Απροετοίμαστη η Ευρώπη για τον υβριδικό πόλεμο του Πούτιν

Κατά έναν ενδιαφέροντα τρόπο, που οφείλεται στην δομή των αγορών, οι τιμές τροφίμων και πετρελαίου στις προθεσμιακές αγορές δείχνουν τάση υποχώρησης, σε αντίθεση με τις τιμές φυσικού αερίου που, όπως είναι πλέον πασίγνωστο, έχουν έντονα ανοδική τάση. Η καμπύλη για την περίοδο 2002-2007 είναι έντονα ανοδική, γεγονός που προμηνύει όχι απλά ένα δύσκολο χειμώνα για την Ευρώπη αλλά δύσκολα χρόνια μπροστά.

Στο θέμα της εξάρτησης της Ευρώπης από το αυταρχικό καθεστώς της Ρωσίας δεν είναι πρόσφατο. Όπως αποκαλύπτει ο Paul Krugman στην στήλη του, το σχέδιο για το Nord Stream 1 είχε συζητηθεί στις ΗΠΑ επί προεδρίας Reagan. Από τότε είχαν εκφραστεί ανησυχίες, είχαν τεθεί ερωτηματικά αλλά, παρόλα όσα λέγονται για το βαρύ χέρι των ΗΠΑ, τρόπος να μην υλοποιηθεί το σχέδιο δεν υπήρχε. Τουλάχιστον, νόμιμος και θεμιτός.

Το πείσμα της Γερμανίας παρέσυρε όλη την Ευρώπη στην σημερινή απαράδεκτη κατάσταση. Έχοντας συγκρουστεί με την Ρωσία σε δύο Παγκόσμιους Πολέμους, η Γερμανία πίστεψε σε μία παραλλαγή της Αμερικανικής πολιτικής. Όπως, δηλαδή, οι ΗΠΑ θεωρούσαν ότι μπορούσαν να εξάγουν την δημοκρατία, δείχνοντας τα καλά του καπιταλισμού, έτσι και η Γερμανία πίστεψε ότι μπορούσε να δαμάσει την Ρωσική αρκούδα δημιουργώντας ισχυρούς οικονομικούς δεσμούς ανάμεσα στους δύο παραδοσιακούς εχθρούς.

Η λογική δεν ήταν τελείως αβάσιμη – λαμβάνοντας υπόψη ότι σε γενικές γραμμές ακολουθούσε το πιστεύω της Δύσης και την βάση πάνω στην οποία οικοδομήθηκε η Ε.Ε. Η μεγάλη διαφορά ήταν το ευρωπαϊκό εγχείρημα στηρίχτηκε στην τριπλή υπόσχεση της ειρήνης, ανάπτυξης και κοινωνικής ασφάλισης, ενώ με την Ρωσία η σχέση ήταν καθαρά οικονομική: μονοδιάστατη, με την Ρωσία μάλιστα να κρατά τα ισχυρά χαρτιά: το μεγάλο μερίδιο στην αγορά φυσικού αερίου και πετρελαίου και την δίψα της Γερμανίας για φτηνή και άπλετη ενέργεια που θα στήριζε την διεθνή ανταγωνιστικότητα της βιομηχανικής της παραγωγής.

Η μεταφορά του φυσικού αερίου απαιτεί υποδομές (αγωγούς και τερματικά) και του υγροποιημένου αερίου ειδικά πλοία και τερματικά που απαιτούν χρόνο και υψηλές επενδύσεις για την υλοποίηση τους. Σ’ αυτό στηρίζεται ο Putin και εκβιάζει την Δύση. Ήδη, σύμφωνα με τους υπολογισμούς ειδικών, η αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου είναι αναλογικά πολλαπλάσια αυτής του πετρελαίου στις δύο κρίσεις του 1973/4 και 1978/80. Και τότε, υπήρχε η δυνατότητα να αυξηθεί η προσφορά. Σήμερα, η Ρωσία βαδίζει στον ονειρικό δρόμο της μερικής τουλάχιστον επανασύστασης της Σοβιετικής αυτοκρατορίας, θεωρώντας την Δύση οικονομικά αδύναμη, ηθικά καταρρακωμένη και πολιτικά άβουλη.

Το παιγνίδια θα παιχτεί σ’ αυτόν ακριβώς τον τομέα—της πολιτικής βούλησης. Η Ευρώπη είναι σε πόλεμο με την Ρωσία. Είναι πόλεμος υβριδικός που προς το παρόν έχει περιοριστεί στον τομέα της ενέργειας. Γνωρίζοντας, όμως, τόσο τις δυνατότητες της Ρωσίας στον ψηφιακό κόσμο όσο και τον αμοραλισμό που την διακρίνει όταν πρόκειται για τα συμφέροντα της κλεπτοκρατικής καμαρίλας που την διοικεί (ας μην ξεχνιέται η καθοριστική παρέμβαση της στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ το 2016) θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι ο υβριδικός πόλεμος θα επεκταθεί.

Από την πλευρά της Ευρώπης, η μεγάλη αδυναμίας της – και έτσι ένα ακόμα ισχυρό όπλο για τον Putin – είναι η μαλθακότητα των πολιτών, η αδυναμία τους να δεχτούν θυσίες στο όνομα της δημοκρατίας. Οι νέες γενιές δεν έχουν την εμπειρία του πολέμου και η παιδεία δεν τους διδάσκει την ιστορία—οπότε λείπει και η ιστορική μνήμη. Επιπλέον, ο πόλεμος χρειάζεται ηγέτες άλλης πάστας από αυτούς που έχει αναδείξει η Ευρώπη στα τελευταία 20 – 25 χρόνια. Το αποτέλεσμα είναι η άνοδος του λαϊκισμού, που προσφέρει δήθεν εύκολες λύσεις στους εύπιστους πολίτες.

Η κρίση που ζούμε αντιμετωπίζεται μόνο με τον σχεδιασμό και την εφαρμογή κοινής ευρωπαϊκής ενεργειακής και οικονομικής πολιτικής, μακριά από τις ιδεοληψίες των τελευταίων 35 ετών, μακριά από την τυφλή πίστη τα τοτέμ αριθμών που έχουν σημασία γιατί κάποιοι απολιτικοί  αποφάσισαν ότι την έχουν. Αν δεν γίνει αυτό, η Ρωσία θα κερδίσει τον πόλεμο – και κατά της Ουκρανίας και κατά της Ευρώπης