Στην ολοένα και αυξανόμενη επίδραση του απρόβλεπτου στην οικονομία αναφέρεται η Christine Lagarde Πρόεδρος της ΕΚΤ, στη συνέντευξή της στο madame Figaro, εξηγώντας ότι τα οικονομετρικά μοντέλα πρέπει να προσαρμοστούν ώστε να περιλαμβάνουν τις επιπτώσεις των απρόοπτων καταστροφών.

Τονίζει ότι η Ευρώπη τα τελευταία δύο χρόνια είναι σε μόνιμη κατάσταση συναγερμού  και η σταθερότητα αποτελεί παρελθόν αφού όπως αναφέρει η κυρία Lagarde κανείς δεν ξέρει πότε θα ξαναδούμε τον πληθωρισμό στο 2%. Μετά την πανδημία, ο πόλεμος στην Ουκρανία, η ενεργειακή κρίση και ο πληθωρισμός που καλπάζει αποδεικνύουν πώς οι απρόβλεπτοι παράγοντες μπορούν να ακυρώσουν οποιοδήποτε οικονομικό μοντέλο.

Όπως σημειώνει, “στις αρχές του Ιουλίου παρουσιάσαμε μια σειρά αλλαγών στον τρόπο ενσωμάτωσης του ζητήματος του κλίματος στα οικονομετρικά μοντέλα που χρησιμοποιούνται για τη νομισματική πολιτική, γιατί ο αντίκτυπός του, ειδικά στον πληθωρισμό είναι προφανής. Αν συμβαίνουν όλο και περισσότερες καταστροφές, ξηρασίες, λιμοί παγκοσμίως, θα υπάρχουν επιπτώσεις στις τιμές, τα ασφάλιστρα, τη βιομηχανία… Αυτό πρέπει να το λάβουμε υπόψη”.

 Αναφέρθηκε στην ανάγκη οι επενδύσεις να ακολουθούν τα ESG κριτήρια γιατί τότε είναι μειωμένου ρίσκου, αλλά εκτιμά ότι σταδιακά θα εναρμονιστούν τα διαφορετικά κριτήρα ESG σε όλο τον κόσμο. “Διαθέτουμε συστήματα αξιολόγησης τα οποία αναπτύσσουμε εσωτερικά και τα οποία αντιπαραβάλουμε με τα ήδη υπάρχοντα. Πρέπει επίσης να ενθαρρυνθούν οι οργανισμοί αξιολόγησης να ενσωματώσουν περαιτέρω τέτοια κριτήρια. Το πρόβλημα ωστόσο είναι ότι υπάρχουν δεκάδες κριτήρια ESG, που διαφέρουν από χώρα σε χώρα. Ορισμένα είναι οργανωμένα ανά δραστηριότητα, άλλα γεωγραφικά… Αυτό που βλέπω ότι θα συμβεί αρκετά γρήγορα, είναι ότι τα διαφορετικά πρότυπα ESG θα εναρμονιστούν μεταξύ τους και θα ενισχυθούν”.

Σχετικά με το greenwashing σημειώνει: “Υπάρχει η διεύθυνση εποπτείας της ΕΚΤ που είναι αρμόδια να επέμβει: ήδη φτιάχνουμε τεστ αντοχής, αλλά θα χρειαστεί στο μέλλον να ασχοληθούμε  ακόμα πιο σοβαρά. Με τη θέληση και την αποφασιστικότητα της SEC (της Αμερικανικής Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς) και του Emmanuel Faber, επικεφαλής του ISSB (Συμβούλιο Διεθνών Προτύπων Αειφορίας), ώστε να εναρμονιστούν τα “πράσινα πρότυπα”, θα καταφέρουμε να νοικοκυρέψουμε το greenwashing”.

