες.