Η δικαστής που λάτρεψαν οι πρόεδροι: Αφήγηση μιας ζωής μέσα από προσωπικά αντικείμενα

Όταν τον Σεπτέμβριο του 2020 η Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπουργκ έφευγε από τη ζωή σε ηλικία 87 ετών, η είδηση έκανε το γύρο του κόσμου, κάνοντας ακόμη και αυτούς, που δεν γνώριζαν τίποτε γι΄αυτήν, να μάθουν για το ήθος, τη γνώση και το θάρρος, τη δύναμη και το κύρος της, που την ανήγαγαν σε έναν μύθο της αμερικανικής δικαιοσύνης.

Η νομικός, που υπηρέτησε ως δικαστής του Ανώτατου Δικαστηρίου  των ΗΠΑ από το 1993 ως τον θάνατό της ήταν ένας θρύλος για το ακατάβλητο πνεύμα της, την ακεραιότητά της, την μάχη της για την ισότητα των φύλων και των δικαιωμάτων των γυναικών, αλλά και γενικότερα την πάλη της για το δίκαιο.

Από τον Τζίμι Κάρτερ, που την διόρισε το 1980 στο Εφετείο της Κολούμπια, τον Μπιλ Κλίντον που υπέγραψε τον διορισμό της το 1993 στο Ανώτατο Δικαστήριο και ως τον Μπαράκ Ομπάμα, για τον οποίο υπήρξε πηγή έμπνευσης, πρόεδροι των ΗΠΑ εκτίμησαν στο έπακρο την προσφορά της.

Ήταν «Μία πεισματάρα νομικός που στρατεύτηκε με την πλευρά της προόδου, της ελευθερίας, της αυτεξουσιότητας, παροτρύνοντας τους πολίτες «πολέμησε για τα ζητήματα που θεωρείς σημαντικά, καν’ το όμως με τρόπο που θα εμπνεύσει και άλλους να σε ακολουθήσουν», όπως είχε γράψει έγραψε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου. Προσθέτοντας ότι « Ήταν η εγγύηση της ισορροπίας, της Δικαιοσύνης και της αλήθειας, μια «ηθική δύναμη της φύσης», όπως την είπαν». Η μικρή το δέμας αλλά ισχυρή ως προσωπικότητα Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπουργκ έγραψε ιστορία.

Οι δωρεές

Δύο χρόνια μετά, αυτές τις μέρες και ως τις 17 Σεπτεμβρίου ορισμένα προσωπικά αντικείμενα της διακεκριμένης νομικού βγαίνουν σε δημοπρασία από τον οίκο Bonhams, προκειμένου τα έσοδα να αποτελέσουν δωρεά στα Παιδικά Χωριά SOS, τον μεγαλύτερο οργανισμό στον κόσμο που είναι αφιερωμένος στη φροντίδα παιδιών χωρίς γονική μέριμνα ή που κινδυνεύουν να την χάσουν.

Πρόκειται για 76 αντικείμενα, που έχουν δοθεί από την οικογένεια της Γκίνσμπουργκ, άλλωστε η ίδια είχε δωρίσει και πάλι στα Παιδικά Χωριά SOS το 2019 ένα μέρος του Βραβείου Berggruen για τη Φιλοσοφία και τον Πολιτισμό με το οποίο είχε τιμηθεί. Στην προηγούμενη δημοπρασία του Bonhams εξάλλου, τον περασμένο Ιανουάριο πραγματοποιήθηκε η πώληση της βιβλιοθήκης της αντί 2,3 εκατομμυρίων δολαρίων (ποσό πολλαπλάσιο της αρχικής εκτίμησης που ήταν περίπου 500.000 δολάρια).

Και στη συγκεκριμένη δημοπρασία τα ίδια τα αντικείμενα δεν έχουν σημαντική εμπορική αξία, ει μη μόνον τη σχέση τους με την κάτοχό τους, όλα ωστόσο έχουν να αφηγηθούν ιστορίες από τη ζωής της εμβληματικής δικαστού. Όπως το κολάρο που φορούσε στο Ανώτατο Δικαστήριο, τα δαντελένια γάντια και οι λευκοί γιακάδες της, το σφυρί (!) του δικαστού, το εντυπωσιακό πολύχρωμο σάλι της, μαντήλια, θήκες για κοσμήματα, αφίσες, φωτογραφίες, πίνακες.