Σε μόνιμη κατάσταση συναγερμού η Ευρώπη

Τονίζει ότι σε μόνιμη κατάσταση συναγερμού είναι η Ευρώπη τα τελευταία δύο χρόνια,  και η σταθερότητα αποτελεί παρελθόν αφού όπως αναφέρει η κυρία Lagarde κανείς δεν ξέρει πότε θα ξαναδούμε τον πληθωρισμό στο 2%. Μετά την πανδημία, ο πόλεμος στην Ουκρανία, η ενεργειακή κρίση και ο πληθωρισμός που καλπάζει αποδεικνύουν πώς οι απρόβλεπτοι παράγοντες μπορούν να ακυρώσουν οποιοδήποτε οικονομικό μοντέλο.

“Δεν αμφιβάλω, ξέρω ότι θα επιστρέψουμε σε ένα ποσοστό πληθωρισμού κοντά στο 2%, αλλά πότε; Σε ποιον χρονικό ορίζοντα; Και με τι επιπτώσεις; Δεν μπορούμε να βασιζόμαστε ευλαβικά πλέον στις προβλέψεις που παρέχονται από τα μοντέλα μας. Υπάρχουν στοιχεία που δεν περιλαμβάνονται στα μοντέλα. Πρέπει λοιπόν να παρατηρούμε τους παραδοσιακούς δείκτες παράλληλα με τα εμπειρικά δεδομένα και τι προβλέπουμε από γεωπολιτική άποψη, σε σχέση με τις αλλαγές στις τιμές της ενέργειας, τα δημογραφικά στοιχεία” σημειώνει.

Η Christine Lagarde, επικεφαλής στης Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, μοιράζεται τις ανησυχίες της στη συνέντευξή της στο madame Figaro, τονίζοντας τη σημασία της διαφορετικότητας, της συμβολής των γυναικών αλλά και του να βοηθάμε ο ένας τον άλλον. “Είτε κατά τύχη είτε από ανάγκη, στρεφόμαστε στις γυναίκες όταν υπάρχει κρίση” σημειώνει χαρακτηριστικά…

Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη στο madame Figaro:

Από την 1η Νοεμβρίου 2019 – ημερομηνία διορισμού της ως επικεφαλής της ευρωπαϊκής κεντρικής τράπεζας (ΕΚΤ) – η Christine Lagarde μοιράζεται μεταξύ των 19 χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που χρησιμοποιούν το ευρώ. Αυτό από μόνο του την κάνει ιδιαίτερα ακριβοθώρητη. Παρόλα αυτά, καταφέραμε να τη συναντήσουμε στο γραφείο της που βρίσκεται στον 40ό όροφο ενός κτιρίου σχεδιασμένου από τον Αυστριακό αρχιτέκτονα Wolf Dieter Prix στις όχθες του ποταμού Μάιν, στη Φρανκφούρτη, όπου μόνο οι υπεύθυνοι της ασφάλειας επιτρέπεται να ανεβούν πάνω από τον 37ο όροφο. Δύο ανελκυστήρες κι έναν διάδρομο πιο πέρα, βρίσκεται εκείνη, χαμογελαστή και προσιτή, στο γυάλινο γραφείο της με θέα στην περιοχή της Οστάνδης. Εκεί είναι και το σπίτι της όπου μένει κατά τη διάρκεια της εβδομάδας, ενώ προσπαθεί να επιστρέφει όσο το δυνατόν περισσότερα Σαββατοκύριακα στη Γαλλία, όπου ζει ο σύντροφός της, ο επιχειρηματίας Xavier Giocanti, και η οικογένειά της.

Στο τραπέζι της, το βιβλίο για την Angela Merkel (Εκδόσεις Taschen) της Herlinde Koelbl, η οποία φωτογράφισε την πρώην καγκελάριο κατά τη διάρκεια των τριάντα ετών από το 1991 μέχρι το 2021, αποτελεί μάρτυρα των δεσμών φιλίας και θαυμασμού ανάμεσα στις δύο γυναίκες. Παρεμπιπτόντως η Angela Merkel είχε υποστηρίξει την υποψηφιότητα της Lagarde για την προεδρία της ΕΚΤ κι εκείνη, από την πλευρά της, δεν χάνει ποτέ ευκαιρία να αποτίσει φόρο τιμής στη Γερμανίδα πολιτικό. Λίγο πιο πέρα, στα ράφια, ένα τρόπαιο από το Rallye des Gazelles (σ.σ. αγώνας ράλι που πραγματοποιείται σε ερημικά μέρη του νότιου Μαρόκου).του οποίου στο παρελθόν υπήρξε υποστηρίκτρια.

Σε αυτό το πρωτόγνωρο καλοκαίρι, κάθε εβδομάδα φέρνει στο πρόγραμμά της νέες εντάσεις. Όπως αυτή την εβδομάδα, της 18ης Ιουλίου, λίγες μέρες πριν η ΕΚΤ ανακοινώσει σημαντικά μέτρα για την καταπολέμηση του πληθωρισμού, η Ιταλία συγκλονίζεται από πολιτική κρίση, με τον Πρωθυπουργό Mario Draghi, πρώην πρόεδρο της ΕΚΤ, να παραιτείται στις 21 Ιουλίου και τις εκλογές για τη νέα κυβέρνηση να ορίζονται για το τέλος Σεπτεμβρίου. Όσο πλησιάζουμε, η κρίση εντείνεται. “Υπάρχουν πολλές αναταράξεις, στ’ αλήθεια”, παραδέχεται ένας σύμβουλος. Άλλοι δύο προσπαθούν να βάλουν μπρος την καφετιέρα. “Να το κάνω εγώ;”, ρωτάει η Πρόεδρος. “Βλέπετε: ο ρόλος των γυναικών υποβιβάζεται πάντα στην κουζίνα. Το είπε η Simone Veil”.

To όνομά της θα εμφανιστεί ξανά στην κουβέντα μας, σαν μια γυναίκας-προτύπου και μιας γυναίκας συνηθισμένης στις προκλήσεις. Αντιμέτωπη με το γεωπολιτικό πλαίσιο και τον πονοκέφαλο της πανδημίας, η Πρόεδρος της ΕΚΤ προφανώς δεν είναι παντοδύναμη. Αλλά όλα τα μάτια είναι στραμμένα πάνω της, καθώς εκείνη, μέσα στην καταιγίδα, προσπαθεί να διατηρήσει την πορεία της και να καθορίσει το όραμά της για ανάπτυξη. Θωρεί ότι τα μέτρα που έχουν επιβληθεί είναι επαρκή; Ποιες θα είναι οι συνέπειές τους; Και πώς διατηρεί την ελπίδα για το μέλλον;

Madame Figaro: Tα τελευταία τρία χρόνια που σηματοδοτούν και την έναρξη της θητείας σας στην ΕΚΤ, στην υγειονομική κρίση προστέθηκε ο πόλεμος στην Ουκρανία και ο καλπάζων πληθωρισμός των τελευταίων μηνών. Πώς αντιμετωπίσατε αυτές τις δοκιμασίες;

Christine Lagarde: Όταν σκέφτομαι αυτούς τους τελευταίους μήνες, αντιλαμβάνομαι ότι είμαι μονίμως σε μια κατάσταση συναγερμού. Ωστόσο, όταν ανέλαβα καθήκοντα το φθινόπωρο του 2019, ο προκάτοχός μου, Mario Draghi, μου είχε πει: “Θα είναι σχετικά ήσυχα τα πράγματα, το πρόγραμμα επαναγοράς ομολόγων επανεκκινήθηκε με όγκο 20 δισεκατομμυρίων το μήνα και αυτό θα μας επιτρέψει να συνεχίσουμε να εκπληρώνουμε τον στόχο μας που είναι η σταθερότητα των τιμών”. Το Φεβρουάριο του 2020, βρισκόμασταν στη συνάντηση των G20 στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας όταν μάθαμε ότι πόλεις και περιοχές της βόρειας Ιταλίας είχαν αρχίσει να κλείνουν εξαιτίας του Covid. Από εκείνη τη στιγμή είμαστε συνεχώς σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης προκειμένου να ανταποκριθούμε. Η πανδημία δεν είναι ένας τομέας που αφορά αυστηρά την ΕΚΤ, αλλά έπρεπε να εφαρμόσουμε εξαιρετικά γρήγορα μια νομισματική πολιτική που να επιτρέπει την διατήρηση της δραστηριότητας ακόμη και σε κατάσταση ημι-ύπνωσης, για να αποφευχθεί η καταστροφή ενός ολόκληρου τμήματος της οικονομίας. Δύο χρόνια αργότερα, ενώ η ανάκαμψη ξεκινούσε και πάνω που βρήκαμε μια προοπτική σταθερότητας, προέκυψε ο πόλεμος στην Ουκρανία.