Ένα γυναικείο χαρακτηριστικό

Το δικαστικό «κολάρο» της Γκίνσμπουργκ αίφνης ήταν ένα κολιέ –γιακάς  από στρογγυλές επίχρυσες χάντρες σε πλεχτό σχέδιο, μία ιδέα, που είχε εμπνευστεί η ίδια. Το 2009, είχε εξηγήσει μάλιστα στην Washington Post τις αστείες προκλήσεις, που είχε συναντήσει ως μία από τις δύο πρώτες γυναίκες στο Ανώτατο Δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών: «Η τυπική ρόμπα είναι φτιαγμένη για άνδρα», είχε πει, «έχοντας θέση για το πουκάμισο και τη γραβάτα. Η δικαστής Ο’ Κόνορ και εγώ πιστεύαμε όμως, ότι θα ήταν σκόπιμο να συμπεριλαμβάναμε ως μέρος της στολής μας ένα γυναικείο χαρακτηριστικό».

Η Σάντρα Ντέι Ο΄Κόνορ έτσι, η πρώτη γυναίκα που διορίστηκε στο Ανώτατο Δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών, πρόσθεσε ένα διακοσμητικό φινίρισμα συνήθως δαντελένιο. Όσο για την Γκίνσμπουργκ φόρεσε κυρίως το εμβληματικό λευκό, γεωμετρικό κολάρο στο οποίο ενσωματώνονται και διάφορα υλικά, όπως πέτρες και κοχύλια. Ή βεβαίως και το κολάρο με τις χάντρες.

Σε δημοπρασία όμως βγαίνει και ένας λευκός γιακάς από ύφασμα, που δωρίστηκε στην Γκίνσμπουργκ το 2018 σε ένα μία συνάντηση με τους πρώην δικηγόρους της. Στο εσωτερικό του είναι γραμμένο ένα διάσημο απόφθεγμα του δικηγόρου Μάρτι Γκίνσμπουργκ, καθηγητή και συζύγου της: «Δεν είναι θυσία, είναι οικογένεια»!

Τα γάντια και η ιστορία τους

Η δικαστής Γκίνσμπουργκ διατηρούσε σε ένα συρτάρι της κρεβατοκάμαράς της γάντια σε λευκό, μαύρο και κρεμ χρώμα, πολλά από τα οποία έχουν δωριστεί σε ιδρύματα ή έχουν μοιραστεί στα μέλη της οικογένειας. Μαζί με τον γιακά και τα μαύρα, μεγάλα γυαλιά της, τα διχτυωτά γάντια της ήταν το πιο αναγνωρίσιμο στοιχείο στο στιλ της, μόνο που προέκυψαν κατ΄ανάγκη.

Όπως έλεγε η ίδια σε μία συνέντευξή της «Όταν έκανα χημειοθεραπεία μετά από καρκίνο του παχέος εντέρου το 1999, η δικαστής Ο΄Κόνορ μου είχε πει: – Είστε ευάλωτη τώρα, καθώς πηγαίνετε σε δεξιώσεις και κάνετε χειραψίες με πολλούς  ανθρώπους, οπότε θα πρέπει να φοράτε τουλάχιστον γάντια. Έτσι άρχισα να φοράω γάντια και επειδή μου άρεσαν πολύ, αποφάσισα να το συνεχίσω».

Το περιοδικό Vogue είχε περιγράψει τότε τα δαντελένια γάντια της ως «mall goth», υποστηρίζοντας, ότι θυμίζουν το λουκ της Μαντόνα στο «Like a Virgin» της δεκαετίας του 1980. Επίσης όμως ήταν και μια αναδρομή στη νεολαία του Γκίνσμπουρκ στις δεκαετίες του 1940 και του 1950, όταν οι κυρίες φορούσαν γάντια και καπέλα για να βγουν στον κόσμο, αν και ποτέ από τόσο αντισυμβατικό υλικό όπως το δίχτυ. Λειτουργούν, λοιπόν ως αρχοντική υπενθύμιση του πόσο μακριά έχουν φτάσει οι γυναίκες από εκείνη την εποχή.

Χρώμα και μνήμες        

Όταν δεν φορούσε τις δικαστικές της ρόμπες, η δικαστής Γκίνσμπουργκ φωτογραφιζόταν συχνά φορώντας παντελόνι και έχοντας ένα κομψό μάλλινο ή μεταξωτό σάλι γύρω από τους ώμους της. Το σάλι που βγαίνει στη δημοπρασία  ήταν το αγαπημένο της, καθώς ήταν ένα αναμνηστικό που αγοράστηκε σε ένα από τα πιο μαγικά μέρη της γης για εκείνην.

Γιατί για περισσότερα από 30 χρόνια, η Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπουργκ και η οικογένειά της περνούσαν ένα μέρος του καλοκαιριού τους στη Σάντα Φε του Νέου Μεξικού, κυρίως για να χαρούν τον όμορφο ουρανό και τις υπαίθριες παραστάσεις της Όπερας της Σάντα Φε, αλλά και για να απολαύσουν τα μουσεία και τα ψώνια στην περιοχή.

Το σάλι είναι μάλλινο, μαύρο με κρόσσια, κεντημένο σε κόκκινες και χρυσές κλωστές σε φλοράλ σχέδιο. Μπορεί να δει κανείς μάλιστα, να το φοράει σε μια επίσκεψή της, το 2017 στα παρασκήνια της Όπερας της Σάντα Φε, όταν παιζόταν η «Λουτσία ντι Λάμερμουρ»,  αλλά  και σε μια συνέντευξή της, του 2019 στο NPR.

Ένα ακόμη αντικείμενο είναι τα γυαλιά όπερας με αλυσίδα και με την σφραγίδα Southern District of New York, που είναι μία από τις πιο σημαίνουσες δικαστικές περιφέρειες, καθώς περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων το Μανχάταν και το Μπρονξ. Να σημειωθεί, ότι η Γκίνσμπουργκ, γεννημένη και μεγαλωμένη στην Νέα Υόρκη –στο Μπρούκλιν συγκεκριμένα– είχε αρχίσει την δικηγορική σταδιοδρομία της ακριβώς από την Νότια Περιφέρεια της Νέας Υόρκης από το 1959.

Ένας μουσικός χαιρετισμός και το σφυρί του δικαστού

Η νύφη της Γκίνσμπουργκ εξάλλου, γνωστή συνθέτης και σοπράνο Πατρίς Μάικλς έγραψε έναν μουσικό χαιρετισμό στη ζωή και το έργο της δικαστού με τίτλο «Notorious RBG in Song», όπου περιλαμβάνει εννέα τραγούδια, τα οποία μιλούν για την ιστορία της ζωής της.

Το όγδοο τραγούδι «Dissenter of de Universe» οργανώνεται γύρω από τις πέντε διασημότερες υποθέσεις της και απαιτεί το χτύπημα ενός σφυριού. Και ήταν αυτό ακριβώς το σφυρί, που η ίδια κατείχε, έχοντάς το χρησιμοποιήσει σε δικαστικά συνέδρια και δίκες όλα αυτά τα χρόνια.

Όσο για το έργο «RBG in Song» παρουσιάστηκε στις 4 Φεβρουαρίου 2019 στο Εθνικό Μουσείο Γυναικών και Τεχνών στο Εθνικό Κέντρο Συντάγματος, παρουσία της ίδιας ενώ η παράσταση είχε μεταδοθεί ζωντανά.

Το βαρύ φορτίο

Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα όμως, είναι μία φωτογραφία της ομάδας του Harvard Law Review 1957-58,  που στέκονται στα σκαλιά του Austin Hall, με τα ονόματα όλων των μελών, συμπεριλαμβανομένου του «R.B. Ginsburg». Γεγονός είναι, ότι η ιστορία της Γκίνσμπουργκ περιλαμβάνει πολλά περιστατικά θριάμβου επί αντίξοων συνθηκών, κανένα όμως  δεν είναι τόσο εντυπωσιακό, όσο η ιστορία των χρόνων της στη Νομική Σχολή του Χάρβαρντ. Κατ΄αρχάς, γιατί μπήκε στη σχολή ως σύζυγος και μητέρα ενός βρέφους και είχε τόσο καλή απόδοση που έκανε το Law Review ως μία από τις δύο γυναίκες που κέρδισαν αυτή την τιμή κατά τη διάρκεια του έτους.

Στο δεύτερο έτος όμως, ο σύζυγός της Μάρτι προσβλήθηκε από καρκίνο των όρχεων και αναγκάστηκε να κάνει μια σειρά από εξουθενωτικές θεραπείες ακτινοβολίας, που τον άφησαν πολύ αδύναμο για να παρακολουθήσει το μάθημα. Η Ρουθ τότε έδωσε τα καλύτερα σημειωματάρια στην τάξη του με φύλλα καρμπόν, τα οποία μάζευε κάθε μέρα και δακτυλογραφούσε κάθε βράδυ, ώστε ο Μάρτι να μπορεί να συμβαδίζει με τις σπουδές του.

Στα μετέπειτα χρόνια η ίδια, θα αναπολούσε με αγάπη τη συντροφικότητα των φίλων και των συμφοιτητών της, που μαζεύονταν και βοηθούσαν τον σύζυγό της να μελετήσει για τις εξετάσεις του. Αλλά ακόμα και στον απλό παρατηρητή ήταν ξεκάθαρο ,ότι ήταν η Ρουθ, που κουβαλούσε το πιο βαρύ φορτίο.

Διαβάστε επίσης:

Μισέλ Ντόνελεν: Η νέα υπουργός Πολιτισμού της Βρετανίας και τα Γλυπτά

Παρθενώνας και Δημοκρατία – Επιστήμονες απ΄ όλο τον κόσμο συζητούν στην Αθήνα

Ανακαλύψτε το αφιέρωμα Γυναίκες που μας εμπνέουν