Νιώσατε κάποια στιγμή ότι χάνετε τον έλεγχο;

Όχι, γιατί σε τέτοιες κρίσεις υπάρχει το στοιχείο της αδρεναλίνης. Στην καταιγίδα κάθε μέλος του πληρώματος βρίσκεται στη θέση του και αναλαμβάνει τις αρμοδιότητές του στο έπακρο των δυνατοτήτων του. Κάνεις το αδύνατο, επειδή η κατάσταση το απαιτεί. Επιπλέον, στις επείγουσες καταστάσεις, η ενέργεια συγκεντρώνεται όπως και η ικανότητα να κατευθύνεις όλες τις ομάδες στη σωστή κατεύθυνση. Δεν είναι η ώρα να κάνεις μεταφυσικές ερωτήσεις, πρέπει να αναλύσεις τα γεγονότα, προσπαθείς να καταλάβεις τα δεδομένα που έχεις στη διάθεσή σου και να βρεις απαντήσεις.

Υπάρχει κάποια στιγμή που έχει μείνει στη μνήμη σας;

Ίσως τον Μάρτιο του 2020, όταν σχεδιάσαμε το PEPP (σ.σ.: έκτακτο πρόγραμμα για την αντιμετώπιση της πανδημίας). Τα πάντα έγιναν μέσα σε σαράντα οκτώ ώρες. Βρισκόμασταν σε αυστηρό lockdown και δουλεύαμε με τηλεδιάσκεψη, με μεγάφωνο, χωρίς οθόνη. Ήμασταν είκοσι πέντε υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων (σ.σ.: μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου) στη γραμμή. Ένας από αυτούς που μένει στο ίδιο κτίριο με μένα, είχε την καλοσύνη να περάσει από το φούρνο και χτύπησε την πόρτα μου κρατώντας γλυκά. Καθίσαμε όλο το βράδυ στο τραπέζι της κουζίνας μου και δουλεύαμε μέχρι το πρωί. Έτσι γεννήθηκε το πρόγραμμα.

Υπήρξε κάποια στιγμή που αναρωτηθήκατε: “Είναι αυτή η σωστή απόφαση”;

Δεν σκέφτομαι αναγκαστικά με αυτούς τους όρους. Υπήρχαν άλλα είκοσι πέντε άτομα γύρω από το τραπέζι, δεν είμαι η μόνη που αποφασίζει. Στο τέλος της βραδιάς, αυτό που είχε σημασία ήταν η ελπίδα να έχουμε κάνει ό,τι μπορούσαμε, όσο καλύτερα μπορούσαμε.

Στην πρώτη σας συνέντευξη στη Madame Figaro, ήσαστανΥυπουργός Οικονομικών. Στη συνέχεια αντικαταστήσατε τον Dominique Strauss-Kahn όταν παραιτήθηκε άρον άρον από το ΔΝΤ, υπό τις γνωστές συνθήκες. Με την πανδημία, χρειάστηκε να αντιμετωπίσετε μια μεγάλη οικονομική ύφεση. Τελικά, σας αρέσει ο ρόλος του υπερπυροσβέστη;
(Γέλια.) Από κρίση σε κρίση γινόμαστε πιο δυνατοί, βελτιώνουμε τις ικανότητες αντίδρασης -τουλάχιστον, έτσι ελπίζω. Παρατηρώ ότι συχνά, είτε κατά τύχη είτε από ανάγκη, στρεφόμαστε στις γυναίκες όταν υπάρχει κρίση. Όπως είπε η Eleanor Roosevelt: ” A woman is like a tea bag, you can’t tell how strong she is until you put it in hot water” (“η γυναίκα είναι σαν ένα φακελάκι τσάι: δεν μπορείς να ξέρεις πόσο δυνατό είναι μέχρι να το βάλεις σε καυτό νερό”). Έτσι είναι.

Οι αποφάσεις που λαμβάνετε έχουν άμεσο αντίκτυπο στη ζωή των Ευρωπαίων: μια απότομη αύξηση των επιτοκίων για να μειωθεί ο πληθωρισμός θα μειώσει την αξία των αποταμιεύσεων και θα πλήξει το ευρώ, μπορεί να ενισχύσει τις εξαγωγές αλλά θα κάνει πιο ακριβές τις εισαγωγές… Ακόμα προσπαθούμε να αποφύγουμε μια νέα ύφεση… Αισθάνεστε το βάρος αυτής της ευθύνης;

Ναι, απολύτως. Συνεχίζω να κάνω τα ψώνια μου στο σούπερ μάρκετ και, προφανώς, πληρώνω τους λογαριασμούς μου, όπως αυτόν του φυσικού αερίου, και συναντώ ανθρώπους στην αγορά, γιατί εδώ, στην ΕΚΤ, η ζωή είναι λίγο διαφορετική, καθοδηγείται από οικονομετρικά μοντέλα και προβολές. Πορεύομαι με αίσθημα καθήκοντος και ταπεινότητα. Σε ό,τι αφορά τα αποτελέσματα, δεν αμφιβάλω, ξέρω ότι θα επιστρέψουμε σε ένα ποσοστό πληθωρισμού κοντά στο 2%, αλλά πότε; Σε ποιον χρονικό ορίζοντα; Και με τι επιπτώσεις; Δεν μπορούμε να βασιζόμαστε ευλαβικά πλέον στις προβλέψεις που παρέχονται από τα μοντέλα μας. Υπάρχουν στοιχεία που δεν περιλαμβάνονται στα μοντέλα. Πρέπει λοιπόν να παρατηρούμε τους παραδοσιακούς δείκτες παράλληλα με τα εμπειρικά δεδομένα και τι προβλέπουμε από γεωπολιτική άποψη, σε σχέση με τις αλλαγές στις τιμές της ενέργειας, τα δημογραφικά στοιχεία.

Χρειάζεται όραμα…

Ναι, είναι αυτό που οι τραπεζίτες ονομάζουμε “το στοιχείο της συνολικής εκτίμησης”. Νομίζω ότι το έχω ξαναπεί, πως η νομισματική πολιτική είναι επιστήμη αλλά και τέχνη. Δεν είμαστε ρομπότ: φυσικά, χρησιμοποιούμε τα εργαλεία που έχουμε στη διάθεσή μας, όλα τα δεδομένα, τους δείκτες που παράγονται από τα μοντέλα μας, αλλά αυτό δεν αρκεί.

Πώς τροφοδοτείτε την αναλυτική ικανότητά σας;

Πάντα προσπαθούσα να αφουγκράζομαι παρά να ακούω. Αφουγκράζομαι λοιπόν πολύ, διαβάζω πολύ, συμπεριλαμβανομένων και πραγμάτων έξω από την δική μου πεπατημένη, γιατί δυστυχώς η πολυπλοκότητα του κόσμου έγκειται και στο γεγονός ότι όλοι επικεντρώνονται όλο και περισσότερο στον τομέα της ειδίκευσής τους. Αλλά πιστεύω πολύ στην αρετή της διαφορετικότητας – και όχι μόνο του φύλου, αλλά και διαφορετικότητα της σκέψης, των δεξιοτήτων.

Πού βρίσκετε αυτή τη διαφορετικότητα;

Τη βρίσκω στην τέχνη και τον πολιτισμό – αυτά είναι επίσης που μας ενώνουν στην Ευρώπη. Με βοηθάνε σ’ αυτό και τα παιδιά και τα εγγόνια μου, που μου ανοίγουν τον κόσμο τους. Έχω ένα γιο που είναι παθιασμένος με την αρχιτεκτονική του διαστήματος και μου στέλνει αυτή τη στιγμή ένα σωρό μηνύματα για τηλεσκόπια. Διαβάζω. Παρατηρώ. Όταν ο άλλος μου γιος, που έχει δύο εστιατόρια στο Παρίσι, μου μιλάει για τα προβλήματα που αφορούν τα λειτουργικά έξοδα, τη διαχείριση, το ανθρώπινο δυναμικό, κι εκεί ακούω και μαθαίνω. Αλλιώς, ξαναδιαβάζω τους δύο Οδυσσείς, αυτόν του James Joyce, που μου έδωσε ο Πρόεδρος του Eurogroup, ο Ιρλανδός Paschal Donohoe και του Ομήρου, καθώς και μερικά οικονομικά βιβλία που, για να είμαι ειλικρινής, δεν είναι και τόσο συναρπαστικά.

Από πού αντλείτε ελπίδα;

Νομίζω ότι βρισκόμαστε σε ένα σημείο καμπής, το οποίο κατακρημνίστηκε από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η φρίκη του, η βία που ζουν οι οικογένειες εκεί καταλύει τις συνειδήσεις και μας οδηγεί σε αναθεώρηση μιας σειράς από προτεραιότητες. Ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά η καταπολέμηση της  κλιματικής αλλαγής, την ανάγκη επιτάχυνσης στη μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας από μη ορυκτές πρώτες ύλες. Ο πόλεμος επίσης μας έκανε να ξανασκεφτούμε τη σχέση μας με τους άλλους: η φαντασίωση ότι είμαστε μια προνομιακή, προστατευμένη, ειρηνική ζώνη έχει τελειώσει. Με  οικονομικούς όρους, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αναρωτηθούμε με ποιους θα έχουμε εμπορικές σχέσεις και με τι όρους.

Πρέπει να δώσουμε προτεραιότητα σε μια αποκλειστική εφοδιαστική αλυσίδα ή να διαφοροποιηθούμε;

Δεν είμαι οπαδός της “απο-παγκοσμιοποίησης”, ή μάλλον μιας νέας παγκοσμιοποίησης που θα βασίζεται στις αρχές του “φθηνότερου” και του “γρηγορότερου”. Είμαι πεπεισμένη ότι η λογική που θα επικρατήσει θα είναι μάλλον αυτή του “πιο σίγουρου” και του “εγγύτερου”. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ευρώπη είναι πολύ καλά  τοποθετημένη.

Η κρίση του Covid αποκάλυψε και τόνισε τη δυσλειτουργία της παγκοσμιοποίησης… Αν ήμουν σήμερα αφεντικό, σε μια μικρή, μεσαία ή μεγάλη εταιρεία της οποίας τα ανταλλακτικά έρχονται από τις τέσσερις γωνιές του πλανήτη, και παρατηρούσα το κόστος μεταφοράς να εκτοξεύεται, ή την ασφάλεια των προμηθειών να εξαρτάται από περιορισμούς που εφαρμόζονται από τη μία ή την άλλη κυβέρνηση, νομίζω ότι θα εξέταζα προσεκτικά την εφοδιαστική μου αλυσίδα. Η ανεξαρτησία περνάει μέσα από την διαφοροποίηση των οδών εφοδιασμού και την ασφάλεια που συνδέεται με την εγγύτητα.

Ποιο είναι το περιθώριο κινήσεων για μια πιο πράσινη οικονομία;

Υπάρχει η άποψη ότι το θέμα αυτό δεν άπτεται του πεδίου δράσης των τραπεζών. Όταν ανέλαβα αυτή τη θέση, σχεδόν πριν από τρία χρόνια, είχα την πεποίθηση ότι θα έκανα τη δουλειά μου σε ό,τι αφορά τη νομισματική πολιτική, ασφαλώς, αλλά κι ότι θα αναλάμβανα παρεμβάσεις που αφορούν το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής και τις γυναίκες. Άλλωστε, το έχω δηλώσει ξεκάθαρα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο– και έχω επιβεβαιωθεί, άρα έχω το δικαίωμα να το κάνω, έτσι δεν είναι; Χάρη στην ευφυΐα και την καλή θέληση των μελών της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΚΤ και των κυβερνήσεων, και με πολλή δουλειά, έχουμε ενσωματώσει την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγή στις βασικές αρχές της στρατηγικής μας.

Έχουμε ένα σχέδιο ανάπτυξης με στόχους, χρονοδιαγράμματα, ομάδες υλοποίησης, και προχωράμε. Στις αρχές του Ιουλίου παρουσιάσαμε μια σειρά αλλαγών στον τρόπο ενσωμάτωσης του ζητήματος του κλίματος στα οικονομετρικά μοντέλα που χρησιμοποιούνται για τη νομισματική πολιτική, γιατί ο αντίκτυπός του, ειδικά στον πληθωρισμό είναι προφανής. Αν συμβαίνουν όλο και περισσότερες καταστροφές, ξηρασίες, λιμοί παγκοσμίως, θα υπάρχουν επιπτώσεις στις τιμές, τα ασφάλιστρα, τη βιομηχανία… Αυτό πρέπει να το λάβουμε υπόψη. 

Έχετε επίσης δεσμευτεί για ένα πιο πράσινο επενδυτικό χαρτοφυλάκιο…

Αυτό σημαίνει ότι όταν στο μέλλον θα δανείζουμε χρήματα οι απαιτούμενες εγγυήσεις για τους μελλοντικούς οφειλέτες, θα είναι μεγαλύτερες για τα “καφέ” περιουσιακά στοιχεία (σ.σ. επενδύσεις που δεν είναι φιλικές στο περιβάλλον) από ό,τι για τα “πράσινα” (σ.σ. επενδύσεις με περιβαλλοντικά κριτήρια), γιατί οι “καφέ” επενδύσεις θεωρούνται αυξημένου ρίσκου. Για να γίνει αυτό απαιτείται να τεθούν κριτήρια και αντικειμενική αξιολόγηση… Διαθέτουμε συστήματα αξιολόγησης τα οποία αναπτύσσουμε εσωτερικά και τα οποία αντιπαραβάλουμε με τα ήδη υπάρχοντα. Πρέπει επίσης να ενθαρρυνθούν οι οργανισμοί αξιολόγησης να ενσωματώσουν περαιτέρω τέτοια κριτήρια. Το πρόβλημα ωστόσο είναι ότι υπάρχουν δεκάδες κριτήρια ESG, που διαφέρουν από χώρα σε χώρα. Ορισμένα είναι οργανωμένα ανά δραστηριότητα, άλλα γεωγραφικά… Αυτό που βλέπω ότι θα συμβεί αρκετά γρήγορα, είναι ότι τα διαφορετικά πρότυπα ESG θα εναρμονιστούν μεταξύ τους και θα ενισχυθούν.

Ποιες είναι οι επιπτώσεις στο greenwashing;

Υπάρχει η διεύθυνση εποπτείας της ΕΚΤ που είναι αρμόδια να επέμβει: ήδη φτιάχνουμε τεστ αντοχής, αλλά θα χρειαστεί στο μέλλον να ασχοληθούμε  ακόμα πιο σοβαρά. Με τη θέληση και την αποφασιστικότητα της SEC (της Αμερικανικής Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς) και του Emmanuel Faber, επικεφαλής του ISSB (Συμβούλιο Διεθνών Προτύπων Αειφορίας), ώστε να εναρμονιστούν τα “πράσινα πρότυπα”, θα καταφέρουμε να νοικοκυρέψουμε το greenwashing.

Σε πολλές χώρες, βλέπουμε ότι υπάρχει κοινωνικό χάσμα. Τι μπορείτε να κάνετε από τη θέση όπου βρίσκεστε ενάντια σε αυτό;

Από αυτή τη θέση, το καλύτερο που μπορώ να κάνω είναι να εξασφαλίσω χαμηλότερο πληθωρισμό προκειμένου να επιστρέψει η σταθερότητα στις τιμές. Από εκεί και πέρα, υπάρχουν πολλά που μπορούν να γίνουν τα οποία είναι στη δικαιοδοσία των κυβερνήσεων. Σε έναν όλο και πιο ψηφιοποιημένο κόσμο, πρέπει οπωσδήποτε να εφοδιάσουμε άνδρες και γυναίκες με γνώση και επάρκεια στη χρήση των ψηφιακών εργαλείων. Αυτό είναι πολύ πιο περίπλοκο όταν κάποιος μεγαλώνει σε μονογονεϊκή οικογένεια με μικρό εισόδημα και μικρή πρόσβαση στην τεχνολογία. Πρέπει να επαναφέρουμε αυτή την ισότητα από το σχολείο.

Στον Τύπο παντού γράφεται ότι τους επόμενους μήνες σάς περιμένουν στη γωνία. Ποιες είναι οι δικλίδες σας ενάντια στην πίεση;

Η οικογένειά μου ήταν ανέκαθεν αυτό που με στηρίζει. Υπάρχει επίσης ένα motto που κρατάω από το πέρασμά μου στην εθνική ομάδα συγχρονισμένης κολύμβησης της Γαλλίας: “Σφίξε τα δόντια και χαμογέλα!”. Λειτουργεί πάντα! Επιπλέον, η πίστη μου στον άνθρωπο είναι ακλόνητη, η Πίστη μου επίσης. Το έχω ξαναπεί, η αγάπη σώζει πάντα, όπως και η εμπιστοσύνη που μπορεί να αντληθεί από αυτή. Μπορεί να ακούγεται γλυκανάλατο αλλά είναι ακριβώς το αντίθετο: αυτό που μετράει πιο πολύ από όλα είναι να περιβαλλόμαστε από ανθρώπους με όσο το δυνατόν περισσότερη αγάπη και τρυφερότητα.

Oι ηγετικές ικανότητές σας είναι, κατά γενική ομολογία, το κύριο πλεονέκτημά σας ως επικεφαλής της ΕΚΤ. Πώς θα τις ορίζατε;

Προσπαθώ να λειτουργώ χωρίς αποκλεισμούς, ώστε να βάλω γύρω από το τραπέζι όλους όσους μπορούν να συμμετέχουν. Αυτός είναι ο δικός μου τρόπος. Έτσι μεγάλωσα. Όταν είσαι επικεφαλής μεγάλης δικηγορικής εταιρείας (σ.σ.: της Baker McKenzie), πρέπει να το κάνεις διότι, σε ένα επιχειρηματικό χώρο, δεν υπάρχει ιεραρχική εξουσία. Είναι απαραίτητο ο καθένας μπορεί να αναλάβει κάθε project. Πιστεύω επίσης πως είμαι ένας άνθρωπος που λέει την αλήθεια, ακόμα και σε άτομα υψηλά ιστάμενα. Όταν ως διευθύντρια του ΔΝΤ, συμμετείχα σε διασκέψεις των G20, με άφηναν να κάνω την παρέμβασή μου στην αρχή επειδή δεν μιλούσα με περιστροφές. Λέω τα πράγματα όπως είναι, και δεν βάζω πολλές φιοριτούρες.

Στα ράφια σας έχετε ένα ομοίωμα της Ruth Bader Ginsburg… Ποια είναι η στάση σας στην απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου των Ηνωμένων Πολιτειών για το δικαίωμα στην άμβλωση;
Είναι, κατά τη γνώμη μου, μια νομική απόφαση καταστροφική για την κοινωνία γενικά και τις γυναίκες ειδικότερα. Η υπεράσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών είναι ένας καθημερινός αγώνας, και πρέπει να είμαστε πάντα σε εγρήγορση. Δεν θα ξεχάσω ποτέ τη Simon Veil που, μιλώντας στο γαλλικό κοινοβούλιο το 1974 για το νομοσχέδιό της για την νομιμοποίηση των αμβλώσεων, απολογήθηκε για το γεγονός ότι η ίδια ήταν η μοναδική γυναίκα σε μια συνέλευση γεμάτη άντρες. Δεν μπορούμε να αφήσουμε τις θεμελιώδεις αποφάσεις να λαμβάνονται με μεγάλη ανδρική πλειοψηφία, απλά δεν γίνεται.

Τι θα θέλατε να πείτε στους αναγνώστες μας;
Να βοηθάτε ο ένας τον άλλο.